Lidwoorden op z’n Tsjechisch: Problematisch lidwoordgebruik van volwassen Tsjechische leerders Nederlands

Markéta Kluková

doi:10.18290/rh.2016.64.5s-4

Markéta Kluková Univerzita Palackého

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2016.64.5s-4

Słowa kluczowe: rodzajnik; kategoria określoności; specyfika; rodzaj gramatyczny; niderlandzki; czeski; transfer; analiza błędów

Abstrakt

Rodzajniki po czesku. Problematyczne użycie rodzajnika u dorosłych Czechów uczących się języka niderlandzkiego

Artykuł analizuje użycie niderlandzkich rodzajników przez dorosłych Czechów w procesie nauki języka niderlandzkiego. Z uwagi na to, że język niderlandzki posiada kategorię rodzajnika, a język czeski, jak większość języków słowiańskich — z wyjątkiem bułgarskiego i macedońskiego — nie, opanowanie tego zjawiska gramatycznego może być bardzo problematyczne. Celem niniejszego opracowania jest określenie głównych problemów związanych z przyswojeniem wiedzy w zakresie niderlandzkich rodzajników przez czeskich uczniów. Na wstępie autorka artykułu odnosi się krótko do ostatnich badań nad rodzajnikami w zakresie akwizycji drugiego języka opartych na dychotomii mentalnej i behawioralnej. Następnie opisuje użycie rodzajnika w języku niderlandzkim i wyrażanie podobieństw w języku czeskim. W dalszej kolejności omówione zostały niektóre cechy rodzajników, takie jak kategoria określoności, swoistości i rodzaju gramatycznego. Na koniec przeprowadzona została analiza błędów w celu określenia największych problemów związanych z użyciem rodzajnika w procesie nauki języka niderlandzkiego przez dorosłych Czechów.

Lidwoorden op z’n Tsjechisch: Problematisch lidwoordgebruik van volwassen Tsjechische leerders Nederlands

Deze bijdrage analyseert het gebruik van het lidwoord in het Nederlands door volwassen Tsjechische leerders. Aangezien het Nederlands de categorie lidwoorden bezit en Tsjechisch, zoals de meeste Slavische talen met uitzondering van Bulgaars en Macedonisch, niet, is het verwerven van dit grammaticale fenomeen zeer problematisch. Doel van deze bijdrage is om de belangrijkste problemen te definiëren die bij de verwerving van lidwoordgebruik in het Nederlands door Tsjechische leerders opduiken. De bijdrage geeft eerst kort recent onderzoek weer naar de tweede taalverwerving van lidwoorden op basis van de mentale en behavioristische dichotomie. Voorts wordt het lidwoordgebruik in het Nederlands beschreven en de manier om dergelijke problemen in het Tsjechisch uit te drukken. Bepaalde kenmerken van lidwoorden, zoals bepaaldheid, specificiteit en grammaticaal geslacht worden bediscussieerd. Tenslotte wordt een foutenanalyse uitgevoerd om de grootste struikelblokken van het lidwoordgebruik in het Nederlands door volwassen Tsjechische leerders te bepalen

Bibliografia

Appel, René & Folkert Kuiken. 2006. ‘Nederlands als tweede taal. Geschiedenis van een jong vakgebied.’ In Josée Coenen & M. Hoefnagel (eds.), Symposium NT2 revisited. 25 jaar Nederlands als tweede taal: de stand van zaken. Amsterdam: WAP.

Broekhuis, Hans & Marcel den Dikken. 2012. Syntax of Dutch. Nouns and Nouns Phrases Volume 2. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Corbett, Greville G. 1991. Gender. Cambridge: Cambridge University Press.

Corbett, Greville G. & Bernard Comrie. 2002. The Slavonic Languages. London: Routledge.

Corder, Steohen Pit. 1974. ‘Error Analysis’. In John P.B. Allen & Stephen Pit Corder, Techniques in Applied Linguistics. Oxford: Oxford University Press

Cornips, Leonie M.E.A. & Aafke C.J. Hulk. 2008. ‘Factors of success and failure in the acquisition of grammatical gender in Dutch’. Second Language Research 24, 3: 267–296.

Blom, Elma,Daniela Polišenská & Fred Weerman. 2008. ‘Articles, adjectives and age of onset: The acquisition of Dutch grammatical gender’. Second Language Research 24, 3: 297–331.

Craats, Ineke van de. 2002. ‘Wat was er in den beginne? Over de rol van de eerste taal bij de verwerving van een tweede taal.’ Levende Talen Tijdschrift 3, 1, 22–29.

Daneš, František, Zdeněk Hlavsa & Miroslav Grepl. 1987. Mluvnice češtiny. Praha: Academia. 3 delen.

Dobiáš, Daniel. 2006. Posuny ve vyjadřování kategorie určenosti v současné spisovné a nespisovné češtině. Praha: Filozofická fakulta Univerzity Karlovy v Praze. Masterscriptie.

Ellis, Rod. 2008. The Study of Second Language Acquisition. New York: Oxford University Press.

