Pogranicze Bestiarium i humanitarium w ilustracjach Jana Lebensteina do Folwarku zwierzęcego Georga Orwella

  • Maria Marszałek Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych
Słowa kluczowe: ilustracje książkowe; Jan Lebenstein; George Orwell; Folwark zwierzęcy

Abstrakt

The article titled “The borderland of bestiarium and humanitarium inreference to Jan Liebstein's illustrations in 'Animal Farm' by George Orwell” discusses selected depictions belonging to the cycle in the aspect of protagonists' formal affinity to Lebstein's bestiary, and mutual completing of the image and meaning of word.In his works, Lebstein often referred to the motif of hybrid beings, which blended features of different genres. Such beasts appeared in oil paintings, and both drawings and political caricatures,revealinga range of anti-communist views of the painter.The first part of the article is devoted to works belonging to these cycles. Subsequently, illustrations drawn for Orwel's piece are presented. Discussed problems pertain to Lebstein's manner of approaching history of society, individual's lots and the situation of enslavement by the totalitarian rule.The consecutive issue concerns the relation between the historic question of genre anduniversalism of the message in the book by means of the language of images. Particular attention was paid to creations of protagonists merging human and animal features and therefore eluding straightforward categorization. The last part of the article briefly juxtaposes depictions with functions of book illustrations.

Bibliografia

Berger Henry Jr, Fictions of the Pose: Facing the Gaze of Early Modern Portraiture, „Representations” 1994, nr 46, s. 87-120.

Greenblat Stephen, Three modern Satirists: Waugh, Orwell and Huxley, Yale 1966.

Herling-Grudziński Gustaw, Dziennik pisany nocą, „Kultura” 1974, nr 7-8, [przedruk w:] Jan Lebeinstein i krytyka. Eseje..., s.115-116.

Herling-Grudziński Gustaw, Wieczne pogranicza. Wstęp do teki Babyliony 1962-66, Warszawa 1994 [wydanie towarzyszące wystawie prac Jana Lebensteina w Galerii Alicji i Bożeny Wahl w Warszawie 1994/1995], [przedruk w:] Jan Lebeinstein w Galerii OPUS..., s. 24-26.

Hunter Lynette, George Orwell. The serach for a voice, Milton Keynes 1984.

Jan Lebenstein. Demony [katalog wystawy w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie], Warszawa 2005 [w przypadku wydawnictw zbiorowych po tytułach artykułów podaje ich strony w danym zbiorze].

Jan Lebenstein i krytyka. Eseje, recenzje, wspomnienia, t.II, red. A. Wat, D.Wróblewska, Warszawa 2004.

Jan Lebenstein w Galerii OPUS we Wrocławiu. Jana Lebensteina obrazy do Ksiąg Genesis – teksty różne. [katalog wystawy w Galerii OPUS we Wrocławiu], Wrocław 1997.

Jeleński Konstanty, Lebenstein – mitotwórca natury ludzkiej, „Kultura” 1973, nr 10, [przedruk w:] Jan Lebeinstein i krytyka. Eseje..., s. 75-84.

Jeleński Konstany, Jan Lebenstein, Paryż 1985, s. 20-24.

Kaiper Aleksandra, Konteksty literackie, [przedruk w:] Jan Lebeinstein. Demony..., s. 28-32.

Lameński Lechosław, Lebenstein Apokalipsa, „Tygodnik Powszechny” 1988, nr 5, s. 158-162.

Lebenstein Jan, Rozmowy o sztuce własnej, o tradycji i współczesności, t. I, red. A. Wat, D. Wróblewska, Warszawa 2000.

Lebenstein Jan, Dziennik samotnika, zapis wypowiedź artysty w filmie Andrzeja Wolskiego, Paryż 1998-1999. Koprodukcja Arte (Francja) i Programu II TVP. Emisja francuska 17 listopada 2000, s. 173-178.

Meyers Valerie, George Orwell, Londyn 1991.

Obraz to nie tylko zamalowana powierzchnia, z Janem Lebensteinem rozmawia Piotr Kasznia, „Rzeczpospolita” 1992, nr 89, s. 69-72.

Orwell George, Folwark Zwierzęcy, Kraków 1990.

Polakówna Joanna, Malarz starości ziemi, [w:] Z myślą o obrazach, Warszawa 1994, s. 101-105.

Pomian Krzysztof, Czas Lebensteina, [w:] „Kultura” 1985, s. 88-93.

Rai Alok, Orwell and the politics of despair. A critical study of the writings of George Orwell, Cambridge 1988.

Spotkanie w Pracowni pamięci Konstantego Jeleńskiego „Kota”, zapis rozmowy Jana Lebensteina z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim zarejestrowanej wfilmie Joanny Żamojdo, Janusza i Piotra Weychertów. Współpraca: Wojciech Bubella, Tomasz Łabędź, Wytwórnia Video-kontakt, Paryż 1989, s. 161-169.

Wat Aleksander, Dziennik bez samogłosek, Warszawa 1990, s. 98-99.

Wierzyński Kazimierz, Powitanie Lebensteina, [w:] Cygańskim wozem, Londyn 1995, s.94-96.

Wysłouch Seweryna, Literatura asztuki wizualne, Warszawa 1994.

Zimand Roman, Orwell i o nim, Warszawa 1985.

Opublikowane
2019-10-15
Dział
Artykuły