Quel est le sens des suffixes des noms deverbaux?
Abstrakt
[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]
Jakie jest znaczenie sufiksów rzeczowników odczasownikowych?
W dotychczasowych pracach morfologicznych zaobserwowano, że znaczenie sufiksu odnosi się do roli semantycznej, stąd w artykule niniejszym wiele miejsca poświęca się omówieniu koncepcji ról semantycznych. Przyjęta została koncepcja roli semantycznej jako funkcji, a więc mającej znaczenie dystrybucyjne. Znaczenie sufiksu tworzone jest w sytuacji nominacyjnej, na drugim poziomie parafrazy słowotwórczej.
W końcowej części artykułu analizowane są sufiksy derywatów nazywających przedmioty użytkowe. Na ich przykładzie pokazywany jest problem metonimii słowotwórczej oraz polisemii samych sufiksów.
Bibliografia
Bertrand M. (1982), «Néolog-... erie ou le bazar aux mots nouveaux», in: L'Information Grammaticale, 15, pp. 19-25.
Bogusławski A. (1991), «Semantic primes for agentive relations», in: Lingua Posnaniensis, XXXII-XXXIII, pp. 39-64.
Bonhomme M., (1987), Linguistique de la métonymie, Berne–Franckfort-s. Main–New York–Paris, éd. Peter Lang.
Bronckart J.-P. (1983a), «La compréhension des structures à fonction casuelles», in: Bronckart J. -P. et al. (réd.), Psycholinguistique de l'enfant, Neuchâtel–Paris: Delachaux & Niestlé, pp. 19-50.
Bronckart J.-P. (1983b), «Les relations fonctionnelles de la phrase simple: problèmes et perspectives», in: Bronckart J.-P. et. al. (red. ), Psycholinguistique de l'enfant, Neuchâtel–Paris: Delachaux & Niestlé, pp. 91-99.
Bronckart J.-P. (1983c), «Cas et et prédicats. Une étude de psychologie du langage», in: La Linguistique, 19, pp. 29-53.
Bronckart J.-P. (1987), «Interaction, discours, signification», in: Langue Française, 74, pp. 29-50.
Corbin D. (1987), Morphologie dérivationnelle et structuration du lexique, Tubingen: Niemeyer.
Corbin D. (1989), «Form, structure and meaning of constructed words in on associative and stratified lexical component», in: Yearbook of Morphology, 2, pp. 31-54.
Corbin D. (1990), «Associativité et stratification dans la représentation des mots construits», in: Dressler W. U., Luschutzky H. C., Pfeiffer O. E. & Rennison J. R. (eds), Contemporary morphology, Berlin–New York: Mouton de Gruyter, pp. 43-59.
Corbin D. (1991a), «La morphologie lexicale: bilan et perspectives», in: Travaux de linguistique, 23, pp. 33-56.
Corbin D. (1991b) «Introduction: la formation des mots: structures et interprétations», in: Lexique, 10, P. U. L. pp. 7-30.
Cruse D. A. (1973), «Some thoughts on agentivity», in: Journal of Linguistics, 9, pp. 11-23.
Deane P., Wheeler R. -S., (1984), «On the Use of Syntactic evidence in the Analysis of Word Meaning», in: Papers from the Parasession on Lexical Semantic, pp. 95-106.
Delancey S. (1984), «Notes on agentivity and causation», in: Studies on Language, 8, pp. 181-213.
Dubois J. (1962), Etude sur la dérivation suffixale en français moderne et contemporain, Paris: Larousse.
Ferrand M. (1986), «Un suffixe est aussi un signe», in: Bulletin de la Société de Linguistique de Paris, LXXXI, pp. 43-52.
Fillmore C. J. (1968), «The case for case», in: Bach E., Harms R. (eds), Universals in linguistic theory, New York, pp. 1-8.
Fillmore C. J. (1969), «Subjects, speakers and roles», Unpublished MS., August 1969 (cf. Schlesinger 1989).
Fillmore C. J. (1971), «Some problems for case grammar», in: O'Brian R. J. (ed.), Linguistic developments of the sixties – Viewpoints for the seventies, Monograph Series on Languages and Linguistics, Georgetown University, 24, pp. 35-36.
Fillmore C. J. (1977), «The case for case reopened», in: Cole P., Sadock J. (eds), Syntax and Semantic, vol. 8: Grammmatical relations, New-York: Academic Press, pp. 59-81,
Fillmore C. J. (1978), «The organisation of Semantic information in the lexicon», in: Papers from Parassession on the Lexicon, Chicago: Chicago Linguistics Society, pp. 1-11,
Foley W.-A., Van Valin Jr. R. (1984), Functional Syntax and Universal Grammar, London: Cambridge University Press.
