Karol Wojtyła – teatr osoby

Słowa kluczowe: osoba; personalizm, tomizm, fenomenologia, theatrum Dei

Abstrakt

W koncepcji personalizmu Karola Wojtyły osoba rozumiana jest jako podmiot i relacja. Człowiek jest więc istotą relacyjną, jego ciało jest predysponowane, by angażował się w dialog z drugą osobą. Spotkanie osób i ich wzajemne relacje tworzą w efekcie podstawę teatru i na tej przesłance Wojtyła stworzył swój teatr personalistyczny, w którym połączył mostem tomizm i fenomenologię przedstawiając człowieka jako aktora na scenie w relacji do drugiego. W Bracie naszego Boga Wojtyła próbował „przeniknąć” człowieka, by dotrzeć do źródeł jego człowieczeństwa. Kluczem była relacja „ja”, rozumianego jako podmiot poznający, do „ja” drugiego człowieka. Oryginalność dramatów Wojtyły polega na tym, że autor odwołując się do natury osoby, ukazuje jej pełnię w perspektywie theatrum Dei. Najmocniej jest ona wyrażona w trylogii: Brat naszego Boga, Przed sklepem jubilera i Promieniowanie ojcostwa. Analiza wnętrza osoby, jaka jest tam przeprowadzona, pozwala określić te dramaty jako teatr osoby.

Bibliografia

Buttiglione, Rocco. Myśl Karola Wojtyły. Przeł. Jarosław Marecki. Wyd. 2, Instytut Jana Pawła II KUL, 2010.

Ciechowicz, Jan. „Światopogląd teatralny Karola Wojtyły”. Jan Ciechowicz. Dom opowieści. Ze studiów nad Teatrem Rapsodycznym Mieczysława Kotlarczyka. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1992, ss. 114–128.

Dybciak, Krzysztof. „«Myślę… o tym, co sercem tropię». O twórczości literackiej Karola Wojtyły”. Więź, 5, 1979, ss. 88–103.

Gacka, Bogumił. „Metoda personacji Johna H. Newmana”. Zeszyty Naukowe KUL, 36, nr 1–4, 1993, ss. 57–70.

Karol Wojtyła / Jan Paweł II wobec tradycji kultury polskiej, red. Grażyna Halkiewicz-Sojak, Agnieszka Komorowska, Bartłomiej Łuczak, Michał Sokulski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.

Kołodziejska, Anna. Karol Wojtyła – dramaturg. Twórczość dramatyczna oraz związki Karola Wojtyły z Teatrem Rapsodycznym. Centrum Myśli Jana Pawła II, 2015.

Komorowska, Agnieszka. „Wokół dramatu Karola Wojtyły Promieniowanie ojcostwa. Zagadnienia edytorskie”. Sztuka Edycji, 1–2, 2014, ss.115–122.

Kurnik, Agnieszka. „Odkrywanie świętości. Brat naszego Boga Karola Wojtyły”. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006, ss. 387–395.

Machniak, Jan. Święty brat Albert Chmielowski w myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2013.

Ołdakowska-Kuflowa, Mirosława. „Brat naszego Boga Karola Wojtyły na tle literackich kreacji postaci Adama Chmielowskiego”. Karol Wojtyła/Jan Paweł II wobec tradycji kultury polskiej, red. Grażyna Halkiewicz-Sojak, Agnieszka Komorowska, Bartłomiej Łuczak, Michał Sokulski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015, ss. 321–347.

Ołdakowska-Kuflowa, Mirosława. „O obrazie, podobieństwie i udziale w widzeniu, czyli sztuka według Karola Wojtyły”. Ekspresje. Expressions. Rocznik Literacko-Społeczny Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za Granicą [Londyn], t. 6, 2015, ss. 183–188.

Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019.

Popiel, Jacek. „Teatr w biografii Karola Wojtyły”. Jacek Popiel. Los artysty w czasach zniewolenia. Teatr Rapsodyczny 1941–1967. Wydawnictwo UJ, 2006, ss. 247–292.

Popiel, Jacek. „Wprowadzenie”. Dzieła literackie i teatralne, t. 1: Juwenilia (1938–1946), red. Jacek Popiel i in., Znak, 2019.

Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006.

Sawicki, Stefan. „Trylogia dramatyczna Karola Wojtyły”. Dramat i teatr religijny w Polsce, red. Irena Sławińska i Wojciech Kaczmarek, TN KUL, 1991, ss. 447–456.

Taborski, Bolesław. Karola Wojtyły dramaturgia wnętrza. RW KUL, 1989. Tischner, Józef. Spór o istnienie człowieka. Znak, 2001.

Waligóra, Jerzy. Młodopolski „dramat wewnętrzny”. Przejawy podmiotowości i subiektywizacji w wybranych utworach dramatycznych. WN Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 2004.

Opublikowane
2020-12-28