Dangerous Liaisons, Necessary Liaisons on the “Alternative” Ways of Reading Old Polish Texts
Abstrakt
The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 59 (2011), issue 1.
The article Dangerous liaisons, necessary liaisons. On the “alternative” ways of reading Old Polish texts is a polemic with Agnieszka Czechowicz’s text Uwagi o przymusach metodologicznych w badaniach literatury staropolskiej (Remarks on methodological compulsion in studies of Old Polish literature), in which so-called “alternative” methods (Deconstruction, gender, etc.) of reading Old Polish texts are criticized on the basis of the assumption that they deform their true image. The present polemic uses a completely different assumption: there is nothing wrong in using methods coming from outside the context of the studied texts, for the works do not have a certain meaning in itself, but only an “osmotic” meaning. Textual “osmosis” is the almost infinite, but also limited by the semantic potential, openness of the text—not only to the contexts that the author foresaw, but also to the contexts that come from the commentator’s culture, and to whose existence the “alternative methods” may draw our attention.
Bibliografia
Bohuszewicz, Paweł. “Po co literaturze dawnej współczesna teoria?” [Why would old literature need a contemporary theory?]. Litteraria Copernicana No. 2 (2008): 8–27.
Bohuszewicz, Paweł. “‘Niezgodna niezgodność’. Metafora jako farmakon i nieudana próba wyjścia z impasu” [‘Incompatible compatibility.’ Metaphor as a pharmakon and a failed attempt to get out of the impasse]. Ruch Literacki No. 4–5 (2009): 313–25.
Borowski, Andrzej. Daniel Naborowski—wiersze wybrane [Daniel Naborowski—selected poems]. In Lektury polonistyczne. Średniowiecze—renesans—barok, vol. I, edited by Andrzej Borowski, Janusz S. Gruchała. Kraków: Uniwersitas, 1994.
Borowski, Andrzej. “Tendencje metodologiczne w najnowszych badaniach nad literaturą staropolską” [Methodological tendencies in the most recent studies on Old Polish literature]. Teksty Drugie No. 3 (1994): 78–83.
Chemperek, Dariusz. ‘Umysł przecię z swojego toru nie wybiega’. O poezji medytacyjnej Daniela Naborowskiego [‘The mind is not running out of its track.’ On Daniel Naborowski’s meditative poetry]. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1998.
Culler, Jonathan. “In defence of overinterpretation.” In Interpretation and Overinterpretation, edited by Stefan Collini. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
Czechowicz, Agnieszka. “Uwagi o przymusach metodologicznych w badaniach literatury staropolskiej” [Some remarks on the methodological compulsions in the studies on Old Polish literature]. Roczniki Humanistyczne 56, issue 1 (2008): 7–16.
Derrida, Jacques. “The Pharmakon.” In idem, Dissemination. Translation with an introduction and additional notes by Barbara Johnson. London: The Athlone Press, 1981.
Derrida, Jacques. Of Grammatology. Translatedy by Gayatri C. Spivak. Baltimore: John Hopkins UP, 1997.
Dybel, Paweł. Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera [The limits of understanding and interpretation. On the hermeneutics of Hans-Georg Gadamer]. Kraków: Uniwersitas, 2004.
Eco, Umberto. The Name of the Rose. Translated by William Weaver. Boston–New York: Mariner Books, 2014.
Eco, Umberto. “Between Author and Text.” In Interpretation and Overinterpretation, edited by Stefan Collini. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
Falęcka, Barbara. Sztuka tworzenia. Podmiot autorski w poezji kunsztownej polskiego baroku [The creative art. The authorial subject in the poetry of sophisticated Polish Baroque]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983.
Goliński, Janusz K. Unitas et varietas. Szkice o piśmiennictwie polskiego baroku [Unitas et varietas. Essays on the literature of Polish Baroque]. Warszawa: Towarzystwo “Ogród Ksiąg,” 2007.
Gostyńska, Dorota. Retoryka iluzji. Koncept w poezji barokowej [The rhetoric of illusion. The concept in Baroque poetry]. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1991.
Hanusiewicz-Lavallee, Mirosława. “Współczesne metody badań nad staropolską literaturą religijną” [Contemporary methods of studies of Old Polish religious literature]. Roczniki Humanistyczne 56, issue 1 (2008): 17–37.
Jauss, Hans Robert. “Proces literacki modernizmu od Rousseau do Adorna.” Translated by Piotr Bukowski. In Odkrywanie modernizmu, edited and introduction by Ryszard Nycz. Kraków: Universitas, 2004.
Jauss, Hans Robert. “Tradycja literacka a dzisiejsza świadomość nowoczesności” [Literary tradition and today’s awareness of the modern]. In idem, Historia literatury jako prowokacja [Literary history as provocation], translated by Małgorzata Łukasiewicz, afterword Kazimierz Bartoszyński. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1999.
Kalaga, Wojciech. “Granice tekstu—mgławice tekstu” [The limits of text—the nebulae of text]. Teksty Drugie No. 4 (1998): 5–32.
Kleiner, Juliusz. “Historyczność i pozaczasowość w dziele literackim” [The historicity and timelessness in a literary work]. In idem. Studia z zakresu teorii literatury. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1956.
