Formalna analiza konceptualna – reprezentacja wiedzy – przekład

Robert Boroch

Robert Boroch Uniwersytet Warszawski

Słowa kluczowe: Formalna Analiza Konceptualna; depozyt semantyczny; reprezentacja wiedzy; definiowanie; znaczenie; przekład

Abstrakt

The article presents the possibilities of using Formal Concept Analysis, FCA, in intralingual and machine translations. Let me draw your attention to the necessity of joining formal and conceptual systems into one system based on relations of the particular semantic deposits SD in the specific knowledge representation KR with defining linguistic units. I called this defining a hybrid defining. The hybrid defining of linguistic units enables to examine their cognitive (hybrid) meaning, which is implemented in a form of a coherent semantic map of meanings. An exemplifying material, by means of which a process of meaning creation is shown, is a light unit.

Bibliografia

Baayen R.H.: Analyzing Linguistic Data. A Practical Introduction to Statistics Using, Cambridge 2008.

Baker P.: Sociolinguistics and Corpus Linguistics, Edinburgh 2010.

Bertalanffy L.: Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania, przeł. E. Woydyłło-Woźniak, Warszawa 1984.

Boroch R.: Formalna Analiza Konceptualna (FCA) w badaniach kulturoznawczych - model analizy obiektu N: prowincjonalizm, w: Prowincjonalizm w kulturze europejskiej, red. B. Płonka-Syroka, K. Marchel, Wrocław 2010, s. 21-46.

Boroch R.: Formalna Analiza Konceptualna (FCA) w badaniach nad postaciami dramatycznymi -jednostka N: sługa na przykładzie Fieraponta w Trzech siostrach i Firsa w Wiśniowym sadzie Antoniego Czechowa, w: Czechow współcześnie, red. R. Strzelecki, G. Guźlak, Bydgoszcz 2010, s. 125-152.

Boroch R.: Theoretical Proposal of Hybrid Analysis of Lexical Unit: Light, w: Proceedings in Advanced Research in Scientific Areas. The 1st Virtual International Conference. EDIS - Publishing Institution of the University of Zilina 2012, s. 1257-1262.

Boroch R.: Na marginesie semiotyki kultury: problemy tzw. nauk kulturoznawczych, w: Znaki czy nie znaki, red. M. Guławska-Gawkowska, G. Zeldowicz, Warszawa 2013, s. 21-39.

Bouissac P.: Circus Performance as Text, „Poetica” 5(1976), s. 101-118.

Brezina V.: Use of Google Scholar in corpus-driven EAP research, „Journal of English for Academic Purposes” 11(2012), s. 319-331.

Cassell’s Dictionary of Slang, red. J. Green, London 2003.

Cormen T.H., Leiserson Ch.E., Rivest R.L., Stein C.: Wprowadzenie do algorytmów, przeł. K. Diks, A. Malinowski, D. Roszkowska, D. Rytter, W. Rytter, Warszawa 2012.

Corpus Linguistics. An International Handbook, t. I, red. A. Lüdeling, M. Kytö, Berlin-New York 2008.

Corpus Linguistics. An International Handbook, t. II, red. A. Lüdeling, M. Kytö, Berlin-New York 2009

Corpus Linguistics Around the World, red. A. Wilson, D. Archer, P. Rayson, Amsterdam-New York 2006.

Corpus Linguistics Beyond the World. Corpus Research from Phrase to Discourse, red. E. Fitzpatrick, Amsterdam, New York 2007.

Dash N.S.: Corpus Linguistics. An Introduction, New Delhi 2008.

Dillon M.: The Quantitative Analysis of Language: Preliminary Considerations, „Computer Studies In Humanities and Verbal Behavior” 3(1970), s. 191-207.

Dobaczewski A.: Światło. Próba analizy semantycznej, w: Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (POLYSLAV), red. K. Böttger, M. Giger, B. Wiemer, Bd. 2, München 1999, s. 93-99.

Dobaczewski A.: Próba opisu znaczeń leksemów jasny/jasno/jasne, „Prace Językoznawcze UWM” 1(1999), s. 17-26.

Dobaczewski A.: O czasownikach świecić i świecić się, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” 55(2001), s. 53-60.

Dobaczewski A.: Czy widzieć jest semantycznie proste? w: Studies on the Syntax and Semantics of Slavonic Languages. Papers in Honour of Andrzej Bogusławski on the Occasion of his 70th Birthday, red. V. S. Chrakovskij, M. Grochowski, G. Hentschel, Oldenburg 2001, s. 121-132.

Dyszak A.: Językowy obraz światła w Księdze Rodzaju a współczesne znaczenie rzeczownika „światło”, w: Język. Teoria. Dydaktyka. Materiały 21 konferencji językoznawczej zorganizowanej w Trzcinicy k. Jasła w dniach 27-29 maja 1998 roku, red. B. Greszczuk, Rzeszów 1999, s. 197-205.

Dyszak A.: Językowe wyrażenia zjawisk emisji światła, Bydgoszcz 1999.

Eco U.: A Theory of Semiotics, Indiana 1976.

