Teologiczne aspekty muzyki w ujęciu Flawiusza Aureliusza Kasjodora

Jacek Bramorski

doi:10.18290/rh216912-11

Jacek Bramorski Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku https://orcid.org/0000-0002-5742-9428

DOI: https://doi.org/10.18290/rh216912-11

Słowa kluczowe: Kasjodor, teologia muzyki, muzyka wczesnochrześcijańska, Vivarium

Abstrakt

Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia głównych wątków teologii muzyki w ujęciu Kasjodora (ok. 485-580), którego życiowym posłannictwem było zachowanie grecko-rzymskich wartości kulturowych. Pracował nad syntezą kultury starożytnej z kulturą świata chrześcijańskiego. Przyczynił się do ocalenia spuścizny myśli antycznej w czasach zamętu i barbarzyństwa. Był wzorem spotkania kultur, dialogu, pojednania. Kasjodor założył Vivarium – wspólnotę monastyczną, w której praca intelektualna mnicha była uznawana za niezwykle cenną. Dla ludzi Kościoła, takich jak Kasjodor, wielką wartością sztuk wyzwolonych, w tym muzyki, była taka formacja intelektualna chrześcijanina, aby mógł on rozumieć Pismo Święte. Jego dzieła dotyczące muzyki są szczególnie cenne dla studiów nad początkami muzyki kościelnej. Bogaty dorobek naukowy Kasjodora w tej dziedzinie czyni go prekursorem teologicznej refleksji nad muzyką.

Bibliografia

Bäbler, Balbina. „Vivarium. Topographie, Religion, und Paideia”. Aiônos. Miscellanea di Studi Storici, nr 22, 2018-2019, ss. 107-132.

Benedykt XVI. „Boecjusz i Kasjodor”. LʼOsservatore Romano, nr 4, 2008, ss. 45-47.

Bower, Calvin. „Cassiodorus”. The New Grove Dictionary of Music and Musicians, red. Stanley Sadie, t. 3, Oxford UP, 2001, ss. 244-245.

Copleston, Frederick. Historia filozofii, t. 2, Instytut Wydawniczy PAX, 2004.

Daniélou Jean, i Henri Irenée Marrou. Historia Kościoła, t. 1, Instytut Wydawniczy PAX, 1986.

Fubini, Enrico. Historia estetyki muzycznej. Musica Iagellonica, 1997.

Gondek, Maria Joanna. „Koncepcja edukacji Kasjodora i jej znaczenie dla kultury Zachodu”. Człowiek w kulturze, nr 16, 2004, ss. 125-144.

Howe, Blake. „Saul, David, and Music’s Ideal Body”. The Oxford Handbook of Music and Disability Studies, red. Blake Howe i in., Oxford UP, 2016, ss. 539-559.

James, Jamie. Muzyka sfer. O muzyce, nauce i naturalnym porządku świata. Tłum. Mieczysław Godyń, Znak, 1996.

Jan Paweł II. Encyklika Fides et ratio. Libreria Editrice Vaticana, 1998.

Kieling, Michał. „Ars musica w grecko-rzymskiej kulturze antycznej oraz chrześcijaństwie pierwszych wieków”. Dei enim sumus adiutores. Opuscula Adamo Przybecki septuagenario dedicata, red. Mieczysław Polak, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny, 2019.

Kieling, Michał. Rola Pisma Świętego i artes liberales w kształtowaniu nauk teologicznych i świeckich według Kasjodora. Wydział Teologiczny Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2011.

Kobielus, Stanisław. Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory. Instytut Wydawniczy PAX, 2000.

Koneczny, Feliks. Cywilizacja bizantyńska. Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, 1973.

Koneczny, Feliks. Obronić cywilizację łacińską. Fundacja Rozwoju Kultury Polskiej, 2002.

Longosz, Stanisław. „Kasjodor”. Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. Andrzej Maryniarczyk, t. 5, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2004, ss. 529-534.

Longosz, Stanisław. „Patrystyczne traktaty o muzyce”. In persona Christi. Księga Pamiątkowa na 80-lecie ks. prof. Cz. Bartnika, t. 1, red. Krzysztof Góźdź, Wydawnictwo KUL, 2009, ss. 183-205.

Lohr, Mikołaj. „Kasjodora klasztor Vivarium”. Studia Warmińskie, nr 2, 1965, ss. 371-387.

Lohr, Mikołaj. „Zagadnienia muzyki w pismach Kasjodora i ich źródła”. Studia Warmińskie, nr 3, 1966, ss. 301-315.

Marsden, Richard. The Text of the Old Testament in Anglo-Saxon England. Cambridge UP, 1995.

Morawski, Jerzy. Teoria muzyki w średniowieczu. Wybrane zagadnienia. Akademia Teologii Katolickiej, 1979.

Pagano, Mario. Cassiodoro e la sua famiglia il Vivarium. Nuove ricerche storico-archeologiche. Belle Epoque Edizioni, 2020.

Szczeklik, Andrzej. Katharsis. O uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki. Znak, 2003.

Tatarkiewicz, Władysław. Historia estetyki, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.

Williams, David Russell, i Matthew Balensuela. Music Theory from Boethius to Zarlino: A Bibliography and Guide. Pendragon Press Hillsdale, 2007.

Witkowska-Zaremba, Elżbieta. „Cassiodorus Senator”. Encyklopedia Muzyczna PWM, red. Elżbieta Dziębowska, t. 2, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984, s. 44-45.

Zwolski, Edward. Kasjodor i Jordanes. Historia gocka czyli scytyjska Europa. Towarzystwo Naukowe KUL, 1984.