Quelques réflexions sur les primitives, les prédicats, le sens des termes dans les ontologies et dans le lexique standard

  • Krzysztof Bogacki Uniwersytet Warszawski
Słowa kluczowe: predykaty, prymitywy, ontologia, terminy w ontologiach, słownictwo języka naturalnego

Abstrakt

Kilka refleksji na temat prymitywów, predykatów, znaczenia terminów w ontologiach i w słownictwie ogólnym

Artykuł traktuje o « prymitywach» i «predykatach», które pojawiają się w ontologiach, w opisie języków naturalnych i w językach programowania. Sposób ich użycia zdaje się potwierdzać maksymę: Si duo dicunt idem non est idem. Jednakże używanie języków formalnych w ontologiach informatycznych oraz w tekstach językoznawczych każe zniuansować ten pogląd. Zarówno predykaty, jak i prymitywy pojawiają się w językoznawstwie i w informatyce w warstwie formalnej, nie zaś „leksykalnej” opisu. Pod tym ostatnim względem bliżsi ideału stworzenia listy prymitywów są językoznawcy, dążący niekiedy do zidentyfikowania pojęć nierozkładalnych, które powinny pozwolić na zrekonstruowanie reprezentacji semantycznej leksemów.

Rzut oka na Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej jako na podstawę tekstową służącą do opracowania mikro-ontologii prowadzi do wniosku, że jej autorzy wprowadzają pojęcie dignité humaine ‘godność człowieka’ definicją projektującą. Znaczenie przypisywane temu pojęciu nie pokrywa się z żadnym z zarejestrowanych w języku.

Bibliografia

Antoniou Grigoris, Franconi Enrico, and van Harmelen Frank, 2005, Introduction to Semantic Web Ontology Languages [in :] N. Eisinger and J. Maluszynski (Eds.) REWERSE 2005, Springer-Verlag .

Bachimont Bruno, 2000, Engagement sémantique et engagement ontologique : conception et réalisation d’ontologies en ingénierie des connaissances [in :] Ingénierie des connaissances. Evolutions récentes et nouveau défis, Charlet, Jean et al., Eds, Eyrolles, 305-323. On-line: https://www.utc.fr/~bachimon/dokuwiki/_media/fr/ontologie-icbook.pdf. [Consulté le 19 Juillet 2015].

Bogacki Krzysztof & Karolak Stanisław, 1991, Fondements d’une grammaire à base sémantique. [in :] Lingua e Stile, 26(3), 309-345.

Breuker Joost, Hoekstra Rinke, Boer Alexander, van den Berg Kasper, Rubino Rosella, Sartor Giovanni, Palmirani Monika, Wyner Adam, and Bench-Capon Trevor, 2007, OWL ontology of basic legal concepts (LKIF-Core). Deliverable 1.4, http://www.estrellaproject.org/doc/D1.4-OWL-Ontology-of-Basic-Legal-Concepts.pdf [Consulté le 19 Juillet 2015].

Buitelaar Paul, 2010, Ontology-based Semantic Lexicons: Mapping between Terms and Object Descriptions, [in :] Hu-Ren Huang & al. (eds.) Ontology and the Lexicon. A Natural Language Processing Perspective, , 212-223. Cambridge : Cambridge University Press.

Charte des droits fondamentaux de l’Union Européenne, 2000, Journal Officiel des Communautés européennes. http://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_fr.pdf. [Consulté le 19 Juillet 2015].

Declerck Gunnar, Audrey Baneyx, Xavier Aimé, Jean Charlet, 2012, A quoi servent les ontologies fondationnelles ? [in :] 23èmes Journées francophones d’Ingénierie des Connaissances (IC 2012), June 2012, Paris, France. 67-82.

Gross Gaston, 2012, Manuel d’analyse linguistique. Approche sémantico-syntaxique du lexique. Villeneuve d’Ascq : Presses Universitaires du Septentrion, coll. « Sens et structures ».