Gabrielatos C., McEnery T., Diggle P.J., Baker P.: The Peaks and Troughs of Corpus-Based Contextual Analysis, „International Journal of Corpus Linguistic” 17(2012), nr 2, s. 151-175.

Garbacz P.: Logika i artefakty, Lublin 2006.

Gries S.T.: Quantitative Corpus Linguistics with R: A Practical Introduction, New York - London 2009.

Grucza S.: O konieczności tworzenia korpusów tekstów specjalistycznych, w: W kręgu teorii i praktyki lingwistycznej, red. S. Grucza i in., Warszawa 2007, s. 103-122.

Gumański L.: Wprowadzenie w logikę współczesną, Warszawa 1990.

Hoffman S.: Grammaticalization and English Complex Prepositions. A Corpus-Based Study, London-New York 2005.

Hunston S.: Corpora in Applied Linguistics, Cambridge 2002.

Koch W.: Le texte normal, le théâtre et le film (1973), w: tenże, Das Textern. Gesammelte Aufsätze zur Semematik des Texts, Hildesheim-New York 1976, s. 98-126.

Koj L.: Zdarzeniowa koncepcja znaku, Warszawa 1998.

Langer S.K.: On Cassirer’s Theory of Language and Myth, w: The Philosophy of Ernst Cassirer. The Library of Living Philosophers, red. P. A. Schilpp, Chicago 1949, s. 381-400.

Łukasik M.: Narzędzia lingwistyki korpusowej w warsztacie terminologa, terminografa i tłumacza tekstów specjalistycznych (cz. 1), w: Debiuty naukowe. Wiedza - korpus - słownik, red. M. Łukasik, Warszawa 2007, s. 23-47.

McEnery T., Wilson A.: Corpus Linguistics, Edinburgh 1996.

McEnery T., Wilson A.: Corpus Linguistics. An Introduction, Edinburgh 2001.

Newman J.: Corpus Linguistics and Variation in English: Theory and Description, „World English” 3(2012), nr 4, s. 557-559.

Oon P.T., Subramaniam R.: The Nature of Light: I. A Historical Survey up to the Pre- Planck Era and Implications for Teaching, „Physics Education” 44(2009), nr 4, s. 384-391.

Oxford Advanced Learner’s Dictionary, red. J. Turnbull, Oxford 2010.

Oxford Dictionary of Current English, 1911, red. H.W. Fowler, F.G. Fowler, na podstawie The Oxford Dictionary (1900).

Pawłowski A.: Metody kwantytatywne w sekwencyjnej analizie tekstu, Warszawa 2001.

Pieńkos J.: Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii do praktyki, Kraków 2003.

Priss U.: Formal Concept Analysis as a Tool for Linguistic Data Exploration, w: Conceptual Structures in Practice, red. P. Hitzler, H. Scharfe, Chapman & Hall/CRC Studies in Informatics Series 2009, s. 177-198.

Priss U.: Formal Concept Analysis in Information Science, w: Annual Review of Information Science and Technology, red. B. Cronin, 40(2006), s. 521-543 (www.upriss.org.uk/top/ research.html).

Priss U.: Linguistic Applications of Formal Concept Analysis, w: Formal Concept Analysis. Foundations and Applications, red. B. Ganter, G. Stumme, R. Wille, Berlin-Heidelberg 2005, s. 149-160.

Przepiórkowski A., Kupść A., Marciniak M., Mykowiecka A.: Formalny opis języka polskiego. Teoria i implementacja, Warszawa 2002.

Sabra A.I.: Theories of Light. From Descartes to Newton, New York 1981.

Saloni Z., Świdziński M.: Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa 1985.

Seiler T.B.: Concept Development and the Development of Word Meaning, Berlin-New York 1983.

Seiler T.B.: Kognitive Strukturiertheit. Theorien. Analysen. Befunde, Stuttgart-Berlin-Köln -Mainz 1973.

Sonesson G.: Semiosis and the Elusive Final Interpretant of Understanding, „Semiotica” 179(2010), s. 145-258.

Sowa J.F.: Knowledge Representation: Logical, Philosophical, and Computational Foundations, Brooks Cole Publishing Co. Pacific Grove 2000.

The Dynamics of Linguistic Variation. Corpus Evidence on English Past and Present, red. T. Nevalainen, I. Taavitsainen, P. Pahta, M. Korhonen, Amsterdam-Philadelphia 2008.

The Routledge Handbook of Corpus Linguistics, red. A. O’Keeffe, M. McCarthy, London -New York 2010.

Webster Dictionary, http://www.merriam-webster.com/dictionary/

Wille R.: Restructuring Lattice Theory: an Approach Based on Hierarchies of Concepts, w: Ordered Sets, red. 1. Rival, Dordrecht-Boston 1982, s. 445-470.

Wille R.: Formal Concept Analysis as Mathematical Theory of Concepts and Concept Hierarchies, w: Formal Concept Analysis. Foundations and Applications, red. B. Ganter, G. Stumme, R. Wille, Berlin-Heidelberg 2005, s. 1-33.

Wilson P.: Hieroglyphs. A Very Short Introduction. Oxford 2003.