Tytuł w twórczości poetyckiej Bolesława Leśmiana
Abstrakt
The structural and semantic analysis concerning a selection of titles given to his poems by Bolesław Leśmian shows that the title constitutes as crucial an element of the text (often marginalized and ignored, though) as all the other exponents of this texts, whether relating to its content or structure. The title functions as the delimiter of the text’s beginning and as a metatext to the text itself. This is because it semantically represents the particular aspects of the text’s content and its genre. At the same time, the title also functions as a proper name, since it is unalterably linked with one and only one, concrete text. Syntactically speaking, Leśmian tends to build his titles in the form of nominative expressions as well as post-modified nominal phrases. He infrequently relies on sentences or verbless clauses. Semantically speaking, Leśmian’s titles perform the following functions: informative, descriptive, poetic, connotative and interpretative. Leśmian's titles are formally simple. This simplicity grants his poems both formal and semantic transparency, but, first of all, it gives depth to the poetic content and its interpretation. On the one hand, Leśmian’s titles are relatively grammatically uncomplicated. On the other, their content is relatively general and metaphorical. This is why his titles help the reader navigate though Leśmian’s poems, but at the same time they prevent the distortion of the original philosophical message of his works.
Bibliografia
Bocheński T.: „Niemożność pocieszenia”. O wierszu „Zbladła twarz Don Żuana, gdy w ulicznym mroku”, w: Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, red. B. Stelmaszczyk, T. Cieślak, Kraków 2000, s. 137-158.
Brzozowski J.: Notatki do wiersza „Niegdyś dom mój ochoczy”, w: Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, red. B. Stelmaszczyk, T. Cieślak, Kraków 2000, s. 107-114.
Chłądzyńska J.: Analiza tytułów czasopism polskich, „Onomastica” 45(2000), s. 231-267.
Cieślak T.: „Gdzie droga w nicość skręca...”. O wierszu Pogrzeb, w: Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, red. B. Stelmaszczyk, T. Cieślak, Kraków 2000, s. 159-167.
Coates P.: Identyczność i nieidentyczność w twórczości Bolesława Leśmiana, Warszawa 1986.
Danek D.: O tytule utworu literackiego, „Pamiętnik Literacki” 1972, z. 4, s. 143-174.
Danek D.: Dzieło literackie jako książka. O tytułach i spisach rzeczy w powieści, Warszawa 1980.
Dybciak K.: Gry i katastrofy, Warszawa 1980.
Gajda S.: O tytułach tekstów. Wprowadzenie do problematyki, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu. Filologia Polska” 24(xxxx), s. 138-145.
Głowiński M.: O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 4, s. 98-101.
Głowiński M.: Wiersze Bolesława Leśmiana, Warszawa 1992.
Gutowski W.: Z próżni nieba ku religii życia. Motywy chrześcijańskie w literaturze Młodej Polski, Kraków 2001.
Karwowska M.: Mityczne figury ziemi w wyobraźni poetyckiej Bolesława Leśmiana, „Przegląd Humanistyczny” 2007, z. 3, s. 57-77.
Krzyżanowski J.: Polska bajka ludowa w układzie systematycznym, t. I-II, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962-1963.
Książek-Bryłowa W.: O tytułach fraszek Wacława Potockiego, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 13(2004), s. 47-54.
Kwiatkowski J.: Leśmian – artysta, w: tenże, Szkice do portretów, Warszawa 1960, s. 6-64.
Łopuszański P.: Zofia i Bolesław Leśmianowie, Kraków 2005.
Markiewicz H.: Tytuły Żeromskiego, „Prace Polonistyczne” 20(1964), s. 187-192.
Markiewicz H.: Tytuły dzieł literackich, w: Wymiary dzieła literackiego, t. IV, red. B. Balbus, Kraków 1996.
Nyczek T.: Bolesław Leśmian, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.
Pankowski M.: Leśmian czyli bunt poety przeciw granicom, Lublin 1999.
Papierkowki S.: Bolesław Leśmian. Studium językowe, Lublin 1964.
Piechota H.: O tytułach dzieł literackich w pierwszej połowie XIX w., Katowice 1992.
Pietrych K.: O „Niedzieli”, w: Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, red. B. Stelmaszczyk, T. Cieślak, Kraków 2000, s. 64-78.
Pisarek W.: Tytuł utworu swoistą nazwą własną, w: tenże, Poznać prasę po nagłówkach!, Kraków 1967, s. 9-28.
Pochłódka A.: Po śladach konduktu. O Młodej Polsce za pośrednictwem motywów funeralnych, „Pamiętnik Literacki” 2007, nr 1, s. 93-123.
Ratuszna H.: Śmierć Boga – śmierć człowieka w „Panterze”, w: Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, red. B. Stelmaszczyk, T. Cieślak, Kraków 2000, s. 10-29.
Rowiński C.: Człowiek i świat w poezji Leśmiana. Studium filozoficznych koncepcji poety, Warszawa 1982.
Rymkiewicz J. M.: Leśmian. Encyklopedia, Warszawa 2001.
Skwarczyńska S.: Wstęp do nauki o literaturze, t. I, Warszawa 1954.
Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków 1998.
Stelmaszczyk B.: Między niebem a ziemią, czyli o niezbieżności dwóch porządków. O wierszu „Wyruszyła dusza w drogę”, w: Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, red. B. Stelmaszczyk, T. Cieślak, Kraków 2000, s. 115-135.
Stoff A.: Funkcja tytułu w dziele literackim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska XI” 1975, z. 66, s. 6-11.
Trznadel J.: Twórczość Leśmiana (Próba przekroju), Warszawa 1964.
Trznadel J.: Płomień obdarzony rozumem, Warszawa 1978.
Trznadel J.: Nad Leśmianem. Wiersze i analizy, Kraków 1999.
Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, red. T. Cieślak, B. Stelmaszczyk, Kraków 2000.
Uździcka M.: Tytuł utworu literackiego. Studium lingwistyczne, Zielona Góra 2007.
Wolańska E.: Kompozycja i spójność wypowiedzi językowej. Strategiczne pozycje tekstowe, w: Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003.
Woźniak-Łabieniec M.: Lot ku nicości. Eliasz, w: Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, red. B. Stelmaszczyk, T. Cieślak, Kraków 2000, s. 89-105.
Copyright (c) 2011 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
