Niezwykłe materiały biżuterii art deco - celuloid, galalit, bakelit, akrylik

Abstrakt

Biżuteria art deco, wykonywana z kosztownych metali i kamieni, zyskała w ciągu ostatnich piętnastu lat solidne opracowania. Dużo mniej informacji można natomiast znaleźć na temat ogólnie dostępnych, od lat dwudziestych XX wieku, nowo wprowadzanych materiałów, które z racji swych unikalnych walorów znalazły zastosowanie przy wytwarzaniu biżuterii art deco. Od drugiego dziesięciolecia XX wieku „plastiki” – bo o nich mowa – dzięki przystępnej cenie przebojem zdobywały rynki, docierając do masowego odbiorcy na całym świecie. Przełomu w ich zastosowaniu dokonał Leo Hendrik Baekeland pod koniec pierwszej dekady XX wieku, który jako pierwszy stworzył w sposób chemiczny materiał całkowicie syntetyczny, doskonale imitujący wiele materiałów naturalnych, nazwany od jego nazwiska bakelitem.

Przed odkryciem Baekelanda, znane od drugiej połowy XIX wieku były sztucznie wytwarzane substytuty materiałów naturalnych: ebonit, wulkanit, gutaperka, parkesyna, celuloid, xylonit, galalit. Nie wszystkie z nich przetrwały pierwszą wojnę światową, zostały wyparte przez nowe sztuczne produkty. Jednym z nich był doskonale przeźroczysty acrylic, który wszedł na rynki w 1928 r. (znany też pod nazwami: plexiglas, plexi, perspex, lucit). Od roku 1930 w biżuterii zastosowanie znalazł polystyren.

W artykule przybliżona została historia najpopularniejszych materiałów sztucznych używanych w biżuterii art deco. Niezwykłych materiałów, sztucznie stworzonych, znajdujących zastosowanie z biżuterii i akcesoriach stroju było znacznie, znacznie więcej. Projektanci biżuterii plastikowej – podobnie jak pionierzy awangardy – czerpali pomysły z najbardziej śmiałych i błyskotliwych kreacji okresu. Tworzona przez nich biżuteria plastikowa stała się ważnym składnikiem ówczesnego życia codziennego i odświętnego, biorąc udział w wykreowaniu oryginalności nowoczesnego stylu lat międzywojennych, zrywającego z romantyzmem szkół końca XIX wieku.