Traktowanie jeńców w średniowieczu. Przykłady zachodnioeuropejskie
Abstrakt
Niniejszy artykuł wskazuje przykłady okoliczności i sposoby dostawania się do niewoli w trakcie konfliktów zbrojnych, różnorodnych możliwości traktowania jeńców oraz zabiegi służące przywracaniu im wolności. Omówiono w nim m.in. ustalone gesty i znaki, które stosowano dla zamanifestowania zamiaru oddania się w ręce przeciwnika oraz sposoby postępowania z jeńcami.
Przytoczone tu przykłady przebywających w niewoli królów ilustrują, jak różne były sposoby traktowania jeńców, nawet tej samej rangi. Ukazują ponadto, że względy natury ekonomiczno-politycznej brały zazwyczaj górę nad tymi dyktowanymi przez etos rycerski. Jednocześnie krucjaty i bliższe zetknięcie ze światem islamskim przyczyniły się do znacznego wzrostu wrażliwości na losy jeńców, co znalazło swój wyraz w zinstytucjonalizowaniu (przynajmniej częściowym) procedury ich uwolnienia.
Bibliografia
Ambühl R.: The Prisoners of War in the Hundred Years War. Ransom Culture in the late Middle Ages, Cambridge 2013.
Barrera M.T.R.: Redención de cautivos: una especial obra de misericordia de la Orden de la Merced, w: La Iglesia Española y las instituciones de caridad: actas del Simposium (1/4-IX-2006) [dirección F. Javier Campos y Fdez. de Sevilla], Madrid 2006, s. 841-862.
Bensch S.: From Prizes of war to Domestic Merchandise. The Changing Face of Slavery in Catalonia and Aragon, „Viator” 25(1994), s. 72-73.
Beriac-Laine F., Given-Wilson C.: Les prisonniers de la bataille de Poitiers, Paris 2002.
Brodman J.W.: Ransoming Captives in Crusader Spain. The Order of Merced on the Chrystian-Islamic Frontier, Philadelphia 1986.
Brodman J.: Captives or Prisoners: Society and Obligation in Medieval Iberia, „Anuario de Historia de la Iglesia” 20(2011), s. 201-219.
Buresi P.: Captifs et rachat de captifs. Du miracle à l'institution, „Cahiers de Civilisation Médiévale Xe-XIIe Siècles” 50(2007), s. 113-129.
Forey A. J.: The Military Orders and the Ransoming of Captives from Islam (Twelfth to Early Fourteenth Centuries), „Studia Monastica” 33(1991), nr 2, s. 259-279.
Friedman Y.: Encounter Between Enemies. Captivity and Ransom in the Latin Kingdom of Jerusalem, Leiden 2002.
Friedman Y.: Between Prayer and Action: Responsibility for Prisoners of War, „Rivista di Storia del Christianesimo” 5(2008), s. 73-91.
Gaposchkin C.: The Captivity of Louis IX, „Quaestiones Medii Aevi Novae” 18(2013), s. 85-114.
Gillingham J.: Richard I and the Science of War, w: War and Government: Essays in Honour of J.O. Prestwich, eds. J. Gillingam and J.C. Holt, Woodbridge Suffolk 1984, s. 78-91.
Gillingham J.: Surrender in Medieval Europe – an Indirect Approach, w: How Fighting Ends: a History of Surrender, eds. H. Afflerbach, H. Strachan, Oxford 2012, s. 55-72.
Gillingham J.: Coeur de Lion in Captivity, „Quaestiones Medii Aevi Novae” 18(2013), s. 59-83.
King A.: ‘According to the custom used in French and Scottish wars’: Prisoners and casualties on the Scottish Marches in the fourteenth century, „Journal Medieval History” 28(2002), nr 3, s. 263-290.
Murphy N.: Politics, Honour and Display: The Captivity of John the Good, „Quaestiones Medii Aevi Novae” 19(2014), s. 317-341.
Niewiński A.: Jeniectwo wojenne w późnośredniowiecznej Polsce. Studia nad problematyką zjawiska na tle zachodnioeuropejskim, Lublin 2015.
Niewiński A.: Kościół w średniowieczu wobec problemów niewoli militarnej, w: Ecclesia et bellum. Kościół wobec wojny i zaangażowania militarnego duchowieństwa w wiekach średnich, red. R. Kotecki, M. Maciejewski, Bydgoszcz 2016, s. 64-81.
Penman M.: The Lion Captive: Scottish Royals as Prisoners of England, c. 1070-c. 1424, „Quaestiones Medii Aevi Novae” 19(2015), s. 413-434.
Rodriguez J.: Captives and their Saviours in the Medieval Crown of Aragon, Washington 2007.
Roversi Monaco F..: „King of Bologna”: The Captivity of Enzo, King of Sardinia, between History and Myth, „Quaestiones Medii Aeve Novae” 19(2014), s. 279-302.
Strickland M.: Killing or Clemency? Ransom, Chivalry and Changing Attitudes to Defeated Opponents in Britain and Northern France, 7th–12th Centuries, w: Krieg in Mittelalter, ed. H.-H. Kortüm, Berlin 2001, s. 93-121.
Taylor C.: Chivalry and the Ideals of Knighthood in France during the Hundred Years War, Cambridge 2013.
Zug Tucci H., Venezia e i prigionieri di guerra nel Medioevo, „Studi Veneziani” 14(1987), s. 15-89.
Copyright (c) 2016 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
