Karl Jaspers i Jan Paweł II o idei uniwersytetu

Abstrakt

Artykuł jest próbą syntetycznego zestawienia wątków wspólnych występujących w refleksji nad uniwersytetem i jego istotą w pismach Karla Jaspersa oraz wypowiedziach Karola Wojtyły – papieża Jana Pawła II. Uderzające jest podobieństwo ujęć uniwersytetu oraz rozumienie samej jego istoty u obydwu myślicieli, pomimo odmienności czasu, w którym formułowali oni swoje opinie, oraz różnic w zakresie stanowiska filozoficznego. O tym, czy idea uniwersytetu zostaje wcielona w życie, czy też zaprzepaszczona, stanowi zdaniem obu myślicieli stosunek do następujących zagadnień: prawda, uniwersalność nauki, formacyjna rola uniwersytetu, powołanie i etos uczonego oraz wewnętrzny ustrój uniwersytetu. Przedmiotem szczególnej uwagi jest odpowiedzialność uczonego, bezinteresowność w poszukiwaniu prawdy oraz powinność formowania człowieczeństwa powierzonych jego pieczy studentów. W każdym z tych obszarów zachodzi znaczna zbieżność stanowisk, wypracowywanych przecież niezależnie od siebie i w innym kontekście historycznym. Fakt ten można interpretować dwojako: po pierwsze, świadczy on o aktualności problemów, przed którymi stają środowiska uniwersyteckie, po drugie zaś ukazuje uniwersalność myślenia Karola Wojtyły, który w swoich rozważaniach wykracza poza aspekty specyficznie religijne i adresuje swój przekaz jako ogólnohumanistyczne przesłanie do ludzi tworzących uniwersytet.