Koehler, Krzysztof. “Kościół, reformacja, dialog” [Church, Reformation, dialog]. Fronda No. 13/14 (1998): 28–47.
Koehler, Krzysztof. “Piotr Skarga, czyli witajcie w naszych czasach” [Piotr Skarga, or welcome to our times]. Fronda No. 9/10 (1997): 7–21.
Koehler, Krzysztof. “W rytmie godzinek, na rosyjskim trupie” [To the rhythm of a Marian prayer, on a Russian corpse]. Fronda No. 4/5 (1995): 287–307.
Koehler, Krzysztof. “Wstęp” [Introduction]. In ‘Słuchaj mię, Sauromatha’. Antologia poezji sarmackiej, edited by Krzysztof Koehler. Kraków: Arcana, 2002.
Kotarska, Jadwiga. Erotyk staropolski. Inspiracje i odmiany [Old Polish erotic text. Inspirations and variations]. Wrocław: Wydawnictwo PAN, 1980.
Lisicki, Paweł. “Mroczne dziedzictwo oświecenia” [The dark legacy of the Middle Ages]. In idem. Nie-ludzki Bóg. Eseje. Warszawa: Fronda, 1995.
Markiewicz, Henryk. “Zrzędność bez przekory” [Grumpiness with no perversity]. Teksty Drugie No. 2 (1990): 91–98.
Markowski, Michał Paweł. “Dekonstrukcja” [Deconstruction]. In Anna Burzyńska, Michał P. Markowski. Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, 369–72. Kraków: Znak, 2006.
Markowski, Michał Paweł. Nietzsche. Filozofia interpretacji [Nietzsche. The philosophy of interpretation]. Kraków: Uniwersitatis, 20012.
Markowski, Michał Paweł. “Pieczołowite egzegezy i demoniczne użycia” [Meticulous exegeses and demoniacal uses]. In idem. Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura. Kraków: Homini, 20032.
Mitosek, Zofia. “Metoda filologiczno-historyczna” [The philological and historical method]. In eam. Teorie badań literackich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 19953.
Mrowcewicz, Krzysztof. Trivium poetów polskich epoki baroku: klasycyzm—manieryzm—barok [The trivium of Polish Baroque poets: classicism—mannerism—Baroque]. Kraków: Instytut Badań Literackich, 2005.
Nowicka-Jeżowa, Alina. “Komparatystyka i filologia. Uwagi o studiach porównawczych literatury epok dawnych” [Comparative studies and philology. Comments on comparative literary studies in earlier eras]. In Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo—wiedza o języku—wiedza o kulturze—edukacja. Zjazd polonistów, Kraków, 22–25 września 2004, edited by Małgorzata Czermińska et al., vol. II. Kraków: Universitas, 2005.
Nycz, Ryszard. “O przedmiocie studiów literackich—dziś” [On the object of literary studies today], in: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo—wiedza o języku—wiedza o kulturze—edukacja. Zjazd polonistów, Kraków, 22-25 września 2004, edited by Małgorzata Czermińska et al., vol. I. Kraków: Uniwersitas, 2005.
Obremski, Krzysztof. “Bitwa i polowanie w ‘Kronice polskiej’ Anonima zwanego Gallem. Relacje świata ludzkiego ze światem zwierząt” [Battle and hunt in the Polish Chronicle by Gallus Anonymus. Relations of the human world and the animal one]. Pamiętnik Literacki No. 3 (2008): 5–18.
Obremski, Krzysztof. “O intertekstualności badań historycznoliterackich” [On the intertextuality of studies in literary history], AUNC. Filologia Polska XLI (1993): 111–120.
Pelc, Janusz. “Średniowiecze, renesans i barok w badaniach historycznoliterackich od roku 1918” [The Middle Ages, Renaissance and Baroque in studies in literary history since 1918]. In Rozwój wiedzy o literaturze polskiej po 1918 roku, edited and introduction by Janusz Maciejewski. Warszawa: Czytelnik, 1986.
Skwarczyńska, Stefania. Systematyka głównych kierunków w badaniach literackich [Systematics of the main currents of literary studies], vol. I. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1948.
Sławiński, Janusz. “Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego” [Analysis, interpretation and valuation of a literary work]. In idem. Prace wybrane, edited by Włodzimierz Bolecki, vol. IV: Próby teoretycznoliterackie. Kraków: Universitas, 2000.
Szahaj, Andrzej. “Zwrot antypozytywistyczny dopełniony (zamiast wstępu)” [An anti-positivist turn completed (instead of an introduction). In Filozofia i etyka interpretacji, edited by Adam F. Kola, Andrzej Szahaj. Kraków: Universitas, 2007.
Ulewicz, Tadeusz. “W staropolszczyźnie dzieją się rzeczy ważne (dorobek badawczy pokolenia)” [Major things are happening in Old Polish literature (a research legacy of a generation]. Ruch Literacki 7, No. 4 (1966): 161–77.
Wencel, Wojciech. Przepis na arcydzieło. Szkice literackie [A recipe for masterpiece. Literary essays]. Kraków: Arcana, 2003.
Wilczek, Piotr. “Najnowsze tendencje w badaniach nad literaturą staropolską” [The newest tendencies in studies of Old Polish literature]. In idem, Polonice et Latine. Studia o literaturze staropolskiej, 13–30. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 2007.
Copyright (c) 2018 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