Gak W. G. (1977), «K tipologii lingvisticeskich nominacji», in: Sieriebriennikov B. A., Ufimceva A. A. (red.), Jazykovaja nominacja, pp. 230-293.
Grabias S. (1981), O ekspresywności języka, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Grimes J. E. (1978), The thread of discourse, The Hague: Mouton.
Grochowski M. (1973), «Środek czynności w strukturze zdania: narzędzie, substancja, materiał», in: Język Polski, pp. 324-330.
Grochowski M. (1975), Środek czynności w strukturze zdania, Warszawa: PAN.
Grzegorczykowa R. (1979), «Znaczenia derywatów rzeczownikowych a struktury predykatowo-argumentowe», in: Slavica Lundensia, 7, pp. 73-82.
Grzegorczykowa R. (1988), «Problem derywatów i wyrazów polisemicznych w opisie słownikowym», in: Lubas W. (red.), Wokół słownika współczesnego polskiego, t. I, pp. 63-78.
Grzegorczykowa R., Puzynina J. (1984), «Problemy ogólne słowotwórstwa. Słowotwórstwo rzeczowników», in: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN, pp. 307-407.
Judycka J. (1971), Syntaktyczna interpretacja struktur słowotwórczych (na przykładach formacji w kategorii nomen loci), Warszawa.
Kardela H. (à paraître), «Słowotwórstwo w gramatyce kognitywnej. Autonomiczność i zależność morfemów».
Karolak S. (1971), «Struktura słowiańskich formacji słowotwórczych a struktura zdań», in: Z polskich studiów slawistycznych, seria 4: Językoznawstwo, pp. 65-73.
Kleszczowa K. (1975), «Struktura semantyczna rzeczowników odczasownikowych z przyrostkiem -acz», in: Poradnik Językowy, z. 10, pp. 539-544.
Kleszczowa K. (1981), Ograniczenia semantyczne w procesie derywacji nazw narzędzi, Katowice: UŚ.
Koch W. (1978), Kasus – Kognition – Kausalitat: zur semantischen Analyse des instrumentalers mit- Phrase, Lund: Gleerup.
Kreja B. (1975) «Słowotwórstwo nazw miejsca we współczesnym języku polskim», in: Gdańskie Studia Językoznawcze, pp. 63-98.
Kubriakova E. S. (1976), «Tieoria motivacji i opriedielienije motivirovannosti proizvodnovo słova», in: Aktual'nyje probliemy russkovo słovoobrazovanija, t. II, Taszkient.
Kubriakova E. S. (1977), «Tieoria nominacji i słovoobrazovanije», in: Jazykovaja nominacja, Moskva: Izdatiel'stvo «Nauka», pp. 222-304.
Kubriakova E. S. (1979), «Słovoobrazovanije kak osobyj vid riecevoj diejatiel'nosti», in: Słovoobrazovanije i frazoobrazovanije, Moskva (cité par Kubriakova 1986:129).
Kubriakova, E. S. (1980), «Nominativnyj aspiekt riecevoj diejatiel'nosti i słovoobrazovanije kak jevo važniejszyj komponient», in: Sb. nauc. tr. MGPIJA, v. 164, 40-47 (cité par Kubriakova 1986).
Kubriakova E. S. (1986), Nominativnyj aspekt recevoj dejatel'nosti, Moskva: Izdatiel'stvo „Nauka”.
Langacker R. (1987), «Nouns and verbs», in: Language, 63, pp. 53-94
Laskowski R. (1971), Derywacja rzeczowników w dialektach podlaskich. cz. II: Rzeczowniki z formantem w funkcji przedmiotowej, Wrocław: Ossolineum, PAN.
Laskowski R. (1973), «Problematyka słowotwórcza w gramatyce transformacyjno-generatywnej», in: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 31, pp. 15-34.
Laskowski R. (1977), «Morfologia w gramatyce transformacyjno-generatywnej (w poszukiwaniu modelu opisu)», in: Studia Gramatyczne, I, pp. 103-134.
Laskowski R. (1984), «Podstawowe pojęcia morfologii», in: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN, pp. 9-59.
Lyons J. (1968), Introduction to the theoretical linguistics, Cambridge: Cambridge University Press.
Lyons J. (1977), Semantic, Cambridge: Cambridge University Press.
Martin R. (1985), «Notes sur la logique de la métonymie», in: Mélanges Larthomas, pp. 296-307.
