Syntactic Patterns of English and Polish Fixed Phrases with Proper Names

  • Anna Dąbrowska Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych
Słowa kluczowe: zwroty frazeologiczne; osobowe nazwy własne; nazwy miejscowości; etymologia; struktury składniowe

Abstrakt

Struktury składniowe w angielskich i polskich związkach frazeologicznych z nazwami własnymi

Przedmiotem artykułu jest analiza angielskich i polskich związków frazeologicznych, które zawierają nazwy osobowe i nazwy geograficzne miejsca. Przedstawienie definicji nazw własnych w odróżnieniu od rzeczowników pospolitych było wyjściowym etapem studium, a zaprezentowana definicja robocza związków frazeologicznych według Gläsera stanowiła punkt odniesienia do niniejszych badań. Na podstawie danych ze słowników angielskich oraz polskich, opierając się na korpusach językowych, przeanalizowano związki frazeologiczne, jeśli tylko zawierały w swojej strukturze nazwy osobowe lub miejsca, z wykluczeniem przysłów. Materiał poddano wieloaspektowej analizie ze względu na występujące struktury składniowe badanych jednostek frazeologicznych oraz etymologię i znaczenie nazw własnych występujących we frazach. Wyróżniono, zarówno we frazeologizmach angielskich, jak i polskich, pięć wzorów syntaktycznych: (1) wyrażenia rzeczownikowe, (2) zwroty czasownikowe, (3) wyrażenia przyimkowe, (4) zdania główne i podrzędne, (5) porównania. Związki frazeologiczne poddane zestawieniu wywodziły się z różnorodnych źródeł: jedne miały korzenie biblijne, inne literackie lub/i mitologiczne, kulturowe czy/oraz historyczne. Ponadto w świetle przeanalizowanych danych zaobserwowano przewagę nazw osobowych nad nazwami miejscowymi, oraz wyrażeń rzeczownikowych nad innymi strukturami składniowymi. Najczęściej frazeologizmy z nazwami własnymi pochodzą ze źródeł biblijnych i mitologicznych, a najmniej popularne są wyrażenia o tle historycznym i literackim, gdyż te aspekty określają specyfikę typową dla danego kraju, nie zawsze rozumianą dla innych kultur. Istniejące we frazeologizmach konotacje biblijne, mitologiczne, literackie, kulturowe czy historyczne przeżywały swoje natężenie znaczeniowe w danej przestrzeni czasowej, niemniej jednak, prawie we wszystkich wypadkach, odniesienia te są nadal aktualne i rozumiane przez ogół społeczeństwa.

Bibliografia

Adalberg S. and Krzyżanowski J.: Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych, Warszawa, 1969-1978.

Anderson J.M.: A Notional Theory of Syntactic Categories, Cambridge, 1997.

Anderson J.M.: On the structure of names, “Folia Linguistica” 37(2003), pp. 347-398.

Anderson J.M.: On the grammatical status of names, “Language” 80(2004), pp. 435-474.

Anderson J.M.: The Grammar of Names, Oxford, 2007.

Bach K.: What's in a name?, “Australasian Journal of Philosophy” 59(1981), pp. 371-386.

Bally Ch.: Traité de stylistique française, Genève 1909 [1951].

Bąba S.: Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny, Poznań 1989.

Bąba S. and Liberek J.: Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Warszawa 2001.

Bing J.: Names and honorific pronouns in Gborbo Grahn, “Current Issues in Linguistic Theory” 100(1993), pp. 119-130.

Braun D.: Katz on names without bearers, “The Philosophical Review” 104(4)(1995), pp. 553-576.

Carroll J.M.: Toward a Functional Theory of Names and naming, “Linguistics” 21(1983), pp. 341-371.

Chalmers D.: Two-dimensional semantics, in: The Oxford Handbook of Philosophy of Language, ed. E. Lepore and B. Smith, Oxford 2006, pp. 574-606.

Chomsky N.: Aspects of the Theory of Syntax, Cambridge (Mass.) 1965.

Cieślicka A.: Formulaic language in L2: storage, retrieval and production of idioms by second language learners, in: Cognitive Processing in Second Language Acquisition: Inside the Learner’s Mind, eds. M. Pütz and L. Sicola, Amsterdam–Philadelphia 2010, pp. 149-168.

Clark R.W.: The Life of Bertrand Russell, London 1975.

Coates R.: Properhood, “Language” 82(2006), No 2, pp. 356-382.

DeRosset L.: The Causal-Historical Theory of Reference, Spring 2011. Accessed May 4, 2014. http://www.uvm.edu/~lderosse/courses/nnn/caus_ the or.pdf

Dunkling L.A.: First Names First, Ontario 1977.

Frege G.: On sense and reference, in: Translations From the Philosophical Writings of Gottlob Frege, ed. P. Geach and M. Black, Oxford 1952, pp. 56-78.

Gläser R.: The stylistic potential of phraseological units in the light of genre analysis, in: Phraseology, ed. A.P. Cowie, Oxford 1998, pp. 125-143.

