Twarze dandysa? Autoportrety Stanisława Ignacego Witkiewicza
Abstrakt
This paper describes the self-portraits of Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) who was a painter, writer, philosopher, theoretician, and critic.
The author has selected twelve most interesting works, analysed them and interpreted in the context of the whole literary, philosophical, and epistolographic output of the artist, including his biography. The text is supplemented by coloured oil reproductions, pastels, and drawings. They are described in detail in a chronological order. All the elements of Witkacy's works become meaningful, starting from typically historical and artificial: representations, views, colours, techniques, and signatures or the author's title. This paper is based on a master's thesis and it contains also some remarks concerning the whole collection of self-portraits.
The author sought to show Witkacy's self-portraits. Witkacy was a professional portrait painter in the perspective of dandy painting. Now drawing on the studies written by historians of art and literature, she sought to indicate how useful are the categories used in literature or journalism for painting. Dandy painting is a key of interpretation that helps to explain not only why the author of A Farewell to Autumn was so eager to paint his physiognomy (there are eighty-two self-portraits), but also the varied character of the collection of self-portraits. We may find among them representative portraits painted with care, and some sketches drawn in haste under the influence of drugs, or self-caricatures attached to correspondence.
Bibliografia
Dobrowolski Tadeusz, O wczesnej fazie malarstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza (1904-1914). Przyczynek do monografii artysty i psychologii twórczości, [w:] Sztuka współczesna. Studia i szkice, red. Józef E. Dutkiewicz, t. II, Kraków 1966, s. 213-261.
Franczak Ewa, Okołowicz Stefan, Przeciw Nicości. Fotografie Stanisława Ignacego Witkiewicza, Kraków 1986.
Grochowski Grzegorz, Dziwactwa i dzieła. Inspiracje dandysowskie w twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, [w:] Osoba w literaturze i komunikacji literackiej, red. Edward Balcerzan, Włodzimierz Bolecki, Warszawa 2000, s. 133-148.
Grochowski Grzegorz, Trudna sztuka mówienia głupstw. O „Narkotykach” Stanisława Ignacego Witkiewicza, „Pamiętnik Literacki” 1998, z. 3, s. 115-141; toż pt. Hybrydyzacja w służbie autokreacji. „Narkotyki” Stanisława Ignacego Witkiewicza, [w:] tenże, Tekstowe hybrydy. Literackość i jej pogranicza, Wrocław 2000, s. 161-203.
Jakimowicz Irena, Witkacy. Autoportrety, „Przekrój” 1985, nr 2103, s. 12-13.
Jakimowicz Irena, O rozmaitym użytkowaniu lustra, czyli autoportrety Witkacego, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 31(1987), s. 499-531.
Krahelska Halina Irena, „Ceremoniały” Witkacego, „Panorama” 1973, nr 1, s. 34-35.
Okołowicz Stefan, Nieznana kobieta w życiu Witkacego, [w:] Witkacy. Materiały sesji poświęconej Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi w 60. rocznicę śmierci, Słupsk, wrzesień 1999, red. Anna Żakiewicz, Słupsk 2000, s. 249-267.
Okulicz-Kozaryn Radosław, Dziwna przyjaźń. O Romanie Jaworskim, Stanisławie Ignacym Witkiewiczu i ich dandysowskim pokrewieństwie, [w:] Fakty i interpretacja. Szkice z historii literatury i kultury polskiej, red. Tomasz Lewandowski, Warszawa 1991, s. 326-345. Wersja rozszerzona [w:] tenże, Gest pięknoducha. Roman Jaworski i jego estetyka brzydoty, Warszawa 2003, s. 234-251.
Okulicz-Kozaryn Radosław, Mała historia dandyzmu, Poznań 1995.
Piotrowski Piotr, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Warszawa 1989.
Skwara Marta, Szczecińskie witkacjana, Szczecin 1999.
Sokół Lech, Dandyzm u Witkacego: gra i metafizyka, [w:] Witkacy w Polsce ina świecie, red. Marta Skwara, Szczecin 2001, s. 179-211.
Stanisław Ignacy Witkiewicz. 1885-1939. Katalog dzieł malarskich, oprac. Irena Jakimowicz przy współpracy Anny Żakiewicz, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1990.
Sztaba Wojciech, Gra ze sztuką. O twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, Kraków 1982.
Sztaba Wojciech, Stanisław Ignacy Witkiewicz. Zaginione obrazy i rysunki sprzed roku 1914 według oryginalnych fotografii ze zbiorów Konstantego Puzyny, Warszawa 1985.
Wallis Mieczysław, Autoportret, Warszawa 1966.
Witkiewicz Stanisław, Listy do syna, oprac. Bożena Danek-Wojnowska, Anna Micińska, Warszawa 1969.
Witkiewiczowa Jadwiga, Wspomnienie o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu, [w:] Spotkanie z Witkacym. Materiały z sesji poświęconej twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza (Jelenia Góra, 2-5 marca 1978), red. Janusz Degler, Jelenia Góra 1979, s. 71-108.
Żakiewicz Anna, „Cierpienia ich muszą być brzydkie i dziwaczne”. O związkach młodzieńczej twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza z prozą Romana Jaworskiego, [w:] Przed Wielkim Jutrem. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa listopad 1990, Warszawa 1994, s. 285-300.
Żakiewicz Anna, Kompozycje astronomiczne Witkacego, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 33-34(1989/90), s. 57-611.
Żakiewicz Anna, Skąd się wziął Witkacy, „Magazyn Sztuki” 1994, nr 2-3, s. 114.
Copyright (c) 2007 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.