Uporczywa bezsilność sztuki, czyli Haupt i granice literatury

  • Maciej Nowak Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych
Słowa kluczowe: polska literatura nowoczesna; literatura emigracyjna; modernizm; autobiografizm; estetyka twórczości; koncepcja czasu w literaturze

Abstrakt

Rozprawa poświęcona została autorskiej estetyce Zygmunta Haupta. Pod uwagę wzięto zarówno wątek metarefleksyjny jego prozy, jak i jej właściwości immanentne. Zwrócono uwagę przede wszystkim na koncepcję podmiotu mówiącego. Autor tekstu próbuje wnieść pewne korekty do nadmiernie w dotychczasowych badaniach eksponowanego autobiografizmu prozy Haupta. Zamiast niego badacz jako centrum tej twórczości uznaje koncepcję czasu – przeszłość i przyszłość jako „ekstazy” teraźniejszości. Koncepcje Haupta zostały skonfrontowane z nurtem polskiej literatury powojennej, która powstała pod hasłem wielkiej korekty. Pod uwagę wzięto zarówno twórczość pisarzy krajowych, jak i emigracyjnych. Wedle badacza Haupt w swej myśli estetycznej, eksplorując temat granic literatury, zbliża się do twórców późnego modernizmu.

Bibliografia

Bolecki Włodzimierz, Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym. Witkacy, Gombrowicz, Schulz i inni. Studium z poetyki historycznej, wyd. II, Kraków: Universitas 1996. Danielewicz-Zielińska Maria, Szkice o literaturze emigracyjnej półwiecza 1939-1989, wyd. II, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1999.

Gombrowicz Witold, Dzieła zebrane, t. X, Paryż: Instytut Literacki 1973.

Haupt Zygmunt, Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże, oprac. Aleksander Madyda, wyd. II, zmienione i poszerzone, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2016.

Haupt Zygmunt, Listy do redaktorów „Wiadomości”, oprac. Aleksander Madyda, konsult. edytor. B. Dorosz, Toruń: Wydawnictwo UMK 2014.

Haupt Zygmunt, Z Roksolanii. Szkice, opowiadania, recenzje, warianty, oprac. Aleksander Madyda, Toruń: Księgarnia Studencka 2009.

Jarzębski Jerzy, W Polsce czyli wszędzie. Szkice o polskiej prozie współczesnej, Warszawa: Wydawnictwo PEN 1992.

Niewiadomski Andrzej, „Jeden jest zawsze ostrzem”. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2015.

Nycz Ryszard, Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN 2012.

Nycz Ryszard, Sylwy współczesne, wyd. II, Kraków: Universitas 1996. Rodak Paweł, Wizje kultury pokolenia wojennego, Wrocław: Funna 2000.

Spaemann Robert, Osoby. O różnicy między czymś a kimś, przeł. J. Merecki SDS, Warszawa: Oficyna Naukowa 2001.

Tomkowski Jan, Pokolenie Gombrowicza. Narodziny powieści XX wieku w Polsce, Warszawa: Czytelnik 2001.

Watt Ian, Narodziny powieści. Studia o Defoe’em, Richardsonie i Fieldingu, przeł. A. Kreczmar, Warszawa: PIW 1973.

Zaleski Marek, Formy pamięci. O przedstawieniu przeszłości w polskiej literaturze współczesnej, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria 2004.

Opublikowane
2019-10-23
Dział
Artykuły