Шляхта западного края в политике российской империи во второй половине XIX века: Леопольд Валицкий и его имение Озёры

Abstrakt

Szlachta zachodniego kraju w polityce imperium rosyjskiego w drugiej połowie XIX wieku: Leopold Walicki i jego majątek Jeziory

W artykule analizowana jest polityka caratu wobec uprzywilejowanej grupy społecznej ziem zabranych na przykładzie biografii ziemianina Leopolda Walickiego z guberni grodzieńskiej. Jego życiowa droga była zdeterminowana przez sytuację polityczną w kraju i złączona z losem jego majątku Jeziory. Podobnie jak większość drobnego ziemiaństwa, Walicki na początku swojej kariery realizował się w służbie państwowej i dopiero po otrzymaniu spadku znacząco zmienił się jego status bytowy. Rozlegle dobra, rodzinne skarby, wpływ na lokalną społeczność – wszystko złożyło się na to, że jego osobą szczególnie interesowały się władze rosyjskie. Mimo że był osobą apolityczną, Leopold został skazany za udział w powstaniu styczniowym i zesłany do guberni irkuckiej, a jego majątek skonfiskowano. Proces przejęcia Jezior przez skarb państwa świadczył o tym, że zmiana formy własności łączyła się ze wzrostem korupcji i różnych nadużyć ze strony cywilnej i wojskowej administracji carskiej. W wyniku konfiskaty i sekwestracji majątków uczestników powstania wiele tych gospodarstw zostało zrujnowanych.

Шляхта западного края в политике российской империи во второй половине XIX века: Леопольд Валицкий и его имение Озёры

В статье рассматривается политика царизма по отношению к привилегированному сословию Западного края на примере биографии помещика Гродненской губернии Леопольда Валицкого. Его судьба формировалась под влиянием политической обстановки в регионе и была тесно связана с судьбой имения Озёры. Сначала Валицкий реализовывал жизненный путь типичного безземельного шляхтича, зарабатывающего канцелярской работой, и только после получения наследства стал влиятельной личностью в Гродненской губернии. Большое имение, обширные родственные связи, влияние на местное население – все это способствовало повышенному вниманию властей к фигуре Валицкого. Будучи далеким от политики, он был осужден за участие в восстании 1863 г. и сослан на поселение в Иркутскую губернию. Судьба конфискованного у Валицкого имения Озеры показывает, что передел земельной собственности в Западном крае в пользу русского землевладения сопровождался ростом злоупотреблений чиновничества и хищнических амбиций местной бюрократической верхушки. В результате масштабной акции по секвестированию и конфискации имений местной шляхты, многие земельные владения пришли в упадок.