Die Zivilisationskritik im autobiografischen und literarischen Werk Meinrad Inglins

Marzena Górecka

Marzena Górecka Wydział Nauk Humanistycznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie

Słowa kluczowe: Szwajcaria; natura; krajobraz alpejski; turystyka górska; postęp techniczny; przemysł turystyczny

Abstrakt

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Krytyka cywilizacji w autobiograficznym i literackim dziele Meinrada Inglina

Twórczość Meinrada Inglina, przypadająca na okres od 1922 do 1968 r., cechuje symbiotyczna więź z naturą oraz wynikająca z tego krytyka postępu technicznego, który w pierwszych dekadach XX wieku przyczynił się do szybkiego rozwojowi masowej turystyki górskiej w Szwajcarii. Sceptycyzm autora wobec zastosowania nowości techniki w alpejskich regionach rolniczo-‑pasterskich potwierdzają liczne dokumenty autobiograficzne, w pierwszym rzędzie listy i pamiętniki, a także artykuły prasowe, opublikowane w wielu różnych czasopismach ogólnohelweckich i lokalnych. Na polu literackim polemika antycywilizacyjna zajmuje najwięcej miejsca w dwóch powieściach obyczajowych: Grand Hotel Excelsior (1928) i Urwang (1956). W pierwszej z nich autor przedstawia realizację projektu rozbudowy rodzinnego pensjonatu w nowoczesny hotel międzynarodowy, ilustrując w ten sposób zainicjowany na początku XX wieku przez Federację Helwecką przemysł turystyczny, głównie budowę luksusowych hoteli oraz kolejek górskich w najbardziej malowniczych miejscach kraju. W drugiej powieści, powstałej ponad pół wieku później, Inglin na przykładzie jednej z górskich dolin w Szwajcarii Środkowej ilustruje tworzenie sztucznych pojemników wodnych oraz budowę elektrowni wodnych, pociągające za sobą dewastację środowiska naturalnego oraz ekspropriację ludności, nawiązując w ten sposób do rozpoczętej w 1908 r. polityki wykorzystania zasobów wodnych w celach gospodarczych. W obydwu dziełach prozatorskich autor stawia innowacje techniczne w opozycji do rodzimego krajobrazu górskiego, za pomocą metafor i symboli stylizowanego na naturę mityczną, pierwotną.

Bibliografia

Annen, D.: Geografien der Seele. Innerlichkeit bei Meinrad Inglin gegen das Unbehagen im Kleinstaat. Buchrezension, in: Grüsse aus der KKS 4 (2007), S. 27-30.

Chronik der Schweiz, Zürich: Chronos 1987.

Górecka, M.: Mystische Perspektive in der Deutschschweizer Literatur der Zwischenkriegszeit, in: Kwartalnik Neofilologiczny, XLIX, 2/2002, S. 165-178.

Haag, E.: Grenzen der Technik. Der Widerstand gegen das Kraftwerkprojekt Ursern, Zürich: Chronos 2004.

Matt von, B.: Meinrad Inglin. Eine Biographie, Zürich: Atlantis 1976.

Matt von, B.: Lesarten: Zur Schweizer Literatur von Walser bis Muschg, Zürich: Artemis 1985.

Matt von, B. und P.: Köpfe, Klänge und Geschichten. Zur literarischen Kultur der Innerschweiz, Luzern: Offizin 2004.

Pezold, K.: Geschichte der deutschsprachigen Schweizer Literatur im 20. Jahrhundert, Berlin: Volk und Wissen 1991.

Rusterholz P. / Solbach, A. (Hg.): Schweizer Literaturgeschichte, Stuttgart: Metzler 2007.

Saurer, K. (Hg.): Der Sihlsee. Eine Landschaft ändert ihr Gesicht, Zürich: Offizin 2003.

Schuler-Kälin, M.: Das Sihl-Hochtal vor dem Bau des Stausees. Geschichten der Bewohner und Liegenschaften, 2. Bde., Zürich: Thesis 2004-2005.