„Następca św. Piotra, ale jeszcze z pełną świadomością następcy św. Stanisława”. O pielgrzymie i pielgrzymce Jana Pawła II do Polski A.D. 1979

Beata K. Obsulewicz

doi:10.18290/rh.2068s-28

Beata K. Obsulewicz Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska https://orcid.org/0000-0003-2103-9484

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2068s-28

Słowa kluczowe: Karol Wojtyła, biografia i teksty Jana Pawła II, I pielgrzymka do Polski 1979

Abstrakt

Tematem artykułu jest I pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w 1979 roku. Analiza wystąpień Ojca Świętego wygłoszonych w czasie tej peregrynacji oraz okoliczności historycznych pielgrzymki (pierwsza pielgrzymka papieża do Polski, kraju o ustroju wówczas socjalistycznym promującym ateizm; wizyta papieża-Polaka w kraju ojczystym, wkrótce po wyborze na stolicę Piotrową; odwiedziny rodzinnych stron Papieża innych niż Włochy – ewenement w dziejach papiestwa od 455 lat) pozwala uchwycić jej szczególny charakter w dziejach Polski oraz w biografii Karola Wojtyły/ Jana Pawła II. Przed Papieżem stanęło trudne zadanie duszpasterskie i dyplomatyczne, jakim było wypełnienie misji religijnej (umocnienie wiary chrześcijańskiej w narodzie polskim i innych narodach słowiańskich, wskazanie drogi rozwoju Kościołowi w Polsce, okazanie wdzięczności Kościołowi polskiemu za heroiczne trwanie w PRL, podkreślenie kulturotwórczej roli chrześcijaństwa w świecie) i zmiana wizerunku Polski na świecie (przy starannym unikaniu eskalacji napięcia na linii Kościół – władze państwowe i wpływy ZSRR w Polsce). Towarzyszyło mu – w perspektywie socjopsychologicznej – wchodzenie w rolę przywódcy Kościoła powszechnego, której musiał się uczyć, i jednocześnie podtrzymywanie wypracowanego wcześniej, w czasie piastowania funkcji dostojnika kościelnego w Polsce, stylu komunikacji z rodakami.

Bibliografia

Balon, Marek. Pierwsza pielgrzymka Ojca Świętego Jana Pawła II do Ojczyzny. Dom Wydawniczy „Rafael”, 2019.

„Franciszek chciałby odwiedzić ojczyznę, ale boi się wciągnięcia w politykę”. eKai, 8.07.2019, ekai.pl/franciszek-chcialby-odwiedzic-w-przyszlym-roku-argentyne/. Dostęp 10.11.2020.

Frankiewicz, Stefan, Cezary Gawryś, Tadeusz Makowiecki, Zdzisław Szpakowski, Wojciech Wieczorek, Kazimierz Wóycicki. „Dziewięć dni w Polsce”. Więź, nr 7–8, 1979, ss. 80–178.

Gaude Mater Polonia: pierwsza pielgrzymka, czerwiec 1979 r. Wydawnictwo M, 2010.

Jan Paweł II. „Akt Oddania Matce Bożej”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 53–55.

Jan Paweł II. „Apel Jasnogórski”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 68–71.

Jan Paweł II. „Apel Jasnogórski”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie. red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 108–110.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św.” Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 159–162.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na Błoniach”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 198–205.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na placu Zwycięstwa”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 20–25.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na terenie byłego obozu koncentracyjnego”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002 .Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 154–158.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na Wzgórzu Lecha”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 33–39.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej pod Szczytem Jasnej Góry”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Wydawnictwo Znak, 2012, ss. 45–52.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej pod Szczytem Jasnej Góry dla pielgrzymów z «Dolnego Śląska i Śląska Opolskiego»”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 108–110.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej pod Szczytem Jasnej Góry dla pielgrzymów z „«Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego»”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 133–138.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej przed opactwem OO. Cystersów w Mogile”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 186–191.

Jan Paweł II. „Homilia w czasie Mszy św. odprawionej w katedrze z okazji zakończenia Synodu Archidiecezji Krakowskiej”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 163–165.

Jan Paweł II. „Przemówienie do chorych zgromadzonych w kościele OO. Franciszkanów”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 183–185.

Jan Paweł II. „Przemówienie do członków zakonu paulinów”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 111–112.

Jan Paweł II. „Przemówienie do delegacji Episkopatów zagranicznych”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss.196–197.

Jan Paweł II. „Przemówienie do dziennikarzy”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, s. 206.

Jan Paweł II. „Przemówienie do Konferencji Episkopatu Polski”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 82–91.

Jan Paweł II. „Przemówienie do księży i wiernych archidiecezji warszawskiej zgromadzonych w katedrze”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 12–14.

