Tajni współpracownicy Służby Bezpieczeństwa w oazowym Ruchu Światło-Życie
Abstrakt
Ruch Światło-Życie, zwany potocznie oazą, swoją działalność rozwinął w okresie Polski Ludowej. Pierwsze oazy ks. Franciszek Blachnicki zainicjował już w latach pięćdziesiątych XX wieku. W roku 1969 powstał ruch oazowy, który proponował dzieciom i młodzieży uczestnictwo w formacji chrześcijańskiej, realizowanej w stylu przedwojennego harcerstwa. Dynamicznie rozwijający się Ruch Światło-Życie stworzył poważną alternatywę dla organizacji młodzieżowych koncesjonowanych przez władze komunistyczne.
Na początku lat siedemdziesiątych Służba Bezpieczeństwa rozpoczęła proces inwigilacji środowiska oazowego. Do jego rozpracowania SB wykorzystała działających w środowisku kościelnym tajnych współpracowników oraz werbowała nowych spośród animatorów Ruchu. Najczęściej pozyskiwano uczniów klas maturalnych, strasząc ich niezdaniem matury lub uniemożliwieniem dostania się na studia. Najwięcej TW w Ruchu Światło-Życie pochodziło z krakowskiego środowiska akademickiego. Wiązało się to z prężnym działaniem tego środowiska, a jednocześnie z jego silną inwigilacją przez aparat władzy. Informacje dostarczone przez TW umożliwiły SB dokładne poznanie struktur ruchu oazowego. Zebrane informacje zostały wykorzystane przez SB do przeprowadzenia na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych akcji dezinformacyjnych i dezintegracyjnych wobec tego środowiska.
Gdy ks. Franciszek Blachnicki rozpoczął w roku 1982 działalność duszpasterską i polityczną w Republice Federalnej Niemiec, SB umieściło w jego najbliższym otoczeniu dwoje agentów (małżeństwo Jolantę i Andrzeja Gontarczyków): pseudonimy „Yon” i „Panna”. Agenci zdobyli zaufanie ks. Blachnickiego i pełnili odpowiedzialne funkcje w Chrześcijańskiej Służbie Wyzwolenia Narodów i w ośrodku Ruchu Światło-Życie w Carlsbergu w RFN. Agenci działali na szkodę ks. Blachnickiego i dzieł. prowadzonych przez niego. Uciekli z Carlsbergu dopiero w pół roku po śmierci ks. Blachnickiego, w listopadzie 1987 r.
Mimo zakrojonych na szeroką skalę działań Służby Bezpieczeństwa ruch oazowy rozwijał się bardzo dynamicznie. Obecnie stanowi jeden z największych ruchów odnowy Kościoła na świecie.
Bibliografia
Bolczyk H.: Wolny człowiek – wolny naród. Ostatnie dzieło życia ks. Franciszka Blachnickiego: Chrześcijańska Służba Wyzwolenia Narodów, Kraków: Wydawnictwo Światło-Życie 2012.
Derewenda R.: Bezpieka wobec ruchu oazowego (1977-1981), „Biuletyn IPN” 2007, nr 4(75), s. 93-103.
Derewenda R.: Dzieło wiary. Historia Ruchu Światło-Życie w latach 1950-1985, Kraków: Wydawnictwo Światło-Życie 2010.
Grajewski A.: Kariera Pani Dyrektor, „Gość Niedzielny” z 24 kwietnia 2005, s. 30-31.
Grajewski A.: Osaczenie, „Gość Niedzielny” z 26 lutego 2006.
Lasota M.: Wrogie duszpasterstwo akademickie, „eSPe” 2005, nr 4, w: http://prasa.wiara.pl/doc/455519.Wrogie-duszpasterstwo-akadmieckie [dostęp: 24.11.2012].
Macierewicz A.: Tak bogaciła się agentura, „Głos”. Tygodnik katolicko-narodowy 2006, nr 31-34(1150-1153).
Musiał F.: Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej SB w świetle wydawnictw resortowych MSW PRL (1970-1989), Kraków: Societas Vistulana 2007.
Paluch M.: Zarys historii Ruchu Światło-Życie, Lublin−Kraków: Wydawnictwo Światło-Życie 1998.
Rzeźwicki G.: Duszpasterstwo ministrantów i lektorów w Kościele w Polsce. Podczas Soboru Watykańskiego II i w okresie posoborowym (1964-2008), Tarnów: Biblos 2010.
Wodarczyk A.: Prorok Żywego Kościoła: ks. Franciszek Blachnicki (1921-1987) − życie i działalność, Katowice: Emmanuel 2008.
Copyright (c) 2014 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
