On the Notion of Linguistic Thinking in the Works of Baudouin de Courtenay

Abstrakt

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

O pojęciu myślenie językowe w pracach Baudouina de Courtenay

W artykule omówiono pojęcie myślenie językowe w pismach Jana Niecisława Baudouina de Courtenay (1845-1929). Podstawą materiałową pracy były wybrane prace badacza, w większości wydane w Pismach wybranych (t. I-VI, Warszawa 1974-1983), przede wszystkim Charakterystyka psychologiczna języka polskiego (1915). Dotychczas przyjmowano, że pojęcie myślenie językowe jest niejasne, bądź – z innej perspektywy – że odpowiadający mu termin jest „dziwaczny”. Przeprowadzona analiza pokazuje, że myślenie językowe u Baudouina de Courtenay to wtłoczony w psychikę (w „duszę”) system (struktura). W innych miejscach natomiast, myślenie językowe należy pojmować jako pewien rodzaj myślenia – myślenie językowe jest tu przeciwieństwem myślenia wrażeniowego. Pisząc o wpływie myślenia językowego na myślenie, Baudouin de Courtenay głosił poglądy, które później w nauce zyskały miano hipotezy Sapira‑Wharfa. Niektóre użycia terminu myślenie językowe pokazują, że Baudouin de Courtenay może też uchodzić za prekursora badań nad tzw. językowym obrazem świata.