Gruber Thomas, 2009, Ontology [in :] Encyclopedia of Database Systems, Ling Liu and M. Tamer Özsu (Eds.), Springer-Verlag. http://tomgruber.org/writing/ontology-definition-2007.htm. [Consulté le 19 Juillet 2015].

Guarino Nicola, Oberle Daniel, Staab Rudi, 2009, What is an Ontology ? [in :] Staab S. & Studer R. (eds.) Handbook on Ontologies. 1-17. Springer Dordrecht Heidelberg.

Hernandez Nathalie, 2005, Ontologies de domaine pour la modélisation du contexte en recherche d’Information. Thèse de doctorat, Université de Toulouse.

Hirst Graeme, 2004, Ontology and the lexicon [in :] Staab S. & Studer R. (eds.). Handbook on ontologies, 209-230. Springer, Berlin Heidelberg.

Hoekstra Rinke, Breuker Joost, Di Bello Marcello, and Boer Alexander, 2007, The LKIF Core ontology of basic legal concepts [in :] Casanovas, P. et al. (ed) Proceedings of the Workshop on Legal Ontologies and Artificial Intelligence Techniques (LOAIT 2007). Estrella.

http://www.leibnizcenter.org/docs/hoekstra/Hoekstra-LOAIT07.pdf [Consulté le 16 Août 2015].

Lacot Xavier, 2005, Introduction à OWL, un langage XML d’ontologies Web. http://lacot.org/ public/introduction_a_owl.pdf. [Consulté le 19 juillet 2015].

Manuel de référence du langage B Version 1.8.5, 2002, Accessible on-line : http://www.irit.fr/~Martin.Strecker/Teaching/Common/B_manuel_de_reference.pdf. Consulté le 29 septembre 2015.

Mondary Thibault. 2011, Construction d’ontologies à partir de textes. L’apport de l’analyse de concepts formels. Thèse de doctorat de l’Université Paris-Nord - Paris XIII.

Morin Emmanuel, 1999, Extraction de liens sémantiques entre termes à partir de corpus de textes techniques. Thèse en Informatique, Université de Nantes, Décembre 99.

Saint-Dizier Patrick,Viegas Evelyn (eds.), 1995, Computational Lexical Semantics. [Online]. Studies in Natural Language Processing. Cambridge: Cambridge University Press. Available from: Cambridge Books Online <http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511527227> [Consulté le 02 août 2015].

Séguéla Patrick, 1999, Construction de modèles de connaissances par analyse linguistique de relations lexicales dans les documents techniques. Mars 2000. Thèse de doctorat. Toulouse III.

Staab Steffen & Studer Rudi (eds.), 2009, Handbook on Ontologies, International Handbooks on Information Systems. Springer-Verlag Berlin .Heidelberg.

Le Trésor de la Langue Française Informatisé, Nancy, CNRS Editions, http://atilf.atilf.fr/tlf.htm

Weinland Daniel, Ronfard Remi, Boyer Edmond (2006) Automatic Discovery of Action Taxonomies from Multiple Views (in :) Andrew Fitzgibbon and Camillo J. Taylor and Yann LeCun. IEEE Conference on Computer Vision and Pattern Recognition (CVPR ’06), Jun 2006, New York, United States. IEEE Computer Society.1639–1645.

Wierzbicka Anna, 1969, Dociekania semantyczne, Wrocław: Ossolineum.

Wierzbicka Anna, 1971, Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Wierzbicka Anna, 1975, Rozważania o częściach ciała [in :] E. Janus (Ed.) Słownik i semantyka. Definicje semantyczne. Wrocław: Ossolineum, pp. 91-103.

Wierzbicka Anna, 1980, Lingua Mentalis. The Semantics of Natural Language. Sydney: Academic Press.

Wierzbicka Anna, 1996, Semantics: Primes and Universals. Oxford: Oxford University Press.

Wierzbicka Anna, 2004, Polish and Universal Grammar [in :] Studies in Polish Linguistics 1, 9-27.

Opublikowane
2019-10-22
Dział
Artykuły