Służba wojskowa księcia Witolda Czartoryskiego w Hiszpanii (1845-1846)
Abstrakt
Artykuł prezentuje nieznane w historiografii szczegóły pobytu księcia Witolda Czartoryskiego w Madrycie, gdzie przez kilka miesięcy pełnił służbę wojskową w renomowanym Pułku Reina Gobernadora. Podstawową bazę informacji stanowi korespondencja prywatna księcia z członkami rodziny, przechowywana w Bibliotece Książąt Czartoryskich w Krakowie. Witold, który zgodnie z wolą ojca robił karierę wojskową, wyjechał za Pireneje, aby zdobyć tam stopień porucznika. Autorka analizuje rozmaite aspekty związane z obecnością księcia w stolicy Hiszpanii na tle złożonej sytuacji społeczno-politycznej tego kraju w dobie panowania Izabeli II (1833-1868). Są nimi m.in.: przebieg służby (trudy wojskowe, niski poziom edukacji, ciężkie warunki bytowe), stosunek księcia do mieszkańców tego kraju (kobiet i mężczyzn), do hiszpańskiej sceny politycznej, do członków rodziny królewskiej, zwłaszcza do królowej matki Marii Krystyny, oraz do hiszpańskiej Polonii. Ważny wątek stanowi analiza psychologiczna Witolda, który wychowany w cieplarnianych warunkach, bardzo źle znosił pobyt na obczyźnie i związane z tym niedogodności. Jednocześnie przejawiał patriotyzm i oddanie dla sprawy polskiej.
Bibliografia
Burdiel I.: No se puede reinar inocentemente. Madrid: Espasa 2004.
Cánovas Sánchez F.: El partido moderado. Madrid: Centro de Estudios Constitucionales 1982.
Cavero Lataillade I., Zamora Rodríguez T.: Constitucionalismo histórico de España. Madrid: Editorial Universitas, D.L. 1995.
Comellas J. L.: Los moderados en el poder 1844-1854, Madrid: C.S.I.C. Escuela de Historia Moderna 1970.
Dziewanowski M. K.: Książę wielkich nadziei. Biografia księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, Wrocław: alta2 1998.
González Doria F.: Las reinas de España, Madrid: Bitácora 1989.
Jover Zamora J. M.: La era isabelina y el sexenio democrático, t.I, Barcelona: RBA 2005.
Kieniewicz J.: Hiszpania 1814-1844. Koniec „starego ładu” i początki zacofania, w:Europa i świat w epoce restauracji romantyzmu i rewolucji, 1815-1849, red. W. Zajewski, t. I, Warszawa: Wiedza Powszechna 1991.
Kukiel M.: Czartoryski Witold Adam, w: Polski Słownik Biograficzny, t. IV, Kraków: PAU 1938, s. 299-300.
Lafuente M.: Historia general de España: desde los tiempos primitivos hasta la muerte de Fernando VII (continua desde dicha época hasta la muerte de Alfonso XII, por J. Valera en colaboración con A. Borrego y otros), t. VIII, Barcelona: Montaner y Simón 1882.
López Morell M. A.: La casa de Rothschild en España (1812-1914), Madrid: Marcial Pons Historia 2005.
Menchén Barrios M. T.: El Infante D. Enrique de Borbón y su participación en la política española del siglo XIX, t. I, Madrid: Editorial de la Universidad Complutense 1993.
Obtułowicz B.: Luis José Sartorius, hrabia de San Luis. „Polak”, który nie był Polakiem, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego 2012.
Obtułowicz B.: Morganatyczny ślub Marii Krystyny de Borbón w świetle anonimowej relacji z 1840 r., „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie” 54(2009), s.217-238.
Pro Ruiz J.: Bravo Murillo. Política de orden en la España liberal, Madrid: Editorial Síntesis 2006.
Rueda Hernanz G.: El reinado de Isabel II: la España liberal, Madrid: Información e Historia: Temas de Hoy 1996.
Sawicki P.: Hiszpania malowniczo-historyczna. Zapirenejskie wędrówki Polaków w latach 1838-1930, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1996.
Sawicki P.: Polacy a Hiszpanie. Ludzie, podróże, opinie, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1995.
Skowronek J.: Sapieżyna z Zamoyskich Anna, w: Polski Słownik Biograficzny, t.XXXV, z. 145, Warszawa−Kraków: Ossolineum 1994. s.161-162.
Tuñon d e Lara M., Valdeón Baruque J., Domínguez OrtizA.: Historia Hiszpanii, przeł. Sz. Jędrusiak, Kraków: Universitas 1997.
Villalba Hervás M.: Recuerdos de cinco lustros 1843-1868, Madrid: Estab. Tip. La Guirnalda 1896.
Copyright (c) 2014 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
