Zagadnienie jeniectwa w koncepcjach insurekcyjnych XIX wieku

Abstrakt

Jednym z tematów poruszanych w projektach powstańczych powstałych po upadku powstania listopadowego była kwestia jeniectwa. Zagadnienie to do tej pory nie stało się jednak przedmiotem badań historycznych. Część polskich teoretyków, przede wszystkim zwolennicy wojny partyzanckiej, była przeciwna okazywaniu litości poddającym się przeciwnikom. Niektórzy z nich sugerowali nawet fizyczną eliminację schwytanych wrogich żołnierzy. Zwolennicy bezwzględnego obchodzenia się z przeciwnikiem swoje stanowisko argumentowali między innymi brakiem możliwości przetrzymywania jeńców w warunkach powstania prowadzonego partyzantką oraz złym traktowaniem pojmanych powstańców przez zwycięskich zaborców. Na drugim biegunie stał osamotniony Henryk Kamieński, który wiązał sporę nadzieje na to, że z jeńców uda się sformować rosyjskie oddziały walczące z caratem u boku Polaków.