Koncepcja bestialstwa (thēriotēs) w Etyce Nikomachejskiej Arystotelesa
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest pojęciu bestialstwa (thēriotēs), wprowadzonemu przez Arystotelesa w VII księdze Etyki nikomachejskiej i zdefiniowanemu przez niego jako negatywna, różna zarówno od nikczemności (kakia) jak i od nieopanowania (akrasia) dyspozycja etyczna, prowadząca do patologicznych zachowań takich jak kanibalizm, pedofilia, omofagia, fobie i kompulsje. W tekście zostaje podjęta próba interpretacji wypowiedzi Arystotelesa dotyczących bestialstwa (EN VII 1, 1145a15-35; VII 5, 1148b15-1149a24; VII 6, 1149b23-1150a8) w celu rozjaśnienia szeregu istotnych dla rozumienia tej koncepcji kwestii, takich jak: istota bestialstwa jako specyficznej dyspozycji etycznej (cz. I-II), jej konkretne postaci oraz ich geneza (cz. III), psychologiczno-moralna kondycja osób dotkniętych bestialską dyspozycją (cz. IV) oraz problem świadomości i odpowiedzialności moralnej tychże osób (cz. V).
Bibliografia
Apostle H.O. 1980. Aristotle, The Nicomachean Ethics, translated with commentaries and glossary by H.O. Apostle, Dordrecht: Reidel.
Barlett R.C. & Collins S.D. 2011. Aristotle’s Nicomachean Ethics. A new translation by R.C. Bartlett and S.D. Collins, with an Interpretive Essay, Notes, and Glossary, Chicago–London: The University of Chicago Press.
Bäumer Ä. 1982. Die Bestie Mensch: Senecas Aggressionstheorie, ihre philosophischen Vorstufen und ihre literarischen Auswirkungen, Frankfurt am Main–Bern: Verlag Peter Lang.
Bekker I. 1831. Aristoteles Graece ex recensione Immanuelis Bekkeri, edidit Academia Regia Borussica, vol. II, Berolini: Apud Georgium Reimerum.
Brewer J.S. 1836. The Nicomachean Ethics of Aristotle, with English Notes, Oxford: Henry Slatter.
Burnet J. 1900. The Ethics of Aristotle, edited with an introduction and notes by J. Burnet, London: Methuen & Co.
Bywater I. 1894. Aristotelis Ethica Nicomachea, ed. I. Bywater, Oxford: Clarendon Press.
Ciardi J. 1982. Dante Alighieri, The Inferno, translated by J. Ciardi, New York: Signet Classics.
Cooper J.M. 2010. Nicomachean Ethics VII.1-2: Introduction, Method, Puzzles, in: Aristotle, Nicomachean Ethics, Book VII. Symposium Aristotelicum, ed. by C. Natali, Oxford: University Presss, s. 9-39.
Curzer H.J. 2012. Aristotle and the Virtues, Oxford: University Press.
Dirlmeier F. von. 1983. Aristoteles, Nikomachische Ethik, übersetzt und kommentiert von F. Dirlmeier, 8. Aufl. Berlin: Akademie-Verlag.
Gauthier R.A. & Jolif J.Y. 2002a. L’éthique à Nicomaque, introd., trad. et commentaire par R.A. Gauthier et J.Y. Jolif, t. I, deuxième partie: Traduction, Louvain-La-Neuve–Paris–Sterling, Virginia: Éditions Peeters.
Gauthier R.A. & Jolif J.Y. 2002b. L’éthique à Nicomaque, introd., trad. et commentaire par R.A. Gauthier et J.Y. Jolif, t. II: Commentaire, deuxième partie. Livres VI-X, Louvain-La-Neuve–Paris–Sterling, Virginia: Éditions Peeters.
Gigon O. von. 2007. Aristoteles, Die Nikomachische Ethik: griechisch-deutsch, übers. von O. Gigon, neu hrsg. von R. Nickel, 2. Aufl. Düsseldorf: Artemis & Winkler.
Grant A. 1866.: The Ethics of Aristotle, illustrated with essays and notes by A. Grant, vol. II, London: Longmans, Green, and Co.
Gromska D. 2000. Arystoteles, Etyka nikomachejska, przełożyła, wstępem i komentarzem opatrzyła D. Gromska, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. V, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hankins J.E. 1947. Caliban the Bestial Man. „PMLA” 62, s. 793-801.
