Przedmonarchistyczna idea oświeceniowego patriotyzmu

Arkadiusz M. Stasiak

Arkadiusz M. Stasiak Wydział Nauk Humanistycznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski

Słowa kluczowe: monarchizm; patriotyzm; „Monitor”; Stanisław August Poniatowski; myśl polityczna XVIII wieku

Abstrakt

The monarchal camp between the years 1765 and 1771 consistently disapproved of all images of love of the homeland that had a traditionalist and republican character. Representatives of this fraction, i.e. of the pro-royal orientation, adopted for their programs the ideas of love of the homeland that functioned as early as the first half of the 18^th century. And even though they enriched with new elements the thought they had borrowed, they did it in a marginal way. First of all they expressed their criticism of the existing models. I think that the criticism set the authors free of the irrational and non-reflective view typical of the group. Identifying the homeland with the institution of the state, representatives of the group centered around the person of the King, including the monarch himself, used the argument of not observing the law by the confederates as a manifestation of non-patriotic behavior.

Bibliografia

Aleksandrowska E., Problemy monitorowego autorstwa Krasickiego, „Pamiętnik Literacki”, 1999, z. 1, s. 153-166.

Butterwick R., Stanisław August a kultura angielska, Warszawa 2000.

Butterwick R., Stanisław August Poniatowski – patriota oświecony i kosmopolityczny, „Wiek Oświecenia”, 15(1999), s. 41-55.

Grabski A. F., Adam Naruszewicz jako historyk, „Wiek Oświecenia”, 13(1998), s. 11-68.

Hobsbawm E. J., Nations and nationalism since 1780. Programme, myth, reality, Cambridge 1980.

Konopczyński W., Konfederacja barska, t. I-II, Warszawa 1936-1938, wyd. 2. 1991.

Ossowski S., Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzna, w: O ojczyźnie inarodzie, Warszawa 1984, s. 15-46.

Patriotism in the Lives of Individuals and the Nations, red. D. Bar-Tal i E. Straub, Chicago 1997.

Rostworowski E., „Myśli polityczne” Józefa Wybickiego, czyli od konfederacji barskiej do obiadów czwartkowych, w: Józef Wybicki. Księga zbiorowa, red. A. Bukowski, Gdańsk 1975, s. 11-34.

Walicki A., Trzy patriotyzmy: trzy tradycje polskiego patriotyzmu i ich znaczenie współczesne, Warszawa 1991.

Zielińska Z., Walka „Familii” o reformę Rzeczypospolitej 1743-1752, Warszawa 1983.