Metatekstowe strategie komunikacyjne na przykładzie tekstów kabaretu Potem

Anna Krasowska

Anna Krasowska Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Słowa kluczowe: gry językowe; metatekst; kabaret; komizm; strategie komunikacyjne

Abstrakt

As there has been an increase in scientific interest in cabaret in Poland, the author of the following article puts her contribution to the growing collection of articles concerning this scope of research. The essay refers to the texts by the Potem literary cabaret, who performed in the years 1984-1998, and it focuses on the analysis of metatextual expressions made by various speakers: (a) by the subject of the text as uttering the words and yet being external to the world presented, (b) by the announcer and (c) by the author himself. The expressions analysed are set in definite speaker’s structures such as opening and closing formulas as well as in side text passages. The metatextual structures both provide information about the world presented but also reveal the game played on the addressee by the speaker who provokes the former to a more active reception. The game applies mechanisms that aim to have a comic effect. In her analysis of the metatextual structures in cabaret texts, the author calls for assuming the cultural perspective, which opens new horizons for further analyses.

Bibliografia

Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S.: Tekstologia, Warszawa 2009, s. 186-196.

Dobrzyńska T.: Delimitacja tekstu literackiego, Wrocław 1974.

Dobrzyńska T.: Od niespójności do (super)koherencji. Rola metatekstu w utworze literackim, w: Semantyka tekstu artystycznego, red. A. Pajdzińska, J. Tokarski, Lublin 2001, s. 47-57.

Fleischer M.: Zarys teorii kabaretu, w: tenże, Konstrukcja rzeczywistości, Wrocław 2002, s. 301-339.

Kawka M.: Metatekst w tekście narracyjnym, Kraków 1990, s. 102.

Mayenowa M. R.: Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław 2000.

Podraza-Kwiatkowska M.: Literatura Młodej Polski, Warszawa 1992.

Rożek L., Rosińska A.: Didaskalia a tekst poboczny. O definicyjnych problemach tekstu pobocznego i jego metatekstowym charakterze, „Prace Naukowe. Pedagogika. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie” 8/10(2000/2001), s. 973-980.

Szczerbowski T.: O grach językowych w tekstach polskiego i rosyjskiego kabaretu lat osiemdziesiątych, Kraków 1994.

Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków 20003.

Witosz B.: Metatekst w utworze literackim. Problemy teoretyczne, w: Literatura a heterogeniczność kultury. Poetyka i obraz świata, red. E. Czaplejewicz, E. Kasperski, Warszawa 1996, s. 139-149.

Woźniakiewicz-Dziadosz M.: Didaskalia w dramacie młodopolskim, „Pamiętnik Literacki” 61(1970), z. 3, s. 3-37.