Psałterz Dawidów (Księga słowiańska) oraz Elementarz etyczny Karola Wojtyły jako przejawy komunikowania idei i wartości

Arkadiusz Dudziak

doi:10.18290/rh.2068s-18

Arkadiusz Dudziak Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Polska https://orcid.org/0000-0002-5397-4023

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2068s-18

Słowa kluczowe: Karol Wojtyła, hermeneutyka, aksjolingwistyka, aksjologia chrześcijańskiego humanizmu, idea, wartość

Abstrakt

Tematyka artykułu dotyczy zależności pomiędzy aksjosferą wczesnej poezji Karola Wojtyły a jego preferencjami aksjologicznymi w późniejszym okresie twórczej aktywności. Przedmiot badań stanowią: cykl poetycki Psałterz Dawidów (Księga słowiańska) z 1939 roku oraz Elementarz etyczny z lat 1957–1958. Do analizy idei w tekstach zastosowano hermeneutykę, zaś do analizy wartości – metodę aksjolingwistyczną. Badanie tekstów umożliwia odtworzenie systemu wartości preferowanych przez Karola Wojtyłę – poetę i filozofa. System ten wpisuje się w aksjologię chrześcijańskiego humanizmu.

Bibliografia

Arystoteles. Hermeneutyka. Topiki. O dowodach sofistycznych. Przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Kazimierz Leśniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013.

Benenowska, Iwona. „Środki implikujące wartościowanie w wolitywnych aktach mowy na tle innych środków wartościujących (wybranych z listów Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej do męża)”. Wartości i wartościowanie we współczesnej humanistyce. III: Perspektywa językoznawcza, red. Aleksander Kiklewicz, Jolanta Piwowar, Centrum Badań Europy Wschodniej UWM w Olsztynie, 2017, ss. 9–22.

Benenowska, Iwona. Wartościowanie w listach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2015.

Chojnowski, Zbigniew. „Idee i wartości poezji oraz poezja o ideach i wartościach”. Idee i wartości w języku i kulturze, red. nauk. Iza Matusiak-Kempa, Alina Naruszewicz-Duchlińska, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2015, ss. 209–222.

Długosz-Kurczabowa, Krystyna. Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.

Drożdż, Michał. „Inny jako osoba. Personalistyczny paradygmat aksjologii komunikowania międzykulturowego w myśli i działaniu Jana Pawła II”. Jan Paweł II w komunikowaniu międzykulturowym. O sztuce dialogu z Innym, red. nauk. Arkadiusz Dudziak, Agnieszka Żejmo, Vertum Wydawnictwo Naukowe i Specjalistyczne, 2014, ss. 11–53.

Dudziak, Arkadiusz. „Aksjologiczne aspekty komunikowania międzykulturowego Jana Pawła II”. Jan Paweł II w komunikowaniu międzykulturowym. O sztuce dialogu z Innym, red. nauk. Arkadiusz Dudziak, Agnieszka Żejmo, Vertum Wydawnictwo Naukowe i Specjalistyczne, 2014, ss. 120–142.

Dudziak, Arkadiusz. „Aksjologiczne aspekty komunikowania św. Jana Pawła II w orędziach na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu”. Media a wartości. Człowiek w mediach, red. Monika Gabryś-Sławińska, Katarzyna Pilipiuk, Podlaska Fundacja Wspierania Talentów w Białej Podlaskiej, 2016, ss. 198–209.

Dudziak, Arkadiusz. „W kręgu komunikacji aksjologicznej św. Jana Pawła II na przykładzie wystąpienia w Balicach w 2002 roku”. Prace Językoznawcze, t. XVIII, nr 1, 2016, ss. 49–59.

Elzenberg, Henryk. „Wartość ujemna”. Studia Filozoficzne, nr 12, 1986, ss. 23–28.

Hostyński, Lesław. O wartościach. Aksjologia formalna, estetyka i etyka Henryka Elzenberga. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1991.

Kiklewicz, Aleksander. „Lingwistyczne aspekty kategorii wartości”. Wartości i wartościowanie we współczesnej humanistyce. III: Perspektywa językoznawcza, red. Aleksander Kiklewicz, Jolanta Piwowar, Centrum Badań Europy Wschodniej UWM w Olsztynie, 2017, ss. 33–72.

Kurczab, Henryk. „Z problemów wartości i wartościowania (wybrane zagadnienia)”. Zeszyty Naukowe URz, Seria Filologiczna z. 72, Dydaktyka 7, 2012, ss. 7–37.

Laskowska, Elżbieta. Wartościowanie w języku potocznym. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 1992.

Leszczak, Oleg. „Metodologiczne zasady wartościowania i wartość jako koncept metodologiczny”. Dialog – Komparatystyka – Literatura, red. Edward Kasperski, Danuta Ulicka, Oficyna Wydawnicza ASPRA, 2002, ss. 35–65.

Łabaszczuk, Michał. „Językowe środki wyrażania wartości (podstawy metodologiczne)”. Antynomie wartości. Problematyka aksjologiczna w językoznawstwie, red. Agnieszka Oskiera, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, 2007, ss. 9–18.

Obacz, Piotr. „Psychologia humanistyczna: humanistyczne ideały i wartości w psychologii”. Idee i wartości w języku i kulturze, red. nauk. Iza Matusiak-Kempa, Alina Naruszewicz-Duchlińska, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2015, ss. 62–71.

Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006.

Puzynina, Jadwiga. „Problemy wartościowania w języku i w tekście”. Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury, 16, red. Jerzy Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004, ss. 179–189.

Rahner, Karl, i Herbert Vorgrimler. Mały słownik teologiczny. Przeł. Tadeusz Mieszkowski i Paweł Pachciarek, Instytut Wydawniczy PAX, 1987.

Ricoeur, Paul. Egzystencja i hermeneutyka. PAX, 1985.

Ricoeur, Paul. Język, tekst, interpretacja. Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989. Riceour, Paul. O interpretacji. Esej o Freudzie. Wydawnictwo KR, 2009.

Szocik, Konrad. Jana Pawła II idee filozoficzne. Między ortodoksją a sekularyzacją. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, 2005.

Wojtyła, Karol. Dzieła literackie i teatralne, t. 1: Juwenilia (1938–1946), red. Jacek Popiel i in., Znak, 2019.

Wojtyła, Karol. Elementarz etyczny. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999.

Wojtyła, Karol. Poezje, dramaty, szkice. Jan Paweł II. Tryptyk rzymski. Wstęp Marek Skwarnicki, Znak, 2004.

Wojtyła, Karol. Rozważania o istocie człowieka. Wydawnictwo WAM, 2003. Zgółka, Tadeusz. Język wśród wartości. Wydawnictwo Poznańskie, 1988.