Radykalna konwersja jako postkolonialne wyparcie. Kulturowe samowygnanie w powieściach Piotra Ibrahima Kalwasa jako ostateczne rozwiązanie (post-)totalitarnej traumy

Abstrakt

Od roku 1989 demonstrowanie swojej niezależności od katolicyzmu, czy też odrzucenia go, stało się w Polsce modnym gestem dla młodego pokolenia pisarzy (i nie tylko pisarzy). W ten sposób świętowano wyzwolenie z więzów zarówno narodowych jak i religijnych. Wśród ludzi zaangażowanych w takie działania znalazł się Piotr Ibrahim Kalwas, urodzony jako katolik, który po początkowym zwróceniu się ku muzyce punk w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, w roku 2000 przeszedł na islam i stał się zagorzałym muzułmaninem oraz jedynym współczesnym polskim pisarzem muzułmańskim. Jego wczesne powieści autobiograficzne dostarczają intrygującego materiału do badań nad zjawiskiem, które proponuję nazwać „postkolonialnym wyparciem” – gestu odrzucenia czy też zwalczania „wielkiej narracji” rozumianej jako totalizujący dyskurs, w którym tożsamość narodowa i religijna wzajemnie się uzupełniają, a który ukształtował powszechne rozumienie i ocenę historii i geopolityki przez Polaków. Narracja ta najpierw dała podstawy do oporu antykolonialnego w erze komunistycznej, po czym, co symptomatyczne dla postawy postkolonialnej, stała się przedmiotem wyparcia. Nawiązując do teorii postkolonialnej i do sporu na temat społeczeństwa post-sekularnego, artykuł omawia przesłanki i implikacje takiego stanowiska ideologicznego.