Polskie wady narodowe i ich przezwyciężanie w szkolnictwie okresu międzywojennego na przykładzie Szkoły Powszechnej w Wąwolnicy
Abstrakt
Representatives of Polish intellectual and political elites of the last period of the partitions and of the Second Republic saw a necessity of eliminating from the Polish national mental life the faults that would make it difficult to 'form the nation' that would match the needs of an independent state. Lack of diligence and underestimating economic values, idealism, individualism, excessive emotionality were considered the leading Polish national faults. As the example of the Wąwolnica school shows, overcoming them, which was an essential postulate in the basics of national education, had a rather verbal character until the May coup. The programme was practically put into effect mainly in the course of lessons of manual work, where the pupils first of all exercised the virtue of diligence. The programme of eliminating Polish faults continued by the 'Sanacja' system was focused not only on diligence but on appreciacion of economic values (thriftiness, cooperative movement) and on collective work as well. Work on faults at schools had a planned and multi-level character. It was done in the form of lectures and of celebrating certain issues on particular days; from the end of the 1920s it was developed in pupils' organizations, and after the Jędrzejowicz's reform the problem was given more space in the curriculas and handbooks. There are premises leading to the conclusion that the programme of overcoming the faults brought real changes in the Polish society of that time; however, schooling was far from general, which means that not all the children subject to the schooling duty were included in the programme. On the other hand, it is known that it reached some of the adult representatives of the society.
Bibliografia
Antosik S., Edukacja obywatelska w szkole w latach 1918-1939 w świetle programów nauczania przedmiotów „społeczno-politycznych”, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 37(1994), nr 1-2, s. 61-75.
Bliziński W., Duchowieństwo w akcji spółdzielczo-wychowawczej, „Ateneum Kapłańskie”, 37(1936), s. 356-360.
Garbowska W., Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1932-1939, Wrocław 1979.
Hadaczek B., Wychowanie przez literaturę w Polsce międzywojennej, Poznań 1974.
Historia wychowania, Wiek XX, t. I, red. J.Miąso, Warszawa 19843.
Konarski K., Dzieje szkolnictwa w byłym Królestwie Kongresowym 1915-1918, Kraków 1923.
Konstytucje Polski, t. II, red. M. Kallas, Warszawa 1990.
Krzemińska W., Idee i bohaterowie. Lektury młodego czytelnika, Wrocław 1969.
Kulpa J., Kształcenie nauczycieli szkół powszechnych w Polsce w latach 1918-1939, Wrocław 1963.
Leszczyńska Z., Ginę za to co najgłębiej człowiek ukochać może, Lublin 1998.
Lipowska M., Koncepcje wychowania w polskich programach szkolnych okresu międzywojennego, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 12(1969), s.3-47.
Lipowska M., Żuchowicz H., Główne idee przewodnie w programach nauczania szkoły ogólnokształcącej w latach 1918-1975, „Acta Universitatis Nicolai Copernici, Pedagogika” 1964, s. 11, 23-42.
Mącznik H., Puławski Słownik Biograficzny, t. I, Lublin 1994.
Sobczak J., Recepcja idei „nowego wychowania” w polskiej pedagogice okresu między wojnami, cz. 1, Bydgoszcz 1978.
Szafrański F., Przygotowanie zawodowe nauczycieli w czasach Drugiej Rzeczypospolitej w świetle ustaw, dekretów oraz aktów normatywnych Ministerstwa WRiOP, Wrocław 1980.
Szymkowska J., Edukacyjne funkcje biografii przeznaczonej dla młodego czytelnika w Polsce międzywojennej, „Kultura i Społeczeństwo” 1980, nr314, s. 143-153.
Szymkowska-Ruszała J., Zbeletryzowane biografie w nauczaniu języka polskiego w dwudziestoleciu międzywojennym, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, 25(1982), s.329-334.
Urbanowski B., Filozofia czynu. Światopogląd J. Piłsudskiego, Warszawa 1988.
Wołoszyn S., Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku, Kielce 19982.
Żerkowski J., Spółdzielczość spożywców w Polsce 1918-1939, Warszawa 1961.
Copyright (c) 2002 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.