Brak wiary w istnienie świata? Opowieść Magdaleny Tulli o pewnej matce i córce z Peerelem w tle

Abstrakt

W pracy podjęta została analiza i interpretacja peerelowskiej rzeczywistości w dwóch ostatnich tomach prozy Magdaleny Tulli – Włoskich szpilkach (2011) i Szumie (2014). W pierwszej części omówione zostały Włoskie szpilki, postrzegane jako opowieść o dojrzewaniu w czasach Polski Ludowej, a także o niemożliwości pełnego odczytania tego, co minione (matka i córka są ofiarami przeszłości; młodsza z nich niezmordowanie podejmuje jednak wysiłek zmierzenia się z tym, co ją spotkało). Peerel jest tutaj sceną, na której rozgrywa się dramat narzuconej iluzji, podminowane przemocą (fizyczną i psychiczną) sceny z życia codziennego. Część druga dotyczy Szumu, czytanego jako głęboka analiza trwania w „oparach przymusu”. Peerel ujęty został jako powieściowe tło, dotknięte syndromem zagubionej przyczynowości, osłabionej aksjologii, fasadowości zachowań i sądów. Uwaga autorów skupia się także na literackich obrazach i definicjach różnych wcieleń kategorii normalności. Tytułowy szum okazuje się także efektem pamięci słów, których wolność zależy wyłącznie od uwagi odbiorcy.