Studio comparativo delle parole composte e polirematiche nel linguaggio medico italiano e polacco

Abstrakt

Analiza porównawcza złożeń i zestawień w polskim i włoskim języku medycznym

Dardano przypomina, że we włoskiej terminologii medycznej „elementy łacińskie i greckie stanowią widoczne dziedzictwo” (Dardano 501, 514). To samo można powiedzieć o polszczyźnie, choć elementom grecko-łacińskich obecnym w języku medycznym bardzo często towarzyszą synonimy pochodzenia słowiańskiego. O ile w terminologii włoskiej chondromatoza, faryngoplastyka czy nefropatia należą zarówno do języka specjalistycznego, jak i potocznego, o tyle w języku polskim istnieją pary terminologiczne, takie jak: chondromatoza – chrzęstniakowatość, faryngoplastyka – plastyka gardła, nefropatia – choroba nerek, używane w zależności od sytuacji komunikacyjnej oraz rejestru.

W języku włoskim w wielu przypadkach możliwe jest tworzenie syntagm przyimkowych i przymiotnikowych, na przykład: ernia del disco/ernia discale, exeresi dei linfonodi/exeresi linfonodale. Terminy specjalistyczne z dopełnieniem, choć są dopuszczalne, nie wydają się adekwatne w rejestrze wysokim języka specjalistycznego. Odpowiednie określenia w języku polskim będą miały tylko jeden wariant: przepuklina kręgosłupa, usunięcie węzłów chłonnych.

Analiza porównawcza złożeń i zestawień występujących w polskiej i włoskiej terminologii medycznej pozwoli wskazać na różnice w obu systemach językowych oraz ich funkcje syntaktyczno-semantyczne.

Dardano ricorda che nella terminologia medica italiana “la componente latina e greca costituisce un patrimonio cospicuo” (Dardano 501, 514). Lo stesso si può dire per il polacco, sebbene gli elementi greco-latini usati nel linguaggio medico siano molto spesso accompagnati dai loro sinonimi di origine slava. Mentre in italiano i termini come condromatosi, faringoplastica o nefropatia fanno parte sia del linguaggio tecnico che divulgativo, in polacco si osservano coppie terminologiche come: chondromatoza – chrzęstniakowatość, faryngoplastyka – plastyka gardła, nefropatia – choroba nerek, usate a seconda della situazione comunicativa e del registro.

In italiano, in molti casi, è possibile formare sintagmi preposizionali e aggettivali come: ernia del disco/ernia discale, exeresi dei linfonodi/exeresi linfonodale. La costruzione con il complemento di specificazione, sebbene ammissibile in certi casi, non sembra adeguata al registro alto del linguaggio specialistico. I termini corrispondenti in polacco avranno invece una sola variante con il complemento di specificazione: przepuklina kręgosłupa, usunięcie węzłów chłonnych.

Lo studio comparativo delle parole complesse e polirematiche esistenti nella terminologia medica polacca e italiana permetterà di individuare eventuali differenze nei due sistemi linguistici e indicarne le funzioni sintattico-semantiche.