Nishimura Y. (1993), «Agentivity in Cognitive Grammar», in: Geiger A. & Rudzka-Ostyn B. (eds), Conceptualizations and Mental Processing in Language, Berlin–New York: Mouton de Gruyter, pp. 487-530.
Satkiewicz H. (1993) «Budżetówka, krajówka, zbrojeniówka», in: Poradnik Językowy, 505, pp. 371-374.
Schlesinger I. M. (1989), «Instruments as agents: on the nature of semantic relations», in: Journal of Linguistics, 25. 1, pp. 189-210.
Smółkowa T. (1976), Nowe słownictwo polskie. Badania rzeczowników, Wrocław: Ossolineum, PAN.
Smółkowa T. (1978), «Charakterystyka nowego słownictwa polskiego -rzeczownik», in: Prace Językoznawcze, 91, pp. 175-182.
Smółkowa T. (1987), «Rola modeli nazwotwórczych w rozwoju słownictwa», in: (1990) Studia linguistica Polono-Slovaca, 3, 55-61.
Smółkowa T. (1989), Nominacja językowa (na materiale nazw rzeczownikowych), Wrocław: Ossolineum, PAN.
Spence N. C. W. (1990), «Instrumental -eur/-ateur/-euse/-atrice», in: The Modern Language Review, 85. 1, pp. 29-35.
Starosta S. (1978), «The one per cent solutions». in: Abraham W. (ed.), Valence, semantic case and grammatic relations, Amsterdam: John Benjamins.
Stroinska M.-M. (1990), «Prototypical participant roles and the interpretation of reference», in: Kwartalnik Neofilologiczny, XXXVII, 1, pp. 39-51.
Śliwa D. (1989-1990) «Etude sémantique des nomina instrumenti en -oir», in: Roczniki Humanistyczne, XXXVII-XXXVIII, 5, pp. 57-70.
Śliwa D. (1994a), «Parafrazy słowotwórcze nazw budynków, pomieszczeń i mebli», in: Poradnik Językowy, 519, pp. 23-31.
Śliwa D. (1994b) «Structures dénominatives des objets usuels», in: Roczniki Humanistyczne, XLII, 5, pp. 113-138.
Temple M. (1991), «Définir le sens d'un mot construit: application aux noms d'activité en -erie», Lexique, 10, pp. 163-210.
Temple M. (1993), Le sens des mots construits: pour un traitement dérivationnel associatif, Thèse de doctorat, Université de Lille III.
Tuggy D. (1992), «The affix-stem distinction: A Cognitive Grammar analysis of data from Orizaba Nahuati», in: Cognitive Linguistics, 3-3, pp. 237-300.
Zwanenburg, W. (1993), «Polysemy and homonymy of affixes: French et etc., in diminutive and instrumental nouns», in: Recherches de Linguistique Française et Romane d'Utrecht, XII, pp. 101-115.
Bogusławski A. (1991), «Semantic primes for agentive relations», in: Lingua Posnaniensis, XXXII-XXXIII, pp. 39-64.
Bonhomme M., (1987), Linguistique de la métonymie, Berne–Franckfort-s. Main–New York–Paris, éd. Peter Lang.
Bronckart J.-P. (1983a), «La compréhension des structures à fonction casuelles», in: Bronckart J. -P. et al. (réd.), Psycholinguistique de l'enfant, Neuchâtel–Paris: Delachaux & Niestlé, pp. 19-50.
Bronckart J.-P. (1983b), «Les relations fonctionnelles de la phrase simple: problèmes et perspectives», in: Bronckart J.-P. et. al. (red. ), Psycholinguistique de l'enfant, Neuchâtel–Paris: Delachaux & Niestlé, pp. 91-99.
Bronckart J.-P. (1983c), «Cas et et prédicats. Une étude de psychologie du langage», in: La Linguistique, 19, pp. 29-53.
Bronckart J.-P. (1987), «Interaction, discours, signification», in: Langue Française, 74, pp. 29-50.
Corbin D. (1987), Morphologie dérivationnelle et structuration du lexique, Tubingen: Niemeyer.
Corbin D. (1989), «Form, structure and meaning of constructed words in on associative and stratified lexical component», in: Yearbook of Morphology, 2, pp. 31-54.
Corbin D. (1990), «Associativité et stratification dans la représentation des mots construits», in: Dressler W. U., Luschutzky H. C., Pfeiffer O. E. & Rennison J. R. (eds), Contemporary morphology, Berlin–New York: Mouton de Gruyter, pp. 43-59.
Corbin D. (1991a), «La morphologie lexicale: bilan et perspectives», in: Travaux de linguistique, 23, pp. 33-56.
