Wędrówki i chwile zatrzymania – motywy biblijne w Mistyce gór Romana E. Rogowskiego
Abstrakt
Mistyka gór [Mountain Mysticism] to książka wielokrotnie przedrukowywana, tłumaczona i określana jako „legendarna”, szczególnie dla czytelników, którzy są miłośnikami gór. Autor – R.E. Rogowski jest księdzem, teologiem, uczonym i wspinaczem. Mistyka gór ma charakter hybrydyczny, sytuuje się na pograniczu, pomiędzy literaturą i teologią. Artykuł proponuje interpretację tej książki z perspektywy geopoetyki, dowodzi, że jest to medytacyjny przewodnik po Izraelu, autobiografia, a także narracja górskiej. W każdym przypadku biblijne motywy gór odgrywają kluczową rolę. Wspomniane w Biblii szczyty wyznaczają szlak pielgrzymki, porządkują historię życia autora, są również celami wspinacza. Góry znane z Pisma Świętego stanowią tu także pretekst dla szerszej refleksji egzystencjalnej. Rogowski pisze o wędrówkach po górach, ale i o chwilach pauzy, które mają znaczenie zarówno dosłowne, jak i metaforyczne. Przede wszystkim zwraca uwagę na wspomniane przystanki. Przerwy oznaczają nie tylko odpoczynek, ale także modlitwę i kontemplację. To dzięki nim książka Rogowskiego jest wyjątkowa i oryginalna.
Bibliografia
Atlas biblijny. (There is no information about the authors or editors and translators ISBN 83-7050-000-5). Drukarnia Wydawnicza im. W.L. Anczyca w Krakowie, 1990.
Bolewski, Jacek. “Medytacja czy kontemplacja.” Medytacja. Postawa intelektualna, sposób poznania, gatunek dyskursu, red. Teresa Kostkiewiczowa and Magdalena Saganiak, Wydawnictwo UKSW, 2010, pp. 39-47.
Bukowski, Kazimierz. Biblia a literatura polska. WSiP, 1984.
Czarny szczyt. Proza taternicka lat 1904-1939, edited by Jacek Kolbuszewski, Wydawnictwo Literackie, 1976.
Drabarek, Barbara, Jacek Falkowski, and Izabella Rowińska, editors. Słownik motywów literackich. Wydawnictwo KRAM, 1998.
Eliade, Mircea. Obrazy i symbole. Szkice o symbolizmie magiczno-religijnym. Translated by Magda and Paweł Rodakowie. Wydawnictwo KR, 1998.
Filipiak, Marian. Biblia jako tekst religijny i kulturowy. Wykłady otwarte UMCS. UMCS, Agencja Wydawniczo-Handlowa Antoni Dudek, 1993.
Gołębiowski, Piotr. „Autobiografia duchowa.” Encyklopedia katolicka, t. 1, edited by Feliks Gryglewicz, Roman Łukaszyk, and Zygmunt Sułowski. Towarzystwo Naukowe KUL, 1985, col. 1155-1157.
Jagiełło, Michał. Za granią grań. Iskry, 1998.
Jelonek, Tomasz. Biblia jako fenomen kulturowy. Wydawnictwo Petrus, 2012.
Kolbuszewski, Jacek. “Tatry w literaturze staropolskiej.” Literatura i Tatry. Studia i szkice. Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2016, pp. 81-104.
Kopaliński, Władysław. Słownik symboli. Wyd. 2. Wiedza Powszechna, 1991.
Kostkiewiczowa, Teresa. “Medytacja – wstępne spostrzeżenia i uwagi.” Medytacja. Postawa intelektualna, sposób poznania, gatunek dyskursu, edited by Teresa Kostkiewiczowa and Magdalena Saganiak, Wydawnictwo UKSW, 2010, pp. 9-19.
Kulik, Ryszard. “Góra jako sanktuarium, góra do zdobycia czy myśląc jak góra – krótka historia stosunku człowieka do gór.” Człowiek wobec gór. Perspektywa psychologiczna, filozoficzna i kulturoznawcza, edIted by Ryszard Kulik and Agnieszka Skorupa, Agencja Word-Press, 2010, pp. 7-14.
Langkammer, Hugolin. Słownik biblijny. Księgarnia Świętego Jacka, 1984.
Miłość gór, edited by Krzysztof Mikucki. Wydawnictwo WAM, 2011.
Pacukiewicz, Marek. Grań kultury. Transgresje alpinizmu. Universitas, 2012.
Przewodnik po Biblii, edited by Aleksander David and Aleksander Pat. Translated by Tadeusz Mieszkowski. Oficyna Wydawnicza Vocatio, 1997.
