Obraz Stanów Zjednoczonych Ameryki w Polskiej Kronice Filmowej 1948-1953

Jarosław Rabiński

Jarosław Rabiński Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych

Słowa kluczowe: Polska Kronika Filmowa; propaganda; Stany Zjednoczone Ameryki; zimna wojna; PRL

Abstrakt

The article contains an analysis of the contents of fragments of the Polish News Reel from the years 1948-1953 concerning the United States of America in the context of political, international, military, economic and social issues. The image of the USA shown in the Polish News Reel did not have a lot in common with the reality and it was part of the vision of the world created for the needs of the propaganda. The propaganda machine, a part of which was the Polish News Reel, in order to achieve the aims it planned used a whole palette of propaganda techniques and rules: selecting the prepared material, generalizations, the use of characteristic clusters of ideas (“war incendiaries”, “American perpetrators of genocide”, “new SS--men”, “dollar bondage”), joining the information layer with the interpretation one. All this was done with the use of the modern medium, that is the film. Joining the picture, sound and commentary layers, as well as the peculiar physical conditions obtaining during the Polish News Reel show gave the viewer a possibility to experience deeply the presented scenes, to get involved emotionally in them, and hence to identify with the imposed interpretation of the viewed material.

Bibliografia

Budoran K.: Propagandowy obraz polityki zagranicznej PRL w świetle polskiej Kroniki Filmowej z lat 1944-1956 (mps w zbiorach autora).

Cieśliński M.: Piękniej niż w życiu. Polska Kronika Filmowa 1944-1994, Warszawa: Trio 2006.

Cieśliński M.: Polska Kronika Filmowa 1945-1955. W kleszczach urzędniczych decyzji, w: Realizm socjalistyczny w Polsce z perspektywy 50 lat, red. S.Zabierowski, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2001 s. 244-257.

Dobek - Ostrowska B.: Propaganda jako forma komunikowania, w: B.Dobek-Ostrowska, J. Fras, B. Ociepka, Teoria i praktyka propagandy, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1999, s. 7-28.

Fras J.: Język propagandy politycznej, w: B. Dobek-Ostrowska, J.Fras, B. Ociepka, Teoria i praktyka propagandy, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1999, s. 84-110.

Hendrykowski M.: Film jako źródło historyczne, Poznań: Ars Nova 2000.

Hirszowicz M.: Pułapki zaangażowania. Intelektualiści w służbie komunizmu, Warszawa: Scholar 2001.

Karczowa H.: Reportaż filmowy i kronika jako źródło historyczne, „Studia Źródłoznawcze” 16 (1971), s. 25-31.

Lemann - Zajiček J.: Kino i polityka. Polski film dokumentalny 1945--1949, Łódź: PWSFTviT 2003.

Madej A.: Kino. Władza. Publiczność. Kinematografia polska w latach 1944-1949, Bielsko-Biała: „Prasa Beskidzka” 2002.

Malendowski W.: Zimna wojna. Rywalizacja radziecko-amerykańska wsystemie bipolarnym. Problemy periodyzacji i rekonstrukcji najważniejszych zdarzeń, w: Zimna wojna (1946-1989) i jej konsekwencje dla ładu międzynarodowego, red. B. Koszel, S. Wojciechowski, Poznań: Instytut Zachodni, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa 2007, s.9-35.

Malendowski W.: Zimna wojna. Sprzeczności, konflikty i punkty kulminacyjne w radziecko-amerykańskiej rywalizacji, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM 1994.

Murawska - Muthesius K.: Jak rysować podżegaczy wojennych? Obraz Zachodu w socrealistycznej karykaturze radzieckiej i polskiej 1946-1954, w: Realizm socjalistyczny w Polsce z perspektywy 50 lat, red. S. Zabierowski, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2001, s. 258-272.

Nowak P.: Swoi i obcy w językowym obrazie świata. Język publicystyki polskiej z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2002.

Ociepka B.: Propaganda w Trzeciej Rzeszy. W: B. Dobek - Ostrowska, J. Fras, B. Ociepka, Teoria i praktyka propagandy, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1999, s. 113-130.

Rabiński J.: Władza nowoczesna? Rola mediów w państwie totalitarnym, w: (Kon)teksty kultury medialnej. Analizy i interpretacje, red. M. Sokołowski. t. 2, Olsztyn: Algraf 2007, s. 7-15.

Szczurowski M.: Dokument filmowy i telewizyjny. Określenie problematyki badawczej, w: Dokument filmowy i telewizyjny, red. M. Szczurowski, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2004, s. 21-37.

Topitsch E.: Wojna Stalina. Długofalowa strategia radziecka wobec Zachodu jako racjonalna polityka siły, Wrocław: Ossolineum 1996.

Urbaniak J.: O sposobie realizowania „Polskiej Kroniki Filmowej” w latach czterdziestych, w: Estetyka i struktura dzieła filmowego, red. J. Trzynadlowski, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1987, s. 203-213.

Urbaniak J.: „Polska Kronika Filmowa”, „zimna wojna” i świat. O zmiennościekranowego obrazu, w: Film: obraz – język – wyobraźnia – idea, red. J. Trzynadlowski, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1994, s. 213-231.