Potential Forms in the Lexicon of Modern Irish

Abstrakt

Artykuł składa się z części teoretycznej, przedstawiającej oraz ilustrującej zagadnienie form potencjalnych w analizie morfologicznej, oraz analitycznej, w której formy potencjalne postulowane są w analizie wybranych rzeczowników odczasownikowych w języku irlandzkim. Analiza przeprowadzona jest w ramach morfologii leksykalnej, której celem jest konstrukcja modelu kompetencji językowej w zakresie słowotwórstwa, tj. systemu reguł umożliwiających tworzenie leksemów pochodnych. Przedmiotem badań są zarówno wyrazy aktualne, jak i potencjalne. Leksykon rozumiany jest jako dwie współzależne jednostki: leksykon trwały, który odpowiada tradycyjnemu pojęciu słownika, gdyż zawiera jednostki o nieprzewidywalnych cechach językowych, oraz leksykon warunkowy, będący zbiorem wszystkich morfologicznie złożonych jednostek językowych o znaczeniu strukturalnym, przewidywalnym na podstawie znajomości reguł słowotwórczych. Procesy słowotwórcze w odróżnieniu od fleksyjnych charakteryzują się różnym stopniem produktywności, jednak analizy oparte wyłącznie na słownictwie aktualnym tworzą obraz pełen wyjątków, nieprzewidywalnych i nieuzasadnionych nieregularności o charakterze semantycznym oraz formalnym. Dopuszczenie form potencjalnych, które ma miejsce w ściśle określonych warunkach, przyczynia się znacząco do ich redukcji. Model ten z powodzeniem znajduje zastosowanie w wyjaśnianiu pozornego braku czasowników motywujących dla określonej grupy nominalizacji dewerbalnych w języku irlandzkim zakończonych na -áil oraz na ‑(e)acht/íocht.