„Za nim rosnące pójdą plemiona / W światło – gdzie Bóg”. „Słowiański” pontyfikat św. Jana Pawła II

Agnieszka Czajkowska

doi:10.18290/rh.2068s-25

Agnieszka Czajkowska Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie, Polska https://orcid.org/0000-0001-8448-023X

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2068s-25

Słowa kluczowe: Słowianin, słowiańszczyzna, papiestwo, św. Cyryl i Metody, romantyzm

Abstrakt

Artykuł podejmuje obecność problematyki słowiańszczyzny w myśli i twórczości Jana Pawła II jako wyraz zakorzenienia w polskiej literaturze romantycznej. Jej centrum jest kult św. Cyryla i Metodego, który stał się w ujęciu Papieża wyrazem uniwersalizmu, dziedzictwa greckiego oraz chrześcijaństwa narodów słowiańskich. Przypomnienie znaczenia braci sołuńskich miało miejsce już w paryskich prelekcjach Adama Mickiewicza oraz w zapomnianym wierszu Teofila Lenartowicza. Wiązało się z koniecznością uzyskania przez Słowian samopoznania, którego domagali się Norwid, Słowacki, Mickiewicz i inni. Misja słowiańskiego Papieża realizuje powyższe postulaty romantycznych poetów. Jan Paweł II przypomina tożsamość Słowian i ich rolę dla papiestwa i w zjednoczonej Europie. Przywraca im godność. Stanowi wskazanie na przyszłość.

Bibliografia

Białoszewski, Miron. „Tysiąc lat księcia. Małe przyśnicie z całości tysiąca lat wszystkich ludzi narodu polskiego”. Alina Witkowska. „Ja, głupi Słowianin”. Wydawnictwo Literackie, 1980.

Brodziński, Kazimierz. O klasyczności tudzież o duchu poezji polskiej. Nakładem Krakowskiej Spółki Wydawniczej, 1920.

Dybciak, Krzysztof. Karol Wojtyła a literatura. Biblos, [b.r.w.].

Bobrownicka, Maria, Lucjan Suchanek i Franciszek Ziejka. Współcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów. Sympozjum w Castel Gandolfo 19–20 sierpnia 1996. Universitas, 1997.

Dziedzic, Stanisław. „Pieśń nie przebrzmiała. Juwenilia Karola Wojtyły”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 307–329.

Halkiewicz-Sojak, Grażyna. „Rapsod i rapsodyczność w dykcji poetyckiej i refleksji Cypriana Norwida i Karola Wojtyły”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 265–274.

Herder, Johann Gottfried. Myśli o filozofii dziejów. Przeł. Jerzy Gałecki. Wstępem i komentarzem opatrzył Emil Adler, t. 2, PWN, 1962.

Jan Paweł II. Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci. Znak, 2005.

Jan Paweł II, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979–1983–1987–1991–1995–1997. Przemówienia, homilie. Znak, 1997.

Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, t. 2: 1861–1883, oprac. Zofi Trojanowiczowa i Elżbieta Lijewska przy współudziale Małgorzaty Pluty, Wydawnictwo Poznańskie, 2007.

Lenartowicz, Teofil. „Chorągiew słowiańska do grobu św. Cyryla w Rzymie”. Teofil Lenartowicz. Chorągiew słowiańska do grobu św. Cyryla w Rzymie. Nakładem Drukarni Ludowej pod zarządem St. Baylego, 1881.

Łużny, Ryszard. Myśl słowiańska Jana Pawła II. Zbiór artykułów, red. Jan Orłowski, Anna Woźniak, Wydawnictwo KUL, 2008.

Maciejewski Jarosław. „Karol Wojtyła i Jan Paweł II wobec literatury”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 116–146.

Mickiewicz, Adam. Dzieła, t. 8: Literatura słowiańska. Kurs pierwszy. Tłum. Leon Płoszewski, oprac. Julian Maślanka, Czytelnik, 1997.

Mickiewicz, Adam. Dzieła, t. 11: Literatura słowiańska. Kurs trzeci i czwarty. Przeł. Leon Płoszewski, Czytelnik, 1955.

Mickiewicz, Adam. Dzieła. Wydanie rocznicowe 1978–1998, t. 8: Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, Czytelnik, 1997.

Mickiewicz, Adam. Dzieła. Wydanie rocznicowe 1978–1998, t. 9: Literatura słowiańska. Kurs drugi, Czytelnik, 1997.

Mochnacki, Maurycy. „O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym”. Maurycy Mochnacki. Rozprawy literackie, oprac. Mirosław Strzyżewski, Ossolineum, 2000.

Norwid, Cyprian. „Pieśń od ziemi naszej”. Cyprian Kamil Norwid. Pisma wybrane. Wybrał i objaśnił Juliusz W. Gomulicki, t. 1: Wiersze, PIW, 1983.

Norwid, Cyprian. Słowianin. Cyprian Kamil Norwid. Pisma wybrane. Wybrał i objaśnił Juliusz W. Gomulicki, t. 1: Wiersze, PIW, 1983.

Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019.

Przybylska, Agata. „Źródła mistyki «Poezji i dramatów»”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 178–195.

Rojek, Paweł. „Liturgia dziejów. Jan Paweł II i polski mesjanizm” [fragmenty]. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 745–756.

Rymkiewicz, Jarosław Marek. Wieszanie. Sic!, 2007.

Smaszcz, Waldemar. Słowo poetyckie Karola Wojtyły. Instytut Wydawniczy PAX, 1998.

Słowacki, Juliusz. Beniowski. Juliusz Słowacki. Dzieła wybrane, red. Juliusz Kleiner, II, Ossolineum, 1974.

Sokulski, Michał. „Echa mesjanizmów: sarmackiego i romantycznego w wizji polskich dziejów Karola Wojtyły („Jeremiasz”) – Jana Pawła II” (Homilie z pielgrzymek do ojczyzny). Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 720–744.

Starzyńska-Kościuszko, Ewa. „Koncepcja ludzkiej religii Johanna Gottfrieda Herdera”. Humanistyka i Przyrodoznawstwo, nr 10, 2004, ss. 81–87.

Stefanowska, Zofia. „Legenda słowiańska w prelekcjach paryskich”. Zofia Stefanowska. Próba zdrowego rozumu. Oficyna Wydawnicza Rytm, 2001.

Szymański, Wiesław Paweł. Z mroku korzeni. (O poezji Karola Wojtyły). Kalwaria Zebrzydowska, 1989.

Taras, Bożena. „Motywy słowiańskie w poezji Karola Wojtyły”. Znaleźć źródło. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zbigniew Andres, Jolanta Pasterska, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2005, ss. 63–81.

Tazbir, Janusz. „Proroctwa o polskim papieżu”. Nauka, nr 3, 2005, ss. 91–103.

Weintraub, Wiktor. „Prelekcje paryskie jako profesja”. Wiktor Weintraub. Poeta i prorok. Rzecz o profetyzmie Mickiewicza. PIW, 1982.

Witkowska, Alina. Kazimierz Brodziński. PIW, 1968.

Witkowska, Alina. Sławianie, my lubim sielanki... Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972. Witkowska, Alina. „Ja, głupi Słowianin”, Biblioteka Romantyczna. Wydawnictwo Literackie, 1980.