Terminologia naukowo-techniczna w socjolekcie dziennikarskim

Beata Jarosz

Beata Jarosz Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Słowa kluczowe: dziennikarstwo; język zawodowy (technolekt); terminologia; terminy; neosemantyzacja; interferencja wewnątrzjęzykowa

Abstrakt

This article concentrates on polish jurnalists special language (technical language). It analises therminological layer of vocabulary of that speciffic code. The description includes various types of terms, i.e. scientific terms, technical terms, branch terms, interbranch terms and transterms. The article presents also the cases of terminological’s forms disappearance and their semantic modification. Considerations are completed by description of mechanisms purposive to creation new terms – neology and neosemantics. The supplement to this article is reference to phenomenon of intralingual interference.

Bibliografia

Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa 2008.

Badania nad językiem Telewizji Polskiej: ilościowy opis słownictwa, red. Z. Kurzowa, Warszawa 1991.

Bajerowa I., Językoznawca wobec tzw. zasad słowotwórstwa technicznego, „Poradnik Językowy” 1973, z. 3, s. 127-138.

Bajerowa I., Wpływ techniki na ewolucję języka polskiego, Kraków 1980.

Białoskórska M., Słownictwo prasy polskiej połowy XIX wieku. Zjawiska progresywne i recesywne, Szczecin 1992.

Boniecka B., Panasiuk J., O języku audycji radiowych, Lublin 2001.

Bugajski M., Interferencja jako przyczyna przeobrażeń językowych, w: Kontakty języka polskiego z innymi językami na tle kontaktów kulturowych, red. J. Maćkiewicz, J. Siatkowski, Wrocław 1992, s. 87-93, Język a kultura, t. VII.

Bugajski M., Język w komunikowaniu, Warszawa 2007.

Buttler D., O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego, „Poradnik Językowy” 1979, z. 2, s. 58-66.

Buttler D., Tendencje rozwojowe w zasobie słownym powojennej polszczyzny, w: Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, red. H. Kurkowska, Warszawa 1981, s. 187-219.

Dickel A., Klasyfikacja głównych kierunków badawczych podejmujących problem relacji między językami specjalistycznymi i językiem ogólnym ze szczególnym uwzględnieniem badań nad niemieckimi językami specjalistycznymi, w: Teksty specjalistyczne jako nośniki wiedzy fachowej, red. M. Kownacka, Warszawa 2007, s. 98-133.

Fras J., Dziennikarski warsztat językowy, Wrocław 1999.

Gajda S., Zawartość treściowa terminu a nauka o terminach, „Poradnik Językowy” 1982, z. 5, s. 307-316.

Gajda S., Zróżnicowanie języka jako problem metodologiczny, w: Spotkanie. Księga jubileuszowa dla Profesora Aleksandra Wilkonia, red. M. Kita, B. Witosz, Katowice 2005.

Gajda S., Wprowadzenie do teorii terminu, Opole 1990.

Górnicz M., Zapożyczenia, terminy międzynarodowe i internacjonalizmy a priori, w: Języki specjalistyczne. Zagadnienia dydaktyki i przekładu, red. P. Mamet, A. Mrózek, Katowice 2003, s. 29-34.

Hałas B., Terminologia języka prawnego, Zielona Góra 1995.

Jadacka H., Z zagadnień polskiej terminologii technicznej, w: Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, red. H. Kurkowska, Warszawa 1981, s. 224-231.

Janasowa J., Słownictwo techniczne w akcie mowy, „Socjolingwistyka” 1979, nr 2, s. 183-195.

Jarosz B., Zapożyczenia i internacjonalizmy w terminologii naukowo-technicznej socjolektu dziennikarskiego (w druku).

Język w mediach masowych, red. J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska, Warszawa 2000.

Klemensiewicz Z., O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, Warszawa 1953.

Kniagininowa M., Pisarek W., Język wiadomości prasowych, Kraków 1966.

Kurkowska H., Skorupka S., Stylistyka polska. Zarys, Warszawa 2001.

Lukszyn J., Tekst specjalistyczny pod lingwistyczną lupą, w: Teksty specjalistyczne jako nośniki wiedzy fachowej, red. M. Kownacka, Warszawa 2007, s. 51-70.

Lukszyn J., Termin i system terminologiczny w świetle praktyki terminologicznej, w: Języki specjalistyczne, t. I: Metajęzyk lingwistyki jako przedmiot opisu leksykograficznego. Systemowy słownik terminologii językoznawczej, red. J. Lukszyn, Warszawa 2001, s. 7-25.

Lukszyn J., Zmarzer W., Teoretyczne podstawy terminologii, Warszawa 2001.

Lutyński J., Ankieta i jej rodzaje, Warszawa 1977.

Łobocki M., Metody badań pedagogicznych, Warszawa 1978.

Łuczyński E., Maćkiewicz J., Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2002.

Nowakowska A., Zestawienie – termin – frazeologizm, w: Współczesna leksyka, red. K. Michalczewski, Łódź 2001, s. 33-40.