Rogowski, Roman Eugeniusz. “Biblia i góry.” Przewodnik Katolicki, no. 28, 2009, Opoka.org.pl, www.opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/pk200928-gory.html. Accessed 29 July 2017.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Być w sercu świata. Człowiek, teologia i góry. TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 2005.
Rogowski, Roman Eugeniusz. “I uczynisz mi ołtarz z kamieni.” Eucharystia i góry. Wydawnictwo Świętego Krzyża, 1988.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Maryja i góry. “I poszła z pośpiechem w góry.” Wydawnictwo Świętego Krzyża, 1991.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Matka naszych wypraw. Wydawnictwo Świętego Antoniego, 2001.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Mistyka gór. Wyd. 3. Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1989.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Mistyka Tatr. Wydawnictwo Znak, 2002.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Moja ewangelia, moje góry. Photos by Krzysztof Gardyna. Oficyna Wydawnicza 4 K, 2003.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Mystika vrhov. Translated by Štefan P. Horváth. Tom 10 z Misijná knižnica Nitra, Spoločnosť Božieho Slova na Slovensku, 1991.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Stary człowiek i góry. TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 2013.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Światłość i tajemnica. Z problematyki teologii egzystencjalnej. Księgarnia Świętego Jacka, 1986.
Rogowski, Roman Eugeniusz. Teoekologia. Mistyka wszystkich rzeczy. Wydawnictwo M, 2002.
Rybicka, Elżbieta. Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Universitas, 2014.
Rybicka, Elżbieta. “Zwrot topograficzny w badaniach literackich. Od poetyki przestrzeni do polityki miejsca.” Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. Teresa Walas and Ryszard Nycz. Universitas, 2012, pp. 311-343.
Sakowicz, Eugeniusz, Lech Stachowiak, and Urszula Szwarc. “Góra.” Encyklopedia katolicka, t. 5, red. Ludomir Bieńkowski, Piotr Hempereka and Stanisław Kamiński. Towarzystwo Naukowe KUL, 1989, col. 1367-1369.
Schlögel, Karl. “Spatial turn, nareszcie.” W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce. Translated by Izabela Drozdowska and Łukasz Musiał, afterword by Hubert Orłowski. Wydawnictwo Poznańskie, 2009, pp. 56-68.
Sebesta, Antonina. Etyka i ethos “ludzi gór.” Wydawnictwa Fundacji im. Zofii i Witolda Paryskich, 2014.
Sławiński, Janusz (J. S.). “Motyw.” Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, and Janusz Sławiński. Słownik terminów literackich. Ossolineum, 1989, p. 298.
Spatial literary studies. Interdisciplinary approaches to space, geography, and the imagination, edited by Robert T. Tally Jr., Routledge, 2021.
Starowieyski, Marek. Tradycje biblijne. Biblia w kulturze europejskiej. Introduction by Gianfranco Ravasi, Wydawnictwo Petrus, 2011.
Szczepanowicz, Barbara, and Dorota Szczepanowicz-Balon. “Góry w Ziemi Świętej i na kartach Biblii.” Barbara Szczepanowicz [co-authors Maria Baścik, Dorota Szczepanowicz-Balon]. Ziemia Święta. Geografia biblijna. Wydawnictwo WAM, 2014, pp. 62-93.
Tajemnice gór, red. Krzysztof Mikucki. Stapis. 2014.
Tally, Robert T., Jr. “Introduction: The Reassertion of Space in Literary Studies. In: The Routledge Handbook of Literature and Space”, edited by Robert T. Tally, Jr. Routledge, 2017, pp. 1-6.
Teologia jako sztuka życia, edited by Roman Eugeniusz Rogowski and Andrzej Małachowski, Papieski Wydział Teologiczny, 2008.
Woźniakowski, Jacek. “Góry niewzruszone. O różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej.” Pisma wybrane. T. 2, Góry niewzruszone i pisma rozmaite o Tatrach, red. Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Universitas, 2011, pp. 9-330.
Woźniakowski, Jacek. “Góry pustelników, góry pielgrzymów.” Pisma wybrane, T. 2, Góry niewzruszone i pisma rozmaite o Tatrach, edited by Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Universitas, 2011, pp. 331-337.
Zarębianka, Zofia. “Między dykcją a doświadczeniem.” Medytacja. Postawa intelektualna, sposób poznania, gatunek dyskursu. Wydawnictwo UKSW, 2010, pp. 221-233.
Żuławski, Wawrzyniec. Sygnały ze skalnych ścian. Tragedie tatrzańskie. Wędrówki alpejskie. Skalne lato. Wyd. 2. Nasza Księgarnia. 1967.
Copyright (c) 2022 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