Hardie W.F.R. 1978. ‘Magnanimity’ in Aristotle’s Ethics, „Phronesis” 23, s. 63-79.
Irwin T.H. 1980. Reason and Responsibility in Aristotle, w: Essays on Aristotle’s Ethics, ed. by A.O. Rorty, Berkeley–Los Angeles–London: University of California Press, s. 117-155.
Kahn Ch.H. 1992. Aristotle on Thinking, w: M.C. Nussbaum, A.O. Rorty, Essays on Aristotle’s „De anima”, Oxford: Clarendon Press, s. 359-379.
Loening R. 1903. Geschichte der strafrechtlichen Zurechnungslehre, Bd. 1: Die Zurechnungslehre des Aristoteles, Jena: Verlag von Gustav Fischer.
Meyer Sauvé S. 1993. Aristotle on Moral Responsibility: Character and Cause, Oxford–Cambdrige: Blackwell.
Moline N.J. 1989. Aristotle on Praise and Blame, „Archiv für Geschichte der Philosophie” 71, s. 283-302.
Müller J. 2015. Aristotle on Vice, „British Journal for the History of Philosophy” 23, s. 459-477.
Natali C. 2001. Aristotele, Etica nicomachea; traduzione, introduzione e note di Carlo Natali, Roma: Laterza.
Natali C. 2010. Nicomachean Ethics VII.5-6: Beastliness, Irascibility, akrasia, w: Aristotle, Nicomachean Ethics, Book VII, Symposium Aristotelicum, ed. by C. Natali. Oxford: University Press, s. 103-129.
Nussbaum M.C. 1978. Aristotle’s De motu animalium, Text with Translation, Commentary and Interpretive Essays by M.C. Nussbaum, Princeton: Princeton University Press.
Ostwald M. 1962. Aristotle, Nicomachean Ethics, translated, with introduction and notes, by M. Ostwald, Indianapolis: Bobbs Merrill Educational Publishing.
Peters F.H. 1886. The Nicomachean Ethics of Aristotle, translated by F.H. Peters, London: Kegan Paul, Trench & Co.
Rackham H. 1962. Aristotle, Nicomachean Ethics, translated by H. Rackham, London–Cambridge, MA: Harvard University Press.
Ramsauer G. 1878. Aristotelis Ethica Nicomachea, edidit et commentario continuo instruxit G. Ramsauer, Leipzig: Teubner.
Rapp Ch. 1995. Freiwilligkeit, Entscheidung und Verantwortlichkeit, w: O. Höffe (hrsg.), Aristoteles: Die Nikomachische Ethik, Berlin: Akademie Verlags, s. 109-133.
Reeve C.D.C. 2014. Aristotle, Nicomachean Ethics, Translated With Introduction and Notes By C.D.C. Reeve, Indianapolis–Cambridge: Hackett Publishing Company, Inc.
Rolfes E. 1911. Aristoteles‘ Nikomachische Ethik, übersetzt und mit einer Einleitung und erklärenden Anmerkungen versehen von E. Rolfes, Leipzig: Verlag von Felix Meiner.
Ross W.D. & Brown L. 2009. Aristotle, The Nicomachean Ethics, translated by W.D. Ross, revised with an Introduction and Notes by L. Brown, Oxford: University Press.
Sedley D. 1999. Aspasius on akrasia, w: Aspasius: the Earliest Extant Commentary on Aristotle’s Ethics, Essays ed. by A. Alberti and R.W. Sharples, Berlin–New York: Walter de Gruyter, s. 162-175.
Segal Ch. 1974. The Raw and the Cooked in Greek Literature: Structure, Values, Metaphor, „The Classical Journal” 69, s. 289-308.
Stewart J.A. 1892. Notes on the Nicomachean Ethics of Aristotle, vol. 2, Oxford: Clarendon Press.
Susemihl F. & Apelt O. 1903. Aristoteles, Ethica Nicomachea, recognovit F. Susemihl; editio altera, curavit O. Apelt, Leipzig: Teubner
Thorp J. 2003. Aristotle on Brutishness, „Dialogue: Canadian Philosophical Review” 42, s. 673-694.
Tricot J. 1987. Aristote, Éthique à Nicomaque, nouvelle traduction avec introduction, notes et index par J. Tricot, Paris: Librairie Philosophique J. Vrin.
Wolf U. 2002. Aristoteles’ Nikomachische Ethik, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Copyright (c) 2016 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
