Z warsztatu paleoslawisty-tłumacza: polskojęzyczne pomoce naukowe i opracowania leksykograficzne

Abstrakt

Artykuł zawiera komentowany przegląd wydanych w Polsce podręczników, samouczków i gramatyk do nauki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego oraz opracowań leksykograficznych, stanowiących dowód refleksji naukowej nad językiem oraz kulturą kręgu Slavia Orthodoxa. W pierwszej części artykułu przedstawiono prace wykorzystywane w praktyce dydaktycznej szkół wyższych, szczegółowo omawiając niemal wszystkie pozycje wydane od początku XX w. – niezależnie od ich aktualnej dostępności i popularności. W drugiej części opisano kilkanaście publikacji słownikowych, leksykograficznych i leksykograficzno-encyklopedycznych. Analizie poddano różnorakie metodologie oraz dobór tekstów (np. teksty liturgiczne, teksty wybranych zabytków języka scs) i zjawisk źródłowych (obyczaje, rytuały itd.), stanowiących podstawę słowników, jak również specyfikę konstrukcji haseł i komentarz autorów poszczególnych edycji.

Aneks artykułu stanowi wykaz bibliograficzny niemal 50 tytułów.

Из творческой лаборатории палеослависта-переводчика: польскоязычные научные пособия и лексикографические работы

Статья содержит комментированный обзор изданных в Польше учебников, самоучителей и грамматик для изучения старо-церковно-славянского языка, а также лексикографических работ, иллюстрирующих научный интерес к языку и культуре сферы Slavia Orthodoxa. В первой части статьи представлены публикации, используемые в дидактической деятельности высших учебных заведений, с подробным комментарием практически всех позиций, изданных с начала XX в. – независимо от их актуальной доступности и популярности. Во второй части описано несколько словарных, лексикографических и лексикографическо-энциклопедических публикаций. Проанализированы различные методологические подходы, способ выбора текстов (напр., литургические тексты, тексты избранных памятников старославянского языка) и культурных феноменов (обычаи, ритуалы и пр.), которые легли в основу словарей, а также специфика конструкции словарных статей и комментарий авторов конкретных изданий.

В приложении к статье приводится библиографический список около 50 заглавий.