Corbin D. (1991b) «Introduction: la formation des mots: structures et interprétations», in: Lexique, 10, P. U. L. pp. 7-30.
Cruse D. A. (1973), «Some thoughts on agentivity», in: Journal of Linguistics, 9, pp. 11-23.
Deane P., Wheeler R. -S., (1984), «On the Use of Syntactic evidence in the Analysis of Word Meaning», in: Papers from the Parasession on Lexical Semantic, pp. 95-106.
Delancey S. (1984), «Notes on agentivity and causation», in: Studies on Language, 8, pp. 181-213.
Dubois J. (1962), Etude sur la dérivation suffixale en français moderne et contemporain, Paris: Larousse.
Ferrand M. (1986), «Un suffixe est aussi un signe», in: Bulletin de la Société de Linguistique de Paris, LXXXI, pp. 43-52.
Fillmore C. J. (1968), «The case for case», in: Bach E., Harms R. (eds), Universals in linguistic theory, New York, pp. 1-8.
Fillmore C. J. (1969), «Subjects, speakers and roles», Unpublished MS., August 1969 (cf. Schlesinger 1989).
Fillmore C. J. (1971), «Some problems for case grammar», in: O'Brian R. J. (ed.), Linguistic developments of the sixties – Viewpoints for the seventies, Monograph Series on Languages and Linguistics, Georgetown University, 24, pp. 35-36.
Fillmore C. J. (1977), «The case for case reopened», in: Cole P., Sadock J. (eds), Syntax and Semantic, vol. 8: Grammmatical relations, New-York: Academic Press, pp. 59-81,
Fillmore C. J. (1978), «The organisation of Semantic information in the lexicon», in: Papers from Parassession on the Lexicon, Chicago: Chicago Linguistics Society, pp. 1-11,
Foley W.-A., Van Valin Jr. R. (1984), Functional Syntax and Universal Grammar, London: Cambridge University Press.
Gak W. G. (1977), «K tipologii lingvisticeskich nominacji», in: Sieriebriennikov B. A., Ufimceva A. A. (red.), Jazykovaja nominacja, pp. 230-293.
Grabias S. (1981), O ekspresywności języka, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Grimes J. E. (1978), The thread of discourse, The Hague: Mouton.
Grochowski M. (1973), «Środek czynności w strukturze zdania: narzędzie, substancja, materiał», in: Język Polski, pp. 324-330.
Grochowski M. (1975), Środek czynności w strukturze zdania, Warszawa: PAN.
Grzegorczykowa R. (1979), «Znaczenia derywatów rzeczownikowych a struktury predykatowo-argumentowe», in: Slavica Lundensia, 7, pp. 73-82.
Grzegorczykowa R. (1988), «Problem derywatów i wyrazów polisemicznych w opisie słownikowym», in: Lubas W. (red.), Wokół słownika współczesnego polskiego, t. I, pp. 63-78.
Grzegorczykowa R., Puzynina J. (1984), «Problemy ogólne słowotwórstwa. Słowotwórstwo rzeczowników», in: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN, pp. 307-407.
Judycka J. (1971), Syntaktyczna interpretacja struktur słowotwórczych (na przykładach formacji w kategorii nomen loci), Warszawa.
Kardela H. (à paraître), «Słowotwórstwo w gramatyce kognitywnej. Autonomiczność i zależność morfemów».
Karolak S. (1971), «Struktura słowiańskich formacji słowotwórczych a struktura zdań», in: Z polskich studiów slawistycznych, seria 4: Językoznawstwo, pp. 65-73.
Kleszczowa K. (1975), «Struktura semantyczna rzeczowników odczasownikowych z przyrostkiem -acz», in: Poradnik Językowy, z. 10, pp. 539-544.
Kleszczowa K. (1981), Ograniczenia semantyczne w procesie derywacji nazw narzędzi, Katowice: UŚ.
Koch W. (1978), Kasus – Kognition – Kausalitat: zur semantischen Analyse des instrumentalers mit- Phrase, Lund: Gleerup.
Kreja B. (1975) «Słowotwórstwo nazw miejsca we współczesnym języku polskim», in: Gdańskie Studia Językoznawcze, pp. 63-98.
Kubriakova E. S. (1976), «Tieoria motivacji i opriedielienije motivirovannosti proizvodnovo słova», in: Aktual'nyje probliemy russkovo słovoobrazovanija, t. II, Taszkient.
Kubriakova E. S. (1977), «Tieoria nominacji i słovoobrazovanije», in: Jazykovaja nominacja, Moskva: Izdatiel'stvo «Nauka», pp. 222-304.
