Marcin Kromer - polski Liwiusz? Czyli rzecz o stylu Kromerowej Historii

Marcin Wysocki

Marcin Wysocki Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii

Słowa kluczowe: Marcin Kromer; historiografia; dzieje Polski; elocutio; styl; retoryka

Abstrakt

Prezentowany artykuł, będący trzecią częścią tryptyku poświęconego najważniejszemu dziełu Marcina Kromera w 500 rocznicę jego urodzin, próbuje odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego Marcin Kromer nazywany jest polskim Liwiuszem? W niniejszym artykule dokonana została analiza stylu dzieła Kromera De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX pod kątem spełnialności wymogów stawianych stylowi dzieł historycznych przez antycznych i renesansowych teoretyków historiografii. Poprzez ukazanie najpierw teorii historiografii, a następnie analizę dzieła Marcina Kromera można stwierdzić, że spełnił on w nim wszystkie najważniejsze wymagania dotyczące stylu dzieł historycznych, a biorąc pod uwagę również dwie pozostałe części tryptyku, dotyczące bohatera oraz narracji dzieła, w skali historiografii polskiej zasługuje on na przydomek polskiego Liwiusza.

Bibliografia

Barycz H.: Szlakami dziejopisarstwa staropolskiego. Studia nad historiografią w. XVI-XVIII, Wrocław: Ossolineum 1981.

Bodniak S.: Marcin Kromer 1512-1569. Monografia, mps, 1924.

Dziuba A.: Curiositas „Historii rzymskiej” Wellejusza Paterkulusa, Lublin: RW KUL 2004.

Dziuba A.: Wczesnorenesansowa historiografia polsko-łacińska, Lublin: RW KUL 2000.

Starnawski J.: Wstęp, w: M. Kromer, Mowa na pogrzebie Zygmunta I oraz O pochodzeniu i o dziejach Polaków księgi XXIX i XXX, wstęp, przekład i oprac. J. Starnawski, Olsztyn: Pojezierze 1982, s. V-XXXI.

Wysocki M.: Koncepcja historiografii według Marcina Kromera – polskiego Liwiusza, „Rocznik Dobromiejski” 2 (2008), s. 245-246.

Wysocki M.: Marcin Kromer – polski Liwiusz? Czyli rzecz o bohaterze kromerowej Historii. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 277 (2012), z. 3, s. 505-519.

Wysocki M.: Marcin Kromer – polski Liwiusz? Czyli rzecz o narracji kromerowej Historii, w: Biskup Marcin Kromer (1512-1589) w służbie Kościoła, Ojczyzny i Ziemi Bieckiej, red. W. Kret, S. Zych, Biecz 2013, s. 111-133.