Słowo to potężny władca. Poglądy językowe Gorgiasza sofisty
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest syntetyczne przedstawienie poglądów językowych, które manifestował najbardziej radykalny sofista, Gorgiasz z Leontinoi. Autorka poddała analizie nihilistyczny pogląd Gorgiasza na poznanie i sam przekaz językowy. Sofista, burząc zgodność między rzeczywistością, myśleniem i językiem, odebrał słowu wartość poznawczą, a wyeksponował jego funkcję impresywną. Język w jego poglądach przestaje być nośnikiem informacji, staje się natomiast narzędziem perswazji i wywoływania emocji. Wyrażona przez Gorgiasza w Pochwale Heleny fascynacja magiczną mocą słów zostaje ostudzona w traktacie O niebycie albo o naturze faktem ich bezużyteczności w procesie poznania.
Bibliografia
Basset L., Aristote et la syntaxe, w: Syntax in Antiquity, ed. P. Swiggers, A. Wouters, Leuven: Peeters 2003.
Crockett A., Gorgias’s Encomium of Helen: Violent Rhetoric or Radical Feminism?, „Rhetoric Review” 13(1994), nr 1, s. 71-90.
Crowley S., Of Gorgias and Grammatology, „College Composition and Communication” 30(1979), nr 3, s. 279-284.
Dąmbska I., Wprowadzenie do starożytnej semiotyki greckiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1984.
Di Cesare D., La semantica nella filosofia greca, Roma: Bulzoni 1980.
Duncan T. S., Gorgias’ Theories of Art., „Classical Journal” 32(1938), s. 402-415.
Forbes P. B. R., Greek Pioneers in Philology and Grammar, „The Classical Review” 47(1933), nr 3, s. 105-112.
Friedländer P., Die platonischen Schriften, Berlin, Leipzig: Walter de Gruyter 1930.
Gajda J., Sofiści, Warszawa: Wiedza Powszechna 1989.
Graeser A., On Language, Thought, and Reality in Ancient Greek Philosophy, „Dialectica” 31(1977), s. 360-388.
Kaczmarkowski M., Językoznawstwo w „Kratylosie” Platona, w: Plato, Kratylos, Lublin: RW KUL 1990, s. 7-36.
Kaczmarkowski M., Problematyka językoznawcza w „Kratylosie” Platona, „Summarium” 11-12(1982-1983), s. 41- 53.
Kaczmarkowski M., Świadomość językowa w „Kratylosie” Platona, „Roczniki Humanistyczne” 33(1985), z. 6, s. 19-28.
Kerferd G.B., The Future Direction of Sophistic Studies, w: The Sophists and Their Legacy. Proceedings of the Fourth International Colloquium on Ancient Philosophy, red. G.B. Kerferd, Wiesbaden: Steiner 1981, s. 1-6.
Kerferd G.B., The Sophistic Movement, Cambridge: Cambridge University Press 1981.
Lewandowska K., Sofistów studia na językiem. Protagoras z Abdery, „Littera Antiqua” 3(2012), s. 83-104.
Luhtala A., On Definitions in Ancient Grammar, w: Grammatical Theory and Philosophy of Language in Antiquity, red. P. Swiggers, A. Wouters, Leuven: Peeters 2003, s. 257-285.
McComiskey B., Gorgias and the Art of Rhetoric: Toward a Holistic Reading of the Extant Gorgianic Fragments, „Rhetoric Society Quaterly” 27(1997), s. 5-24.
Mullach F.G.A., Fragmenta philosophorum graecorum, Paris 1860-1861, t. II, s. 58, przeł. J. Gajda, w: J. Gajda, Sofiści, Warszawa: Wiedza Powszechna 1989.
Murray G., The Beginnings of Grammar, or First Attempts at a Science of Language in Greece, Greek Studies, Oxford: Clarendon Press, s. 171-191.
Nestle W., Vom Mythos zum Logos, Stuttgart: Kröner 1942.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. I: Od początków do Sokratesa, przeł. E.I. Zieliński, Lublin: Wydawnictwo KUL 1993.
Schmidt W., Stählin O., Geschichte der griechischen Literatur, t. I, cz. 3, 5, München: C.H. Beck 1940-1948.
Segal Ch., Gorgias and the Psychology of Logos, „Harvard Studies in Classical Philology” 66(1962), s. 99-155.
Swiggers P., Wouters A., The Concept of “Grammar” in Antiquity, w: History of Linguistics in Texts and Concepts, red. v(on) G. Haßler, G. Volkmann, Münster: Nodus Publikationen 2004, s. 78-85.
Tomaka K., Normatywne kryteria oceny poprawności językowej w poglądach sofistów, „Roczniki Humanistyczne” 62(2014), z. 3, s. 79-95.
Wolanin H., Słowotwórstwo w myśli językoznawczej starożytnej Grecji. Od Homera do Dionizjusza Traka, Kraków: PAU 1996.
Wróblewski W., Literacko-językowe zainteresowania sofistów, w: W kręgu Platona i jego dialogów, red. W. Wróblewski, Toruń: Wydawnictwo UMK 2005, s. 51-78.
Copyright (c) 2017 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
