L’élément aquatique dans les contes crépusculaires de Michel de Ghelderode

Abstrakt

Żywioł wody w mrocznych opowieściach Michela de Ghelderode’a

Zafascynowany mglistym i deszczowym pejzażem Belgii Michel de Ghelderode czyni z wody ważny element świata przedstawionego w zbiorze opowiadań fantastycznych Czary (1941). Rola, jaką ów żywioł odgrywa w strukturze przestrzennej, nie jest jedynie zdobnicza i mimetyczna, ale przede wszystkim symboliczna i konstruktywna: przestrzeń wodna, złowroga i mroczna, sprzyja pojawianiu się zjawisk nadprzyrodzonych, generuje halucynacje oraz wprowadza atmosferę strachu i grozy. Podobnie jak w poetyce G. Bachelarda, posiada ambiwalentną naturę: jest siłą jednocześnie demiurgiczną i destrukcyjną, życiodajną i śmiercionośną. Połączona sekretną więzią z siłami nadprzyrodzonymi, woda staje się ważnym i charakterystycznym elementem kompozycyjnym mrocznych opowieści tego pisarza.

L’élément aquatique dans les contes crépusculaires de Michel de Ghelderode

Fasciné par l’improbable géographie de brume et de pluie de la Belgique, M. de Ghelderode fait de l’eau un élément important de l’univers crépusculaire de ses contes fantastiques, publiés dans le recueil Sortilčges (1941). La fonction qu’il lui octroie n’est pas seulement ornementale et référentielle, mais avant tout fonctionnelle et significative : l’espace aquatique, sinistre et hostile, est propice au surgissement des forces maléfiques et devient générateur d’hallucinations et d’angoisses. Dans ses récits, comme dans la poétique de G. Bachelard, l’eau est une matičre primaire ambivalente et contradictoire : elle est ŕ la fois une force créatrice et destructive, démiurgique et thanatomorphe. Lié intrinsčquement au surnaturel, l’élément aquatique constitue une composante essentielle et caractéristique de la charpente des contes fantastiques ghelderodiens.