Hockett Ch.F.: A Course in Modern Linguistics, New York 1965.

Irwin T.H.: Aristotle’s First Principles, Oxford 1988.

Jarząbek K.: Poles and Poland in Polish proverbs, “Parémie Národů Slovanských” 6(2012), pp. 70-78.

Kalkonova T.: Sociology of proper names in Sofia since 1970, “International Journal of the Sociology of Language” 135(1999), pp. 83-98.

Katz J.J.: Semantic Theory, New York 1972.

Katz J.J.: Names without bearers, “Philosophical Review” 103(1)(1994), pp. 1-39.

Kripke S.: Naming and Necessity, Cambridge 1980.

Krzyżanowski J.: Dzieje przysłowia polskiego w toku pięciu wieków [The history of Polish proverbs in the course of five centuries], in: Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich [A New Book of Polish Proverbs and Proverbial Expressions], t. VII-XXXIX, red. J. Krzyżanowski, Warszawa 1969.

Latusek A. (red.): Wielki słownik frazeologiczny, Kraków 2009.

Lawrence L.T. and Vinogradov V.V.: The history of the Russian literary language from the seventeenth century to the nineteenth, Madison (Wisc.) 1969.

Leyew Z.: Amharic personal nomenclature: a grammar and sociolinguistic insight. “Journal of African Cultural Studies” 16(2)(2003), pp. 181-211.

Lévi-Strauss C.: The savage Mind, London 1966.

Lieberson S.: What’s in a name? …some sociolinguistic possibilities, “International Journal of the Sociology of Language” 45(1984), pp. 77-87.

Lipka L.: An Outline of English Lexicology, Tübingen 1992.

Locke J.: entry by W. Uzgalis in the Stanford Encyclopedia of Philosophy, accessed on December 12, 2014 at http://en.wikipedia.org/wiki/Stanford_Encyclopedia_of_ Philosophy

Longobardi G.: Reference and proper names: A Theory of N-Movement in syntax and logical, “Linguistic Inquiry” 25(4)(1994), pp. 609-665.

Marks H.: Biblical naming and poetic etymology, “Journal of Biblical Literature” 114(1)(1995), pp. 21-42.

Marmaridou A.S.S.: Proper names in communication, “Journal of Linguistics” 25(1989), pp. 355-372.

McArthur T.: The Oxford Companion to the English Language, Oxford 1992.

Mill J.S.: A System of Logic. Ratiocinative and Inductive, New York 1882.

Moon R.: Fixed Expressions and Idioms in English. A Corpus-Based Approach, Oxford 1998.

Murray L.: Abridgment of Murray’s English Grammar, London 1829.

Pierini P.: Opening a Pandora's box: proper names in English phraseology, “Linguistik online” 36(4)(2008), accessed April 27, 2014. http://www.linguistik-online.de/36_08/pierini.html

Pietarinen A.-V.: Peirce's Pragmatic Theory of Proper Names, “Transactions of the Charles” 46(3)(2010), pp. 341-363.

Plato: Cratylus, Accessed April 14, 2015. http://plato.stanford.edu/entries/plato-cratylus/

Pulgram E.: Theory of Names, Berkeley 1954.

Quirk R., Greenbaum S., Leech G. and Svartvik J.: A Comprehensive Grammar of the English Language, London 1985.

Russell B.: The Philosophy of Logical Atomism, in: Logic and Knowledge, ed. R. Marsh, New York 1956.

Rymes B.: Naming as social practice: the case of little creeper from Diamond Street, “Language in Society” 25(2)(1996), pp. 237-260.

Sainsbury R.M.: Russell, London 1979.

Saussure F. de: Course in General Linguistics, eds. Charles Bally and Albert Sechehaye, in collaboration with Albert Reidlinger, trans. Roy Harris, La Salle (Ill.) 1983.

Searle J.: Proper Names, “Mind” 67(266)(1958), pp. 166-173.

Seidl J. and McMordie W.: English Idioms and How to Use Them, fourth ed., Oxford 1978.

Skorupka S.: Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. I-I, Warszawa 1967.

Sørensen H.S.: The Meaning of Proper Names, Copenhagen 1963.

Stalnaker R.: Assertion, in: Syntax and Semantics, vol. IX: Pragmatics, ed. P. Cole, New York 1978.

Taylor J.R.: Cognitive Grammar, Oxford 2002.

Thrane T.: Referential-Semantic Analysis: Aspects of a Theory of Linguistic Reference, Cambridge 1980.

Van de Velde M.: Agreement as a grammatical criterion for proper name status in Kirundi, “Onoma” 37(2010), pp. 127-139.

Van Langendonck W.: Theory and Typology of Proper Names, Berlin 2007.

Wee L.: Proper names and the Theory of Metaphor, “Journal of Linguistics” 42(2)(2006), pp. 355-371.

Weinreich U.: Problems in the Analysis of Idioms, in: Substance and Structure of Language, ed. J. Puhvel, Berkeley–Los Angeles 1969, pp. 23-81.

Opublikowane
2019-10-22
Dział
Artykuły