Rosyjska proza prawosławna XXI wieku: trendy w badaniach i ewolucji

Abstrakt

Artykuł jest poświęcony prozie prawosławnej jako fenomenowi współczesnego rosyjskiego procesu literackiego. Autor analizuje różne podejścia do jej badania oraz szereg najbardziej kontrowersyjnych kwestii odzwierciedlonych w opracowaniach literaturoznawczych. Obejmują one problemy terminologiczne i rozwój różnorodnych cech, które pozwalają na dokładne definiowanie granic omawianego fenomenu. Dodatkowo, ważnym wydaje się zbudowanie odpowiedniej klasyfikacji tendencji literatury prawosławnej, która uwzględniałaby jej różnorodne cechy połączone wspólnym teocentrycznym ukierunkowaniem. Co więcej, jako rezultat przeprowadzonych badań, wskazano trzy trendy osadzone na zasadach antropologii chrześcijańskiej, takie jak: doktryna bipolarności natury ludzkiej, idea przebóstwienia oraz rozumienie wolności jako Bożego daru. Te zasady definiują specyfikę prozy misyjnej, która koncentruje się na trzech hipostazach woli ludzkiej próbującej przezwyciężyć swoją bipolarność w drodze do przebóstwienia, prozy parafialnej, która ukazuje życie chrześcijanina we wspólnocie kościoła jako uświęcony organizm i instytucję społeczną oraz prozy monastycznej, która bazuje na artystycznych parametrach wspomnianych trendów i łączy je z emfazą dyskursu konfesyjno-homiletycznego oraz specyfiką metafizycznego chronotopu monastycznego.