Ożdżyński J., Profesjonalizmy, subjęzyki i rejestry – w ujęciu kognitywnym, w: Wokół społecznego zróżnicowania języka, red. S. Kania, Szczecin 1996, s. 125-140.

Pajewska E., Metafory w językach zawodowych, w: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, red. M. Białoskórska, L. Mariak, t. VIII, Szczecin 2002, s. 301-314.

Pajewska E., Słownictwo tematycznie związane z lasem w kontekście badań nad językami specjalistycznymi, Szczecin 2003.

Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa 2004.

Pisarek W., Poznać prasę po nagłówkach! Nagłówek wypowiedzi prasowej w oświetleniu lingwistycznym, Kraków 1967.

Podracki J., Wolańska E., Język w mediach elektronicznych, Warszawa 2008.

Popularna Encyklopedia Mass Mediów, red. J. Skrzypczak, Poznań 1999.

Problemy badawcze języka radia i telewizji, red. W. Lubaś, Katowice 1981.

Pytel W. A., Słownictwo fachowe jako identyfikator LSP, w: Języki specjalistyczne, t. IV: Leksykografia terminologiczna, red. J. Lewandowski, Warszawa 2004, s. 98-133.

Sigurd B., Struktura języka. Zagadnienia i metody językoznawstwa współczesnego, Warszawa 1975.

Słownik terminologii medialnej, red. W. Pisarek, Kraków 2006.

Słownik wyrazów obcych PWN, red. J. Tokarski, Warszawa 1980.

Sobczak B., Słownictwo wprowadzone do polszczyzny w drugiej połowie XX wieku. Na podstawie porównania Słownika języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego i Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny pod red. H. Zgółkowej, w: Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, red. J. Mazur, Lublin 2000, s. 39-49.

Sołoma L., Metody i techniki badań socjologicznych. Wybrane zagadnienia, Olsztyn 2002.

Starzec A., Rozwój polskiej terminologii motoryzacyjnej (od początku do 1945 roku), Opole 1984.

Szczepańska E., Internacjonalizmy a anglicyzmy w języku czeskim i polskim, „Bohemistyka” 2004, nr 2, s. 96-104.

Szczerbowicz-Wieczór L., O skażeniu obecnem języka polskiego w prasie, Płock 1880.

Szymczak M., Rola i miejsce terminologii w języku ogólnonarodowym, „Poradnik Językowy” 1979, z. 2, s. 49-57.

Szymczak M., Uwagi słowotwórczo-semantyczne o polskim współczesnym słownictwie technicznym, „Poradnik Językowy” 1961, z. 6, s. 269-278.

Tambor J., Słownictwo i frazeologia odbiciem tendencji cywilizacji technicznej, w: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, red. J. Puzynina, J. Bartmiński, Wrocław 1991, s. 65-70, Język a kultura, t. I.

Tokarski R., Językowy obraz świata w metaforach potocznych, w: Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990, s. 69-86.

Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. IV: T-Ż, Warszawa 2003.

Waszakowa K., Charakterystyka słowotwórczo-semantyczna rzeczowników z sufiksami obcymi we współczesnej polszczyźnie, w: Studia semantyczne, red. R. Grzegorczykowa, Z. Zaron, Warszawa 1993, s. 117-129.

Waszakowa K., Dynamika zmian w zasobie leksykalnym współczesnej polszczyzny, „Poradnik Językowy” 1995, z. 3, s. 1-12.

Waszakowa K., Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny, Warszawa 2005.

Winiarska J., Operatory metatekstowe w dialogu telewizyjnym, Kraków 2001.

Wojtak M., „Wysoki współczynnik czadu”, czyli o słownictwie w prasie specjalistycznej

– na wybranych przykładach, w: Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie przemian, red. J. Mazur, Lublin 2000, s. 117-130.

Woźnicka A. M., Wiedza specjalistyczna a słownik terminologiczny, w: Języki specjalistyczne, t. IV: Leksykografia terminologiczna, red. J. Lewandowski, Warszawa 2004, s. 73-84.

Zagrodnikowa A., Nowe wyrazy i wyrażenia w prasie, Kraków 1982.

Zagrodnikowa A., Podpisy do zdjęć w prasie – ich forma językowa i funkcje, Kraków 1974.

Zmarzer W., Onomazjologiczne klasy słownictwa specjalistycznego, w: Języki specjalistyczne, t. V: Teksty specjalistyczne w kontekstach zawodowych i tłumaczeniach, red. J. Lewandowski, M. Kornacka, Warszawa 2005, s. 15-22.

Żydek-Bednarczuk U., Słownictwo z zakresu motoryzacji we współczesnym języku polskim, Katowice 1987.

Żydek-Bednarczuk U., Sytuacja socjolingwistyczna w języku zawodowym na Śląsku, „Socjolingwistyka” 1987, nr 7, s. 92-105.