Gorsze lekarstwo od choroby? Argumenty i wartości w kontrowersjach wokół szczepień przeciwko Covid-19
Abstrakt
Interdyscyplinarne podejście, obejmujące językoznawstwo, retorykę i teorię argumentacji, pomaga ujawnić, w jaki sposób ludzie argumentują swoje opinie i decyzje. Chociaż pandemia jest powszechnym doświadczeniem, ryzyko z nią związane jest postrzegane na odmienne sposoby. Dla niektórych prawdziwym zagrożeniem jest Covid-19, a lekarstwem – szczepienia. Dla innych natomiast prawdziwym zagrożeniem jest szczepionka, a „lekarstwem” odmowa szczepienia. Uzasadniając swoje poglądy w tej kwestii, włoscy internauci odwołują się do wspólnych wartości (takich jak życie, zdrowie, odpowiedzialność itp.). Ponieważ jednak internauci w różny sposób diagnozują ryzyko, wykorzystują wspólne wartości w zupełnie odmienny sposób. W niniejszym artykule poglądy zwolenników i przeciwników szczepień są analizowane z trzech komplementarnych perspektyw. Pierwsza z nich dotyczy różnic w pojmowaniu rozmaitych wartości przez ludzi. Druga pokazuje, jak używając tych samych toposów zwolennicy i przeciwnicy szczepień tworzą odmienne hierarchie wartości, na podstawie których podejmują decyzje. Trzecia perspektywa odsłania różnice w sposobach wykorzystania wartości w rozmaitych schematach argumentacyjnych stosowanych w sporach na temat szczepień.
Bibliografia
Aristotele. Organon. Analitici secondi – Topici – Confutazioni sofistiche. Traduzione a cura di Marcello Zanatta, UTET, 1996.
Capaci, Bruno. «The Antidote of Fear. The Rhetorical Genres as a Link Between Literature and Society. Examples from Italian Literature». Res Rhetorica, vol. 4, n. 1, 2017, pp. 32-46.
Capaci. Bruno. «Il paese spaesato. Cenni di analisi retorica e argomentativa sul covid-19». DNA – Di Nulla Accademia. Rivista di studi camporesiani, 2020, vol. 1, n. 1, pp. 80-96.
Eco, Umberto. Le forme del contenuto. Bompiani, 1971.
Forni, Guido, Alberto Mantovani, Lorenzo Moretta, Giovanni Rezza (a cura di). I vaccini fanno bene. Perché dobbiamo credere nella scienza per difenderci da virus e batteri. La nave di Teseo, 2020.
Gambarelli, Gaia. «Affidabilità e fiducia nella comunicazione dell’incertezza. Il ruolo del Medico di Medicina Generale». DNA – Di Nulla Accademia. Rivista di studi camporesiani, vol. 1, n. 2, 2020, pp. 38-48.
Haidt, Jonathan. The Righteous Mind: Why Good People Are Divided by Politics and Religion. Penguin Books, 2012.
Macagno, Fabrizio «The Acts and Strategies of Defining». What do we know about the world? Rhetorical and Argumentative Perspectives, ed. Gabrijela Kišiček e Igor Ž. Žagar. Pedagoški inštitut, 2013, pp. 109-130.
Maffettone, Sebastiano. Il quarto shock. Come un virus ha cambiato il mondo. LUISS University Press, 2020.
Oergel, Maike. Zeitgeist. How Ideas Travel. De Gruyter, 2019.
Passaro, Elvira. «La retorica del contagio da Boccaccio al Coronavirus: i casi della peste del ’300, del ’500 e del ’600 tra fonti storiche e letteratura». DNA – Di Nulla Accademia. Rivista di studi camporesiani, vol. 1, n. 1, 2020, pp. 17-37.
Passaro, Elvira. «Retorica, etica e scienza al tempo del Covid-19. La persuasione dei modelli di allocazione dei vaccini». DNA – Di Nulla Accademia. Rivista di studi camporesiani, vol. 1, n. 2, 2020, pp. 57-70.
Perelman, Chaïm, e Lucie Olbrechts-Tyteca. Trattato dell’argomentazione. La nuova retorica. Traduzione di Carla Schick e Maria Mayer con la collaborazione di Elena Barassi, Einaudi, 2001.
Pernot, Laurent. La rhétorique de l’éloge dans le monde gréco-romain. Vol. I-II. Institut d’Études Augustiniennes, 1995.
Piazza, Francesca. «Metafore di guerra e guerra alle metafore. Sull’uso del lessico militare per parlare della pandemia di Covid-19». DNA – Di Nulla Accademia. Rivista di studi camporesiani. vol. 1, n. 2, 2020, pp. 87-96.
Poliseno, Antonio. Valori e filosofia di valori. Armando Editore, 2006.
Puzynina, Jadwiga. Język wartości. Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
Puzynina, Jadwiga. Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa. Polska Akademia Umiejętności, 2013.
Walton, Douglas, Chris Reed e Fabrizio Macagno. Argumentation Schemes. Cambridge University Press, 2008.
Zagarella, Roberta M. «Persuasione, fiducia e reputazione nel discorso medico-scientifico», The Future of Science and Ethics, vol. 1, n. 2, 2016, pp. 97-104.
Copyright (c) 2021 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
