Ignorans et ydiota – terminologia e stilistica di San Francesco d’Assisi nell’originale e nelle traduzioni

Abstrakt

Ignorans et ydiota – terminologia i stylistyka św. Franciszka z Asyżu w oryginale i przekładach

Franciszek Bernardone, znany święty Kościoła katolickiego i niezwykły miłośnik stworzenia, jako autor pozostawił po sobie nie tylko «Pochwałę stworzeń», od której trudno byłoby abstrahować, mówiąc o początkach historii włoskiej liryki. Niemały jest zbiór jego pism łacińskich, a w katalogu używanych przez niego terminów oraz charakterystycznych figur stylistycznych można odnaleźć perełki, które stanowią materiał do intrygujących badań językoznawczych. Przykładem jest łaciński termin ydiota, który w jego dziele pisanym występuje trzy razy, w trzech różnych kontekstach, oraz symboliczny obraz ukazujący postawę posłuszeństwa z kluczowym zwrotem ponere in. W wychwyceniu specyfiki pierwszego przypadku pomocna jest analiza zastosowanej dyftologii, w drugim natomiast analiza zabiegu literackiego, zwanego transsumptio. Ciekawe ukazuje się też zestawienie wybranych przekładów analizowanych sformułowań, które w niektórych przypadkach obierają kierunek interpretacyjny odbiegający od oryginału. Wszystko to służy zaś ukazaniu związków syntaktyczno-semantyczno-pragmatycznych potwierdzających żywotność zależności terminów i relacji.