Du féminisme littéraire en France au XVIIIe siècle

Abstrakt

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Feminizm literacki we Francji w XVIII wieku

W XVIII w. kobieta zaczyna zajmować znaczące miejsce w literaturze francuskiej, szczególnie w dziedzinie powieści. W dyskusji na temat jej pisarstwa, obracającej się dokoła pytania, czy kobieta ma prawo i odpowiednie zdolności, aby poświęcić się literaturze, zdania są podzielone. Zwolennicy kobiety pisarki bronią jej równości z mężczyzną, twierdząc, że różnice między nimi wynikają z wadliwego wykształcenia i przesądów społecznych. Jej przeciwnicy natomiast, powołując się na wiekową tradycję i niezmienne prawa natury, utrzymują, że powołaniem kobiety jest wyłącznie rola żony i matki. Pierwsi przyznawali kobiecie pisarce wiele zalet: bogatą wyobraźnię, wnikliwość obserwacji, łatwość wyrażania myśli, a szczególnie umiejętność przedstawiania miłości w jej różnych komplikacjach i prowadzenia akcji w sposób interesujący. Przeciwnicy zaś przypisywali jej winę za upadek literatury i sztuki i zarzucali brak talentu twórczego.

Zaskakujące jest stanowisko kobiety w omawianej kwestii. Cechuje ją brak wiary we własne siły, a często i w słuszność sprawy. Ukrywa starannie swoje zainteresowania intelektualne, żąda anonimowości publikowanych utworów, przekonana, że sława jest zawistnym wrogiem szczęścia.

Dwa prądy tłumaczą niechęć wieku Oświecenia do kobiety pisarki: prąd demograficzny i prąd stawiający sobie za cel odrodzenie rodziny. Oba prądy zaniepokojone wyludnieniem Francji i rozkładem rodziny solidarnie nawoływały kobietę do rezygnacji z dążenia do sławy i zachęcały ją do podjęcia obowiązków żony i matki. Znaczna część kobiet uległa presji opinii społecznej, wiele z nich jednak nie sprzeniewierzyło się swym aspiracjom literackim, dzięki czemu w wieku Oświecenia powstała powieść o problematyce kobiecej widzianej oczyma kobiety.