Jan Paweł II. „Przemówienie do księży zgromadzonych w katedrze”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 117–124.

Jan Paweł II. „Przemówienie do mieszkańców Wadowic”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 151–153.

Jan Paweł II. „Przemówienie do młodzieży (niewygłoszone)”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 176–179.

Jan Paweł II. „Przemówienie do młodzieży akademickiej zgromadzonej przed kościołem św. Anny”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 26–29.

Jan Paweł II. „Przemówienie do młodzieży zgromadzonej na Wzgórzu Lecha”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 40–42.

Jan Paweł II. Przemówienie do młodzieży zgromadzonej przed kościołem OO. Paulinów na Skałce”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 172–175.

Jan Paweł II. „Przemówienie do pielgrzymów zgromadzonych na błoniach w Gębarzewie”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 30–32.

Jan Paweł II. „Przemówienie do pielgrzymów zgromadzonych w sanktuarium Matki Bożej”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 147–150.

Jan Paweł II. „Przemówienie do profesorów i studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 129–132.

Jan Paweł II. „Przemówienie do przedstawicieli świata nauki i kultury zgromadzonych w kościele OO. Paulinów na Skałce”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 166–171.

Jan Paweł II. „Przemówienie do przedstawicieli władz państwowych wygłoszone w Belwederze”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 15–19.

Jan Paweł II. „Przemówienie do Rady Naukowej Episkopatu Polski”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 98–102.

Jan Paweł II. „Przemówienie do Rady Papieskiego Wydziału Teologicznego”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 180–182.

Jan Paweł II. „Przemówienie do wiernych diecezji częstochowskiej zgromadzonych przed kościołem św. Zygmunta”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 59–65.

Jan Paweł II. „Przemówienie do wiernych zgromadzonych przed rezydencją biskupa”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 66–67.

Jan Paweł II. „Przemówienie do wyższych przełożonych męskich zakonów i zgromadzeń zakonnych”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 56–58.

Jan Paweł II. „Przemówienie do wyższych przełożonych żeńskich zakonów i zgromadzeń zakonnych”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 78–81.

Jan Paweł II. „Przemówienie do zakonnic zgromadzonych na Jasnej Górze”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 72–77.

Jan Paweł II. „Przemówienie do zakonnic zgromadzonych w kościele Mariackim”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 192–195.

Jan Paweł II. „Przemówienie powitalne na Błoniach”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 142–143.

Jan Paweł II. „Przemówienie powitalne na lotnisku Okęcie”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 9–11.

Jan Paweł II. „Przemówienie pożegnalne na Jasnej Górze”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 139–141.

Jan Paweł II. „Przemówienie pożegnalne na lotnisku w Balicach”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 207–209.

Jan Paweł II. „Rozważanie przed modlitwą «Anioł Pański»”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 127–128.

Jan Paweł II. „Rozważanie przed modlitwą «Anioł Pański»”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 96–97.

Jan Paweł II. „Słowo do chorych zgromadzonych przed katedrą”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 125–126.

Jan Paweł II. „Słowo do księży i wiernych archidiecezji krakowskiej zgromadzonych w katedrze.” Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 117–124.

Jan Paweł II. „Słowo do wiernych zgromadzonych na Wzgórzu Lecha”. Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002. Przemówienia i homilie, red. Janusz Poniewierski, Znak, 2012, ss. 43–44.

Krygier-Łączkowska, Agnieszka. „Jana Pawła II dyskusja z nowomową”. Jan Paweł II Odnowiciel Mowy Polskiej, red. Stanisław Mikołajczak, Marta Wrześniewska-Pietrzak, Wydawnictwo WiS, 2009, ss. 93–103.

Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II, red. Antoni Jackowski i Izabela Sołjan, Wydawnictwo WAM, 2005.

„Papież Jan Paweł II. Pielgrzym – podróżnik, zapamiętany przez świat”. Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, lib-dev.amu.edu.pl/papiez-jan-pawel-ii-pielgrzym-podroznik-zapamietany-przez-swiat/. Dostęp 10.11.2020.

Skalski, Władysław J. Pierwsza pielgrzymka Ojca Świętego Jana Pawła II do Polski: Jan Paweł II w Nowym Targu – 8 czerwca 1979 r. – w dokumentach Służby Bezpieczeństwa PRL. Wydawnictwo M, 2008.

„Sztambuch”. Wikipedia, pl.wikipedia.org/wiki/Sztambuch. Dostęp 10.11.2020.

Wizyta Jana Pawła II w Polsce 1979. Dokumenty KC PZPR i MSW, red. Andrzej Friszke i Marcin Zaremba, Instytut Studiów Politycznych, Towarzystwo „Więź”, 2005.