Przemiany w wykonawstwie ludowych śpiewów religijnych z Wąwolnicy (1970-2020). Konfrontacja materiałów archiwalnych z najnowszymi badaniami terenowymi

Alicja Habza

doi:10.18290/rh227012.5

Alicja Habza Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-3463-5103

DOI: https://doi.org/10.18290/rh227012.5

Słowa kluczowe: ludowe śpiewy religijne, pobożność ludowa, Wąwolnica, badania terenowe, praktyka wokalna

Abstrakt

Artykuł porusza kwestię wykonawstwa i wariabilności ludowych śpiewów religijnych z Wąwolnicy w Lubelskiem w optyce przemian, których prześledzenie stało się możliwe dzięki odniesieniu współczesnych wypraw badawczych (lata 2019-2020) do wyników badań archiwalnych z 1970 r. Wybór najbardziej reprezentatywnych przykładów specyfiki śpiewu danej społeczności został przedstawiony w formie transkrypcji muzycznych, prezentujących graficzny zapis wykonawstwa pieśni, pozyskanych w ramach nagrań archiwalnych i współczesnych. Charakterystyczne zdają się być przeobrażenia repertuaru śpiewów, przyspieszenie tempa niektórych wykonań, a także ograniczenie ornamentacji wokalnej, przy jednoczesnym zachowaniu cech wariabilności melodyczno-rytmicznej, właściwych lokalnej tradycji wykonawczej.

Bibliografia

Bartkowski, Bolesław. „Muzyczna kultura religijna jako przedmiot badań muzykologicznych”. Seminare. Poszukiwania naukowe, nr 5, 1981, ss. 181-189.

Bartkowski, Bolesław. „O niektórych uwarunkowaniach i inspiracjach rozwoju religijnej pieśni polskiej”. Seminare. Poszukiwania naukowe, nr 7, 1985, ss. 221-232.

Bartkowski, Bolesław. „Problem ludowości i wariabilności polskich pieśni religijnych, żyjących w tradycji ustnej”. Seminare. Poszukiwania naukowe, nr 2, 1977, ss. 301-318.

Bartkowski, Bolesław. Polskie śpiewy religijne w żywej tradycji. Style i formy. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987.

Dahlig, Piotr. „Oskar Kolberg i etnomuzykologia wobec ludowej pieśni religijnej”. Pro Musica Sacra, nr 12, 2014, ss. 131-150.

Danielewicz, Witold. Indywidualne a zbiorowe wykonanie śpiewów religijnych. Z zagadnień krytyki źródeł nagranych. Archiwum KUL, 1973. Niepublikowana praca magisterska.

Gawlik, Stanisław. „Historyczna i kulturowa przestrzeń kolędy”. Prace Naukowe AJD. Pedagogika, nr 13, 2004, ss. 235-242.

Habza, Alicja. „Pobożność maryjna w śpiewach i nabożeństwach – Sanktuarium Matki Bożej Kębelskiej. Wybrane zagadnienia”. „Przed ołtarzem pól…” Święci w kulturze ludowej, red. Damian Gocół i Joanna Szadura, Wydawnictwo UMCS, 2021, ss. 85-93.

Habza, Alicja. Kultura muzyczna Sanktuarium Matki Bożej Kębelskiej w Wąwolnicy. Tradycja i przemiany ludowej pobożności w II połowie XX i na początku XXI wieku. Archiwum KUL, 2020. Niepublikowana praca magisterska.

Kałamarz, Wojciech. „W poszukiwaniu pierwotnej melodii – najstarsze, śpiewnikowe wersje melodyczne «Gorzkich żali»”. Studia. Pro Musica Sacra, t. 4, red. Robert Tyrała i Wojciech Kałamarz, Wydawnictwo Naukowe PAT, 2007, ss. 87-102.

Kłoczowski, Jerzy. Dzieje Chrześcijaństwa polskiego. Świat Książki, 2007.

Lutyński, Jan. „Techniki otrzymywania materiałów i ich podział”. Wywiad kwestionariuszowy. Analizy teoretyczne i badania empiryczne, red. Krystyna Lutyńska i Andrzej Wejland, Wydawnictwo PAN, 1983, ss. 16-40.

Niedźwiedź, Anna. „Od religijności ludowej do religii przeżywanej”. Kultura ludowa. Teorie. Praktyki. Polityki, red. Barbara Fatyga i Ryszard Michalski, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, 2014, ss. 327-338.

Przerembski, Zbigniew Jerzy. „Problematyka transkrypcji muzyki ludowej w polskich badaniach etnomuzykologicznych”. Etnomuzyka, nr 1, 2011, ss. 32-68.

Sobiescy, Jadwiga, Marian. „Pieśń i muzyka ludowa Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej”. Polska muzyka ludowa i jej problemy, red. Ludwik Bielawski. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973.

Zoła, Antoni. „Ludowa tradycja muzyczno-religijna i jej związki z liturgią”. Annales Lublinenses pro Musica Sacra, nr 1, 2010, ss. 369-375.

Zoła, Antoni. Melodyka ludowych śpiewów religijnych w Polsce. Wydawnictwo Muzyczne Polihymnia, 2003.