Elementy mimu w epodzie Horacego „Quid tibi vis, mulier”
Abstrakt
Artykuł ma na celu odkrycie literackiego kontekstu dla epody 12 Horacego poprzez zestawienie z mimami Herondasa, a szczególnie z mimem V zatytułowanym Zazdrosna. Opis relacji miedzy utworami oparto na antycznej teorii retoryki oraz elementach Ars poetica Horacego. Stwierdzono, że epoda 12 posiada wiele cech mimu literackiego: jest pozornym dialogiem (sermocinatio, παρῳδή) wykonywanym przez jednego aktora (mima), najprawdopodobniej w scenerii uczty antycznej. Uczestnik zabawy wciela się w aktora, który odgrywa najpierw postać kochanka (iuvenis) a następnie postać podstarzałej kochanki (mulier). Typy te można odnaleźć w komedii zarówno starej, jak i nowej, niemniej cała sytuacja dramatyczna wykazuje największe podobieństwo do mimu V, w którym odnajdujemy te same postaci literackie w analogicznej sytuacji kłótni kochanków. Specyficzne figury retoryczne (imitatio / μίμησις) wskazują z jednej strony na twórcze wykorzystanie literackiego pierwowzoru, który z drugiej może być wykorzystany do interpretacji epody 12. Interpretacja może opierać się o relację wyzwalania i zniewolenia w stosunkach między bohaterami utworów (niewola dosłowna w mimie V, metaforyczna – finansowa, iuvenis jest „utrzymankiem” mulier – w epodzie 12.).
Bibliografia
Acronis et Porphyrionis Commentarii in Q. Horatium Flaccum, ed. F. Havthal, Berolini 1864.
Barchiesi A.: Horace and Iambos: The Poet as Literary Historian, w: Iambic Ideas. Essays on a Poetic Tradition from Archaic Greece to the Late Roman Empire, ed. A. Cavarzere, A. Alo- ni, A. Barchiesi, Boston: Rowman and Littlefield Publishers, Inc. 2001, s. 141-164.
Brill’s Encyclopedia of the Ancient World, red. H. Cancik, H. Schneider, Leiden-Boston: Brill 2007.
Commager S.: The Odes of Horace, New Haven and London: Yale University Press 1963.
Czerwińska J.: Graus methuse - anus ebria, w: Fonctions de l’anecdote dans Les Œuvres Pharmaceutiques de Jean de Renou (1626), w: Le cabinet du curieux. Culture, savoirs, religion de l’Antiquité à l’Ancien Régime. Études et essais en l’honneur de Jean-Paul Pittion, éd. M. Kozluk, W.K. Pietrzak, Paris: Éditions Classiques Garnier 2012, s. 33-48.
Hanusiewicz M.: Pięć stopni miłości, Warszawa: Semper 2004.
Harrison S.J.: Some Generic Problems in Horace’s Epodes: Or, On (Not) Being Archilochus, w: Iambic Ideas. Essays on a Poetic Tradition from Archaic Greece to the Late Roman Empire, ed. A. Cavarzere, A. Aloni, A. Barchiesi, Boston: Rowman and Littlefield Publishers, Inc. 2001, s. 165-186.
Horatius Flaccus Q.: Dzieła wszystkie, oprac. O. Jurewicz, Wrocław: Ossolineum 1986.
Korus K.: Rzeczywistość w „mimach” Herondasa, „Meander” 9-10 (1994), s. 493-503.
Lausberg H.: Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przeł./oprac. A. Gorzkowski, Bydgoszcz: Homini 2002.
Sielanka grecka, przeł. A. Swiderkówna, oprac. J. Łanowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1953.
Quinn K.: Horace, The Odes, Hong Kong: Nelson 1992.
Podręczny słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Warszawa: OPEN 199912.
Rostropowicz J.: Odbicie rzeczywistości politycznej, społecznej i gospodarczej w poezji aleksandryjskiej, Warszawa-Wrocław: PWN 1983.
Watson L.C.: Epode 14: Horace’s Carmen Inconditum?, w: Iambic Ideas. Essays on a Poetic Tradition from Archaic Greece to the Late Roman Empire, ed. A. Cavarzere, A. Aloni, A. Barchiesi, Boston: Rowman and Littlefield Publishers, Inc. 2001, s. 187-204.
Wilkinson L.P.: Horace and His Lyric poetry, Cambridge: Cambridge University Press 1968.
Wójcik A.: Talent i sztuka. Rzecz o poezji Horacego, Wrocław: Ossolineum 1986.
Zarzycka-Stańczak K.: Erotyki i sympotyki w drugim zbiorze Pieśni Horacego, „Rocz¬niki Humanistyczne” 23 (1975), z. 3, s. 59-72.
Zarzycka-Stańczak K.: Kilka uwag o Pieśniach Horacego, „Roczniki Humanistyczne” 16 (1968), z. 3, s. 93-106.
Zarzycka-Stańczak K.: Pieśni miłosne Horacego, „Roczniki Humanistyczne” 17 (1969) z. 3, s. 69-94.
Zarzycka-Stańczak K.: Problematyka literacka w Satyrach Horacego, „Roczniki Humanistyczne” 12 (1964), z. 3, s. 77-94.
Zarzycka-Stańczak K.: Rola aluzji i reminiscencji literackich w Satyrach Horacego, „Roczniki Humanistyczne” 9 (1960), z. 2, s. 55-66.
Copyright (c) 2013 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