Grepl, Miroslav, Petr Karlík & Marek Nekula et al. 1995. Příruční mluvnice češtiny. Praha: Nakladatelství Lidové noviny.

Guella, Hakima, Viviane Déprez & Petra Sleeman. 2008. Article choice parameters in L2. Proceedings of the 9th Generative Approaches to Second Language Acquisition Conference (GASLA 2007), 57–69.

Haeseryn, Walter, Kirsten Romijn, Guido Geerts, Jaap de Rooij & Maarten C. van den Toorn. 1997. Algemene Nederlandse spraakkunst. Groningen: Martinus Nijhoff & Deurne: Wolters Plantyn. 2 delen.

Hengeveld, Kees & J. Lachlan Mackenzie. 2008. Functional Discourse Grammar. A typologically-based theory of language structure. Oxford University Press, Oxford.

Hiligsmann, Philippe, Mélanie Baelen, Anne Lore Leloup & Laurant Rasier. 2008. ‘Praktijkgerelateerd contrastief onderzoek naar vreemde-taalverwerving.’ Toegepaste Taalwetenschap in Artikelen 80: 19–28.

Hlavsa, Zdeněk. 1972. ‘K protikladu určenosti v češtině’. Slovo a slovesnost 33, 3: 199–203.

Ionin, Tania. 2003. Article semantics in L2 acquisition. MIT, Dissertation. Distributed by MIT working papers in linguistics.

Ionin, Tania, Heejeong Ko & Kenneth Wexler. 2004. ‘Article semantics in L2 acquisition: The role of specificity.’ Language Acquisition 1, 2: 3–69.

Ionin, Tania, Maria Luisa Zubizarreta & Salvador Bautista Maldonado. 2008. ‘Sources of linguistic knowledge in the L2 acquisition of English articles.’ Lingua 118: 554–576.

Ionin, Tania, Maria Luisa Zubizarreta & Vadim Philippov. 2009. ‘Acquisition of article semantics by child and adult L2-English learners’. Bilingualism: Language and Cognition 12, 3: 337–361.

Kluková, Markéta. 2015. ‘Lidwoordgebruik in het Nederlands van Slavischtalige studenten met (het) oog op bepaaldheid en specificiteit.’ In Bas Hamers (ed.), Pedagogiek van het Nederlands als Vreemde Taal. Centraal Europese studenten en het Nederlands, 65–82. Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci.

Mathesius, Vilém. 1926. ‘Přívlastkové ten, ta, to v hovorové češtině.’ Naše řeč 10, 2: 39–41.

Pimingsdorfer, Thomas. 2010. Untersuchungen zur Didaktik des Gebrauchs von definitem, indefinitem sowie Null-Artikel im Deutschen für Lernende und Lehrende mit artikellosen Erstsprachen. Wien: Universität Wien. Dissertatieonderzoek.

Polišenská, Daniela. 2010. Dutch children 19s acquisition of verbal and adjectival inflection. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. Dissertatieonderzoek.

Rozendaal, Margot & Anne E. Baker. 2006. ‘“Oeh, dat is een koekje”: de verwerving van de referentiëlefuncties van lidwoorden en pronomina.’ Toegepaste taalwetenschap in artikelen 75, 1: 29–39.

Rozendaal, Margot & Anne E. Baker. 2008. ‘A cross-linguistic investigation of the acquisition the pragmatics of indefinite and definite reference in two-year-olds.’ Journal of Child Language 35, 773–807.

Schepens, Job J. 2015. Bridging Linguistic Gaps: The Effects of Linguistic Distance on the Adult Learnability of Dutch as an Additional Language. Utrecht: LOT.

Sleeman, Petra. 2004. ‘The acquisition of definiteness distinctions by L2 learners of French.’ In Leonie Cornips & Jenny Doetjes (eds.). Linguistics in the Netherlands, 158–168. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.

Trenkic, Danijela. 2009. ‘Accounting for patterns of article omissions and substitutions in second language production.’ In Maria del Pilar García Mayo & Roger D. Hawkins (eds.). Second language acquisition of articles: empirical findings and theoretical implications, 115–143. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.

Ungermannová, Eva. 2015. De verwerving van het lidwoord door Tsjechische leerders van het Nederlands als vreemde taal. Praha: Univerzita Karlova. Masterscriptie.

Van de Velde, Freek. 2009. De nominale constituent. Structuur en geschiedenis. Leuven: Universitaire Pers.

Weiss, Daniel. 2010. ‘Osteuropa als eurolinguistisches Areal.’ In Uwe Hinrichs (ed.), Handbuch der Eurolinguistik. Wiesbaden: Harrassowitz, pp. 435-457.

Wethlij, Alex. 1999. ‘Het lidwoord: een onderschatte categorie in het onderwijs van het Nederlands aan anderstaligen.’ In Siegfried Theissen & Philippe Hiligsmann (eds.) Morfologiedagen 1997: handelingen van het colloquium aan de Université de Liège op 23 en 24 september 1997, 71–86. Liège: Université de Liège.