System władzy w ChRL w okresie reform: Ewolucja, wyzwania, sprzeczności. Część II: lata 2012-2020

Abstrakt

Niniejszy tekst stanowi analizę przemian w strukturach władzy w ChRL oraz ewolucji modelu rządów w tym kraju, jakie nastąpiły po XVIII zjeździe Komunistycznej Partii Chin, to jest po objęciu przez Xi Jinpinga stanowiska sekretarza generalnego partii. Zauważalny już w okresie rządów Hu Jintao kryzys modelu „kolektywnego kierownictwa” przyczynił się do tego, że po 2012 r. rozpoczęło się konsolidowanie władzy oraz kompetencji w ręku niewielkiej liczby instancji partyjnych, nad którymi bezpośredni nadzór objął Xi Jinping. Celem tego działania było odzyskanie przez najwyższe gremia decyzyjne kontroli nad całym aparatem partyjno-państwowym a w rezultacie skuteczniejsze zarządzanie krajem i bardziej efektywna implementacja reform. Wprowadzanie przez Xi Jinpinga nowego, jednoosobowego modelu podejmowania kluczowych decyzji wiązało się także z osłabianiem czy wręcz eliminacją wpływowych grup interesu w partii i aparacie państwowym, czego przejawem stała się kampania zwalczania korupcji oraz szereg działań dyscyplinarnych zastosowanych wobec urzędników wszystkich szczebli.

Okres po XVIII zjeździe KPCh to także czas formowania się nowego układu w elitach władzy. Z jednej strony znaczącą czy wręcz kluczową pozycję w procesie decyzyjnym uzyskali bliscy doradcy i stronnicy Xi Jinpinga, z drugiej – w organach władzy wyższego szczebla zaczęły kształtować się grupy i frakcje niepowiązane ściśle z jednym z poprzednich przywódców, lecz oparte na wspólnej tożsamości zawodowej, branżowej, pokoleniowej oraz na określonych wizjach drogi dalszego rozwoju, jaką Chiny winny podążać. Ostatnia dekada to ponadto okres wyraźnego wzrostu znaczenia instytucji doradczych i gremiów eksperckich w zakresie planowania polityki.