Hermes Trismegistos według Marsilia Ficina. Argumentum – przekład i komentarz

Słowa kluczowe: Korpus Hermetyczny, Marsilio Ficino, Hermes Trismegistos, Augustyn, Laktancjusz, Klemens Aleksandryjski

Abstrakt

Tak zwany Korpus Hermetyczny doczekał się już wielu przekładów, między innymi na język polski, choć polskie przekłady powstawały głównie na podstawie wcześniejszych tłumaczeń na inne języki nowożytne, którym pośredniczyła wersja łacińska. Długą tradycję przekładów tego filozoficzno-mistyczno-ezoterycznego dzieła zapoczątkował Marsilio Ficino w 1463 r., dokonując tłumaczenia z greki na łacinę. Łacińska wersja Korpusu do 1585 r. doczekała się aż szesnastu edycji. Nie wszystkie wydania uwzględniały również wstęp, którym Ficino opatrzył swój przekład. W owym wstępie Ficino odwołuje się do znanej mu tradycji o boskim mędrcu-proroku – zarówno antycznej, jak i wczesnochrześcijańskiej. W niniejszej pracy Ficinowski wstęp do Korpusu Hermetycznego został opatrzony własnym komentarzem wstępnym, który daje polskiemu czytelnikowi możliwość zapoznania się z ówczesnym stanem wiedzy na temat Hermesa Trismegistosa oraz interpretacją tejże wiedzy. Następnie zaprezentowane zostaje nowe polskie tłumaczenie oryginalnego wstępu Ficina, w którym tenże streścił dla swego zleceniodawcy, Kosmy Medyceusza, dostępne mu informacje o Hermesie Trismegistosie, a jednocześnie ukierunkował chrześcijańską recepcję antycznego hermetyzmu od renesansu aż do oświecenia.

Bibliografia

Apulejusz z Madaury. O bogu Sokratesa, O Platonie i jego nauce, O świecie, oraz Pseudo-Apulejusz, Asklepiusz, czyli rozmowa z Hermesem Trismegistosem. Tłum. Kazimierz Pawłowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.

Augustyn, święty. Państwo Boże. Tłum. Władysław Kubicki, ANTYK, 1998.

Bugaj, Roman. Hermetyzm. Ossolineum, 1991.

Campanelli, Maurizio. „Marsilio Ficino’s portrait of Hermes Trismegistus and its afterlife”. Intellectual History Review, t. 29, nr 1, 2019, ss. 53-71.

Campanelli, Maurizio. Mercurii Trismegisti Pimander sive de potestate et sapientia Dei a cura di Maurizio Campanelli. Aragno, 2011.

Cicero, Marcus Tullius. Pisma Filozoficzne, t. 1. Tłum. Witold Kornatowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.

Czerkawski, Jan. „Hermetyzm w Polsce w XVI wieku”. Roczniki Filozoficzne, t. 37-38, nr 1, 1989-1990, ss. 153-169.

Das Corpus Hermeticum durch Marsilius Ficinus aus dem Griechischen ins Lateinische und jetzt aus dessen Latein auf jeweils gegenüberliegender Seite ins Deutsche übertragen durch M.P. Steiner. Edition Oriflamme, 2014.

Ebeling, Florian. In The Secret History of Hermes Trismegistus: Hermeticism from Ancient to Modern Times. Tłum. David Lorton, Cornell University Press, 2007.

Howlett, Sophia. Marsilio Ficino and His World. Palgrave Macmillan, 2016.

Kingsley, Peter. „Poimandres: The Etymology of the Name and the Origins of the Hermetica”. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, t. 56, 1993, ss. 1-24.

Klemens Aleksandyjski. Kobierce. Tłum. Janina Niemirska-Pliszczyńska, t. 2, Instytut Wydawniczy Pax, 1994.

Laktancjusz. Pisma wybrane. De mortibus persecutorum – Epitome – De ira Dei. Tłum. Jan Czuj, Jan Jachowski Księgarnia Uniwersytecka, 1993.

Laktanz. Vom Zorne Gottes. Tłum. Heinrich Kraft i Antonie Wlosok, Wissenschaftliche Buchgesellschaft 1983.

MacDonald, Paul S. Nature Loves to Hide: An Alternative History of Philosophy. Alternative Books, 2018.

Myszor, Wincenty. „Corpus Hermeticum IV. Wstęp, przekład z greckiego, komentarz”. Studia Theologica Varsaviensia, t. 16, nr 1, 1978, ss. 186-196.

Myszor, Wincenty. „Corpus Hermeticum VI i VII. Wstęp, przekład z greckiego, komentarz”. Studia Theologica Varsaviensia, t. 16, nr 2, 1978, ss. 241-247.

Myszor, Wincenty. „Corpus Hermeticum XIII. Wstęp, przekład z greckiego, komentarz”. Studia Theologica Varsaviensia, t. 17, nr 1, 1979, ss. 245-256.

Myszor, Wincenty. „Poimandres. Wstęp, przekład, komentarz”. Studia Theologica Varsaviensia, t. 15, nr 1, 1977, ss. 205-216.

Nawrot, Liliana. „Źródła hermetyzmu i alchemii”. Nowa Krytyka, t. 10, 1999, ss. 179-199.

Platon. Phaidros. Tłum. Edward Zwolski, Aureus 1996.

Platon. Phileb, Tłum. Edward Zwolski, Aureus, 1999.

Platon. Sofista. Polityk. Tłum. Władysław Witwicki, ANTYK, 2002.

Ptaszek, Robert T., Diana Sobieraj, redaktorzy. Ezoteryczne tropy w kulturze Europy. Wydawnictwo KUL, 2013.

Riedweg, Christoph. Pythagoras. His Life, Teaching, and Influence. Tłum. Steven Rendall, Cornell University Press, 2005.

Sowińska, Agata. Hermetica średniowiecza i renesansu. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.

Sytnik-Czetwertyński, Janusz. „Hermetyzm w filozofii Isaaca Newtona”. Kwartalnik Filozoficzny, t. 43, nr 2, 2015, ss. 151-167.

Śnieżyńska-Stolot, Ewa. „‘Nereidy i morskie stwory’ w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. Na marginesie książki Stanisława Mossakowskiego: Kaplica Zygmuntowska (1515-1533). Problematyka artystyczna i ideowa mauzoleum króla Zygmunta I. Warszawa 2007 Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk”. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, t. 54, nr 3-4, 2009, ss. 275-287.

Śnieżyńska-Stolot, Ewa. Picatrix Latinus. Ikonografia planet i planet dekanicznych w rękopisie krakowskim. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.

Trzcińska, Izabela. Mit, logos i ratio. Wybrane koncepcje racjonalności od XV do XVII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.

Yates, Frances A. Giordano Bruno and the Hermetic Tradition. The University of Chicago Press, 1964.

Zieliński, Tadeusz. Hermes Trzykroć Wielki. Zygmunt Pomarański i Spółka, 1921.

Opublikowane
2021-04-05
Dział
Artykuły