Gwiazda, swastyka, krzyż: kolizje ideologiczne i etyczne w wojennej prozie Borisa Szyriajewa

Abstrakt

Artykuł jest poświęcony ideologicznym i moralnym kolizjom w powieściach rosyjskiego pisarza emigranta Borysa Szyriajewa (1889-1959), a konkretnie w tekstach Овечья лужа (Owcza sadzawka) i Кудеяров дуб (Kudejarowy dąb), które są poświęcone życiu ludzi na terenach okupowanych przez hitlerowców. Celem tej pracy jest wyjaśnienie konfliktu między moralnością chrześcijańską, patriotyzmem a państwem totalitarnym. Kluczowe wątki obu powieści nawiązują do bolesnych aspektów historii: kolaboracji, ruchu partyzanckiego, podziemnych organizacji sowieckiej i antybolszewickiej. Powieści Szyriajewa ilustrują, jak konfrontacja ludzi podzielonych przez rewolucję doprowadza do wojny domowej, która rozwinęła się w czasie wojny światowej. Badane są również różne aspekty artystycznego światopoglądu Szyriajewa. Artykuł ukazuje punkty zbieżne i odstępstwa między jego „rosyjskim chrześcijaństwem” a doktryną ewangeliczną. Rozważany jest również ważny dla autora motyw „świętej zemsty” i jej związek z ludową legendą o Kudejarze.