To niedáleko od Siebie chodźimy, ieżeli tak wierzyćie i my tak wierzymy. Rozmowa pomiędzy trzema osobami dwóch wyznań

  • Jolanta Klimek Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Wydział Nauk Humanistycznych
Słowa kluczowe: Joannicjusz Galatowski; polemika religijna; perswazja; XVII wiek; stylistyka

Abstrakt

This paper discusses the seventeenth-century Rozmowa białocerkiewska that has not been interpreted from the language perspective. The author presents the discrepancies that are current in technical literature and concern dates and ascription of the text to a publishing house, once there is consent as to the text’s authorship. Principally, however, she focuses on structural and linguistic analysis of the text, which is a document of the polemic that took place between the Catholic clergymen, A. Piekarski and M. Prażmowski, and the Orthodox priest J. Galatowski. The mechanisms of constructing one’s position, i.e. quotations, replicas, addresses to an adversary, show far-fetched differences between them, while the tone of the polemic was retained.

The differences found here together with doubts as to the accordance between print and historical discussion give rise to two basic questions: who is the author of the text and how far the intervention in the shorthand notes went.

Bibliografia

Brückner A.: Spory o unię w dawnej literaturze, „Kwartalnik Historyczny” 10(1896), z. 3, s. 578-644.

Drukarze dawnej Polski. Od XV do XVIII wieku, z. 6: Małopolska – Ziemie Ruskie, oprac. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1960.

Grabowski T.: Z dziejów literatury unicko-prawosławnej w Polsce (1630-1700), Poznań 1922.

Hižniak Z. I.: Rektory Kievo-mogilâns’koj akademiї 1615-1817 rr., Kiїv 2002.

Isaevyč J.: Ukraїns’ke knygovydannâ: vytoky, rozvytok, problemy, L’viv 2002. (http://litopys.org.ua/isaevych/is.htm).

Jabłonowski A.: Akademia kijowsko-mohylańska. Zarys historyczny na tle rozwoju ogólnego cywilizacyi zachodniej na Rusi, Kraków 1899-1900.

Klimek J.: „Ruszyłeś głową jak zdechłe cielę ogonem”. Piotr Mohyła odpowiada Kasjanowi Sakowiczowi, w: Styl a semantyka, red. I. Szczepankowska, Białystok 2008, s. 175-194.

Klimek J.: Prolegomena do poloników kijowskich z XVII wieku, w: Język polski. Współczesność. Historia, t. VII, red. W. Książek-Bryłowa, M. Nowak, Lublin 2009, s. 187-201.

Mironowicz A.: Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej, Białystok 2001.

Nowakowski P.: Problematyka liturgiczna w międzywyznaniowej polemice po Unii Brzeskiej (1596-1720), Kraków 2004.

Ostaszewska D.: Konteksty użycia konstrukcji z przytoczeniem w tekstach siedemnastego wieku, w: Język polski. Współczesność. Historia, t. VI, red. W. Książek-Bryłowa, M. Nowak, Lublin 2007, s. 383-398.

Shchavinska L.: La culture littéraire des biélorusses de la terre de Belsk XVIII centenaire, „Annus Albaruthenicus” 2002 (według edycji: http://kamunikat.fontel.net).

Stradomski J.: Polemika religijna okresu unii brzeskiej a rozwój drukarstwa prawosławnego w Rzeczypospolitej, w: Prawosławne oficyny wydawnicze w Rzeczypospolitej, red. A. Mironowicz, Białystok 2004, s. 69-76.

Stradomski J.: Spory o „wiarę grecką” w dawnej Rzeczypospolitej, Kraków 2003.

Wagilewicz J. D.: Pisarze polscy Rusini wraz z dodatkiem pisarze łacińscy Rusini, do druku przygotował R. Radyszewśkyj, Przemyśl 1996.

Witkowski W.: Język utworów Joannicjusza Galatowskiego na tle języka piśmiennictwa ukraińskiego XVII wieku, Kraków 1969.

Wiszniewski M.: Historya literatury polskiej, t. VIII, Kraków 1851.

Zapasko J., Isaevyč J.: Pamât’ky knyžkovogo mystectva. Katalog starodrukyv, vydanych na Ukraїni. Knyga perša, L’viv 1981.

Opublikowane
2019-10-04
Dział
Artykuły