Kubriakova E. S. (1979), «Słovoobrazovanije kak osobyj vid riecevoj diejatiel'nosti», in: Słovoobrazovanije i frazoobrazovanije, Moskva (cité par Kubriakova 1986:129).
Kubriakova, E. S. (1980), «Nominativnyj aspiekt riecevoj diejatiel'nosti i słovoobrazovanije kak jevo važniejszyj komponient», in: Sb. nauc. tr. MGPIJA, v. 164, 40-47 (cité par Kubriakova 1986).
Kubriakova E. S. (1986), Nominativnyj aspekt recevoj dejatel'nosti, Moskva: Izdatiel'stvo „Nauka”.
Langacker R. (1987), «Nouns and verbs», in: Language, 63, pp. 53-94
Laskowski R. (1971), Derywacja rzeczowników w dialektach podlaskich. cz. II: Rzeczowniki z formantem w funkcji przedmiotowej, Wrocław: Ossolineum, PAN.
Laskowski R. (1973), «Problematyka słowotwórcza w gramatyce transformacyjno-generatywnej», in: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 31, pp. 15-34.
Laskowski R. (1977), «Morfologia w gramatyce transformacyjno-generatywnej (w poszukiwaniu modelu opisu)», in: Studia Gramatyczne, I, pp. 103-134.
Laskowski R. (1984), «Podstawowe pojęcia morfologii», in: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN, pp. 9-59.
Lyons J. (1968), Introduction to the theoretical linguistics, Cambridge: Cambridge University Press.
Lyons J. (1977), Semantic, Cambridge: Cambridge University Press.
Martin R. (1985), «Notes sur la logique de la métonymie», in: Mélanges Larthomas, pp. 296-307.
Nishimura Y. (1993), «Agentivity in Cognitive Grammar», in: Geiger A. & Rudzka-Ostyn B. (eds), Conceptualizations and Mental Processing in Language, Berlin–New York: Mouton de Gruyter, pp. 487-530.
Satkiewicz H. (1993) «Budżetówka, krajówka, zbrojeniówka», in: Poradnik Językowy, 505, pp. 371-374.
Schlesinger I. M. (1989), «Instruments as agents: on the nature of semantic relations», in: Journal of Linguistics, 25. 1, pp. 189-210.
Smółkowa T. (1976), Nowe słownictwo polskie. Badania rzeczowników, Wrocław: Ossolineum, PAN.
Smółkowa T. (1978), «Charakterystyka nowego słownictwa polskiego -rzeczownik», in: Prace Językoznawcze, 91, pp. 175-182.
Smółkowa T. (1987), «Rola modeli nazwotwórczych w rozwoju słownictwa», in: (1990) Studia linguistica Polono-Slovaca, 3, 55-61.
Smółkowa T. (1989), Nominacja językowa (na materiale nazw rzeczownikowych), Wrocław: Ossolineum, PAN.
Spence N. C. W. (1990), «Instrumental -eur/-ateur/-euse/-atrice», in: The Modern Language Review, 85. 1, pp. 29-35.
Starosta S. (1978), «The one per cent solutions». in: Abraham W. (ed.), Valence, semantic case and grammatic relations, Amsterdam: John Benjamins.
Stroinska M.-M. (1990), «Prototypical participant roles and the interpretation of reference», in: Kwartalnik Neofilologiczny, XXXVII, 1, pp. 39-51.
Śliwa D. (1989-1990) «Etude sémantique des nomina instrumenti en -oir», in: Roczniki Humanistyczne, XXXVII-XXXVIII, 5, pp. 57-70.
Śliwa D. (1994a), «Parafrazy słowotwórcze nazw budynków, pomieszczeń i mebli», in: Poradnik Językowy, 519, pp. 23-31.
Śliwa D. (1994b) «Structures dénominatives des objets usuels», in: Roczniki Humanistyczne, XLII, 5, pp. 113-138.
Temple M. (1991), «Définir le sens d'un mot construit: application aux noms d'activité en -erie», Lexique, 10, pp. 163-210.
Temple M. (1993), Le sens des mots construits: pour un traitement dérivationnel associatif, Thèse de doctorat, Université de Lille III.
Tuggy D. (1992), «The affix-stem distinction: A Cognitive Grammar analysis of data from Orizaba Nahuati», in: Cognitive Linguistics, 3-3, pp. 237-300.
Zwanenburg, W. (1993), «Polysemy and homonymy of affixes: French et etc., in diminutive and instrumental nouns», in: Recherches de Linguistique Française et Romane d'Utrecht, XII, pp. 101-115.
Opublikowane
2019-08-03
Numer
Dział
Artykuły
Copyright (c) 1995 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
