Polskie władze państwowe wobec obrządku wschodniosłowiańskiego w okresie międzywojennym

  • Mieczysław Ryba Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych
Słowa kluczowe: neounia; obrządek wschodniosłowiański; Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego; Henryk Przeździecki; Andrzej Szeptycki

Abstrakt

Artykuł dotyczy stosunku władz polskich do obrządku wschodniosłowiańskiego w okresie  międzywojennym. Po rewolucji bolszewickiej Cerkiew w Rosji doznała olbrzymich prześladowań. Stolica Apostolska pragnęła przywrócić jedność rosyjskiego prawosławia z Rzymem. Z tym większą siłą propagowano obrządek neosłowiański, jako formę nowej unii religijnej, zbliżonej pod względem obrządku do prawosławia, a pozostającej w jedności z papieżem. Polska posiadająca dość liczną ludność prawosławną była terenem eksperymentalnym dla wprowadzania nowego obrządku. Polskie władze były przeciwne temu działaniu, uznając, że może się to stać zaczynem generowania nowego nacjonalizmu wśród ludności ruskiej. Wszystko to wiązało się z bardzo złymi doświadczeniami Polaków co do obrządku greckokatolickiego, na podstawie którego rozwijał się ze szczególną siłą antypolski nacjonalizm ukraiński w Małopolsce Wschodniej.

Bibliografia

Dubec M.: Proces odradzania się Kościoła prawosławnego na Łemkowszczyźnie w okresie międzywojennym (1926-1939), „Magury ’05”. Rocznik Krajoznawczy Poświęcony Beskidowi Niskiemu (Warszawa 2005).

Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939, Lublin 2010.

Grzesiak K., Marczewski J.R.: Biskup lubelski Marian Leon Fulman wobec ruchu neounijnego, w: J.R. Marczewski (red.), Pater Eclesiae Lublinensis. Studia w 65. rocznicę śmierci biskupa Mariana Leona Fulmana (1866-1945), Lublin 2010.

Koneczny F.: Polskie logos a etos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski, t. II, Poznań 1921.

Kumor B.: Historia Kościoła, cz. 7: Czasy najnowsze 1815-1914, Lubin 2003.

Papierzyńska-Turek M.: Organizacja Kościoła Prawosławnego w Polsce w latach 1918-1939, w: Kościół Prawosławny w Polsce dawniej i dziś, Warszawa 1993.

Przeździecki H.: O pracy unijnej w Polsce. List pasterski z dn. 15 kwietnia 1932 r., Warszawa 1933.

Rzemieniuk F.: Katolicki Kościół obrządku bizantyjsko-słowiańskiego (neounia), Lublin 1999.

Wilk S.: Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1992.

Wyczawski E.H.: Neounia, w: Historia Kościoła w Polsce, t. II, cz. 2, Poznań–Warszawa 1979.

Opublikowane
2019-10-22
Dział
Artykuły